این میدان گازی واقع در منطقه عسلویه در استان بوشهر می باشد. این منطقه گازی به علت تاثیر آن بر اقتصاد کشور از اهمیت بالایی برخوردار است اما همین اهمیت و ارزش باعث تغییر در کیفیت زندگی مردم این منطقه گردیده است.
شواهد بسیاری نشان می دهد در عسلویه به طور خاص و در بقیه مناطقی که صنعت نفت و گاز در آنجا توسعه یافته است بطور عام به وضعیت خدمات بهداشتی، آموزش و پرورش و آموزش عالی، رونق اقتصادی خدمات شهری و بسیاری از آنچه شاخص های رفاه در جهان امروز به حساب می آیند بهبود یافته است.( فاضلی و طالبیان، ۱۳۸۹،ص۱) اما به نظر می رسد که استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در منطقه عسلویه باعث بروز مشکلاتی نیز در منطقه گردیده است. شواهد نشان می دهد که معضلات زیست محیطی و به دنبال آن به مخاطره افتادن سلامت عمومی از مهمترین مشکلات منطقه به شمار می روند. ورود حجم زیادی از پساب آلوده شرکتهای فعال در منطقه به دریا می تواند اثرات نابود کننده و مخربی را برروی اکوسیستم دریایی به دنبال داشته و به دنبال آن سلامت عمومی را تحت تاثیر قرار دهد. تحقیقات نشان می دهد که خروج گازهای زائد از منابع ثابت مانند فلرها و دودکش ها و… به هوای محیط، با توجه به تعدد و تجمع این منابع در منطقه باعث بروز آلودگی هوا گردیده (موسوی، ۱۳۹۱) که این امر می تواند خطرات زیادی را برای سلامتی افراد به دنبال داشته باشد. از دیگر مشکلات زیست محیطی بوجود آمده می توان به تولید زیاد پسماندهای صنعتی و شهری ناشی از استقرار صنایع و مناطق مسکونی و عدم مدیریت مناسب آنها اشاره نمود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

به نظر می رسد با استقرار صنعت و به دنبال آن ورود مهاجران از سایر نقاط کشور در منطقه، تغییراتی را نیز در وضعیت فرهنگی و اجتماعی منطقه بوجود آورده است.
با توجه به پژوهش هایی که توسط جامعه شناسان و محققان در این زمینه صورت گرفته، در اینجا نیز بررسی می گردد که منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیری بر امکانات فرهنگی، شرایط زیست محیطی و وضعیت اجتماعی –اقتصادیمردماینمنطقهدارد؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
ایران کشوری در حال توسعه است که دائماً پروژه های اقتصادی گوناگونی در مناطق مختلف آن اجرا می شود. ملاحظه نکردن شرایط پایداری برای کیفیت زندگی مردم آن منطقه سبب می شود تا زندگی سالم ساکنان مناطق اجرای این طرح ها و همچنین توسعه پایدار با خطر مواجه شود.(طالبیان و فاضلی و دغاقله،۱۳۸۷،ص۵۶)
در خصوص کیفیت زندگی محققان و دانشمندان مولفه های متفاوتی را مد نظر قرار داده اند. از جمله سلامت، محیط زیست، امکانات فرهنگی، وضعیت اقتصادی اجتماعی و تحصیلات و … را می توان نام برد. هرچند صنعت و توسعه آن، رشد و شکوفایی در ابعاد مختلف زندگی بشر به ویژه در بعد اقتصادی و مادی به همراه آورده است اما از آنجا که توسعه اقتصادی کشورها در مراحل نخست خود به ملاحظات زیست محیطی بی توجه بوده است، خسارات شدیدی را به محیط زیست وارد کرده است.(قاسمی،۱۳۸۵،ص۲۷)
طرح های توسعه صنعتی غالباً پرهزینه اند و با ساخت شان منطقه وسیعی تحت تاثیر اثرات مثبت و منفی آنها قرار می گیرند. در جریان ساخت و راه اندازی تاسیسات صنعتی منطقه وسیعی از مناطق مسکونی مردم بومی تحت تاثیر امکانات تاسیس شده قرار می گیرند.( خلیفه و همکاران، ۱۳۸۹،ص۱۰)
همچنین اشتغال نیروهای بومی در صنعت به معنی تزریق بخشی از درآمدهای نفتی به جامعه ی پیرامون آن و کاستن از فقر مردم در مقابل تاثیرات سوء اجتماعی صنعت مثل بزهکاری، انحرافات اجتماعی، بی سازمانی اجتماعی در مناطق صنعتی وجود دارد.( همان منبع، ص۸)
با در نظر گرفتن همه آثار صنعتی شدن و استقرار صنعت در مناطق مختلف، به نظر لازم می آید که با پژوهش و درنگ در این مسائل یک منطقه صنعتی را از تمامی جنبه ها نه فقط جنبه اقتصادی ارتقاء داد و از اثرات سوء جلوگیری کرد. در این پژوهش محقق بر آن است که تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس را بر کیفیت زندگی مردم این منطقه مورد بررسی قرار دهد.
