امروز من و باباجون / روزه داریم هردومون
اما توی خونه نیست / برای افطاری نون

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

باید بری نونوایی / دوتا لواش بگیری
از دکون مش عباس / یک کیلو ماش بگیری
می خوام برای افطار / ماش پلو بار بذارم
اما حالا می‌بینم / تو خونه ماش ندارم
علی با خنده می گه / می رم لواش بگیرم
فوری می رم براتون / یک کیلو ماش می‌گیرم
(رضوانی ، ۱۳۸۶ :۷ )
شاعر در این شعر از قالب چهارباره استفاده کرده است و ماجرای خرید یک کودک را در یک روز ماه رمضان به نظم آورده است. شاعر در معرفی این فرضیه واجب یعنی روزه چیزی را بیان نکرده است و چیزی را برای ایجاد رغبت و علاقه کودک به روزه نگفته است حتی در شعر از هیچ آرایه ادبی و تخیل شاعرانه‌ایاستفاده‌نشده است.
نمی‌تواندر مورد آشنا بودن یا نبودن شاعر تنها با یک شعر نظری داد ولی در این شعر شاعر به تأثیر گرفتن کودک از شعر در مورد این فرضیه توجهی نکرده است.
روزه
دست بابام کوزه بود/ یادش نبود روزه بود
نشسته بود یه گوشه/ می‌خواست که آب بنوشه
گفتم: بابا به افطار/ چیزی نمونده انگار
بابا جونم تا شنید/ زد زیر خنده خندید
( شعبانی ، ۱۳۸۷ : ۵۵ )
در این شعر نیز شاعر فقط ماجرای یادآوری کودک به پدر خود برای روزه‌دار بودنش را بیان می‌کند و این مطلب را به کودک می‌گوید که هنگام روزه‌داری تا افطار نباید آب یا چیز دیگری خورد و مطلب خاص دیگری را بیان نمی‌کند و تصویر زیبایی از ماه رمضان را برای کودک ترسیم نمی‌کندهمین‌طور از هیچ تخیل شاعرانه و آرایه‌ی ادبی در شعر استفاده نکرده است.
به نظر می‌رسد این شاعر نیز همان‌طور که قبلاً گفته شد آشنایی زیادی با مراحل رشد ذهنی کودکان ندارد و برای گفتن اشعار بهتری که بتواند روی کودک اثر مثبتی بگذارد و در ذهن او نهادینه شود باید دقت و مطالعه بیشتری در این زمینه داشته باشد و مخاطب خود را بهتر بشناسد.
در مورد روزه نیز که از اهمیت زیادی برخوردار است ، متوجه عملکرد ضعیف شاعران و مطابقت نداشتن اشعار سروده شده با نظر روان شناسان می‌شویم .
۳-۲-۳- حج و زیارت:
حج یکی از مراسم عبادی است که لازم نیست برای عمل به آن به کودک آموزش داده شود. تنها هدفی که شاعران کودک می‌توانند از آوردن این موضوع در شعرشان داشته باشند آشنا ساختن کودکان با مکانی بنام کعبه و رفتن برای زیارت و انجام اعمال آن است.
شاعر نباید به جزئیات حج وارد شود و فقط باید به‌اختصاردر مورد آن صحبت کند. در آئین ما مسلمانان زیارت رفتن هم یکی از اعمال عبادی محسوب می‌شود. برای آموزش این موضوع شاعر کودک باید با بزرگ و باعظمت جلوه دادن پیامبر(ص) و ائمه و نوادگانشان و مقدس بودن این مکان‌ها احساس زیبا و خوبی را از زیارت رفتن در کودک به وجود بیاورد.
تا کودک دریابد چرا مردم تا این حد خود را دچار مشکل می‌کنند و به زیارت این مکان‌های مقدس می‌شتابند، همچنین شاعران می‌توانند استحباب و ثواب زیاد زیارت رفتن را برای کودک بیان کنند و حتی این موضوع را در شعرشان جلوه دهند که دعاها و خواسته‌ها در چنین مکان‌هایی زودتر مستجاب می‌شود زیرا صاحبان این قبور مطهر دعاهای ما را می‌شنوند و به اعمال و گفتارها نظارت دارند و به آن‌ها پاسخ می‌دهند.
۳-۲-۳-۱-بررسی اشعار حج وزیارت
از بین اشعار بررسی‌شده‌ی مذهبی در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک ۴ شاعر در مضمون زیارت و حج شعر سروده‌اند که در پیوست شماره‌ی ۵ آورده شده‌اند و در اینجا نیز این اشعار را ازنظرروان‌شناسی بررسی می‌کنیم.
مصطفی رحمان دوست
از میان ۲۴ مجموعه شعری که از این شاعر در دهه هشتاد در شورای کتاب کودک بررسی‌شده بود ۶ کتاب مضمون مذهبی داشت و از بین ۶ کتاب یک شعر از کتاب « بازی با انگشت‌ها » از این شاعر مضمون زیارت داشت که در اینجا این شعر را بررسی می‌کنیم .
زیارت امام رضا
چند نفر بودند که می‌خواستندباهم به مشهد بروند
اولی گفت : دیلینگ دیلینگ زنگ زد ما بیدار شدیم
دومی گفت : تلق تلوق ، همه سوار قطار شدیم
سومی گفت شکر خدا داریم میریم زیارت امام رضا
چهارمی گفت : نبات و زرشک و زعفران ، دعا برای بچه‌ها
انگشت شست گفت : چه کنم اسیرم / چون‌که بلیط ندارم / به این سفر نمی‌رم
کاشکی کبوتر بودم و پرپر می‌پریدم / زودتر از این‌ها بی بلیط به آنجا می‌رسیدم
(رحمان دوست ، ۱۳۸۳ : ۶ )
در این شعر ، شاعر در قالب بازی این مضمون را به کودک می‌آموزد که ازنظر ژان پیاژه و دیگر روانشناسان روش مناسبی برای آموزش به کودک است و به جذابیت شعر می‌افزاید ، شاعر بابیان آرزوی به زیارت رفتن و شکر خدا کردن از این زیارت این خواسته را در کودک به وجود می‌آورد که احساس زیبا و خوبی را می‌تواند از زیارت رفتن داشته باشد و در کنار سوغاتی‌ها دعا کردن را برای بچه‌ها بیان می‌کند و به کودک می‌آموزد که در کنار ضریح مطهر امامان باید دعا کرد زیرا دعا در آنجا به استجابت نزدیک است .
شاعر با مراحل رشد ذهنی کودک آشناست و این مطلب را به‌خوبی در این شعر کوتاه گنجانده است .
محمدابراهیم ساعدی
از ۲ کتاب شعر از این شاعر با عنوان من مسلمانم که مضمون مذهبی دارند یک کتاب دارای مضمون زیارت و حج است که یک شعر کوتاه از این کتاب است .
قبله ما کعبه است
قبله ما کعبه است / کعبه که در مکه است
هرسال هزاران نفر / می‌بندند بار سفر
برای حج و کعبه / قربانی و عرفه
طواف هم می‌کنند / آب زمزم می‌خورند
(ساعدی ، ۱۳۸۵ : ۷ )
شاعر در این شعر کوتاه سعی کرده است مطالب زیادی را درباره‌یزیارت‌خانه‌ی خدا و حج به کودک بیاموزد که بعضی از آن‌ها مانند قربانی و عرفه و طواف برای کودک روشن و ملموس نیستند و لازم که شاعر این مسائل را برای این گروه‌های سنی باز کند یا بیان کند و همان معرفی خانه خدا به نام کعبه و بزرگ و باعظمت جلوه دادن آن برای کودک کافی ست و اینکه مردم برای زیارت این مکان مقدس حاضرند رنج و زحمت سفر را به جان بخرند . در شعر هیچ‌گونهآرایه‌ی ادبی و تخیلی استفاده‌نشده است و برای کودک جذابیتی ندارد و حس زیبایی‌شناسی او را تقویت نمی‌کند .
همان‌طور که قبلاً در مورد این شاعر بیان شد به نظر می‌رسد شاعر آشنایی زیادی با مراحل رشد ذهنی و مذهبی کودکان مخاطب خود ندارد .