۱-۴- اهداف تحقیق
۱-۴-۱- هدف کلی:
بررسی تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر کیفیت زندگی مردم منطقه عسلویه
۱-۴-۲- اهداف ویژه:
بررسی تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر وضعیت سلامت مردم منطقه عسلویه
بررسی تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر وضعیت تحصیلات مردم منطقه عسلویه
بررسی تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر وضعیت فرهنگی منطقه عسلویه
بررسی تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر وضعیت زیست محیطی منطقه عسلویه
بررسی تاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر وضعیت اقتصادی منطقه عسلویه
۱-۴-۳- هدف کاربردی:
باتوجهبهاینکهاینتحقیقدرموردتاثیر استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس بر کیفیت زندگی مردم انجام شده است و به بررسی شاخصهای کیفیت زندگی از جمله اقتصاد، محیط زیست، فرهنگ، سلامت و تحصیلات می پردازد،لذا نتایجاین تحقیقمیتوانددروزارتخانه های نفت، آموزشوپرورش، بهداشت و درمان، فرهنگ و ارشاد، اقتصاد و دارایی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان حفاظت محیط زیستمورداستفادهقرارگیردو بهویژهنتایجاین پژوهش می تواند مورد استفاده نهادهای و ادارات منطقه عسلویه قرار گیرد.
۱-۵- سؤالات تحقیق:
۱-۵-۱- سوال اصلی:
استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیری بر کیفیت زندگی مردم منطقه عسلویه داشته است؟
۱-۵-۲- سوالات ویژه:
استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیری بر وضعیت سلامت مردم منطقه عسلویه داشته است؟
استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیری بر وضعیت تحصیلات مردم منطقه عسلویه داشته است؟
استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیری بر وضعیت فرهنگی منطقه عسلویه داشته است؟
استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیر مخربی بر وضعیت زیست محیطی منطقه عسلویه داشته است؟
استقرار منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس چه تاثیری بر وضعیت اقتصادی منطقه عسلویه داشته است؟
۱-۶- تعاریف متغیر ها
۱-۶-۱- کیفیت زندگی
بنا به تعریف سازمان بهداشت جهانی کیفیت زندگی، درک افراد از موقعیت خود در زندگی از نظر فرهنگ، سیستم ارزشی که در آن زندگی می کنند، اهداف، انتظارات، استانداردها و اولویت هایشان است(نجات،۱۳۸۷،ص۵۸) .
کوستانزا و همکاران^[۱] در سال ۲۰۰۷ کیفیت زندگی را به عنوان تامین نیازهای انسانی در ارتباط با ادراکات افراد درگروهها از بهزیستی ذهنی تعریف می کند، و همچنین داس^[۲] در سال ۲۰۰۸ کیفیت زندگی را به عنوان بهزیستی و یا عدم بهزیستی مردم و محیط زندگی آنها تعریف می کند (رضوانی،متکان،منصوریان وستاری ،۱۳۸۹،ص ۹۳ )
پال^[۳] در سال ۲۰۰۵ کیفیت زندگی را اینگونه تعریف کرده است: معیاری برای سنجش میزان تامین نیازهای روحی، روانی و مادی جامعه و خانواده که نشان دهنده ویژگی های کلی اجتماعی و اقتصادی یک ناحیه است (رضوانی و منصوریان،۱۳۸۶، ص ۵ )
بطور کلی کیفیت زندگی مفهوم نامشخصی است و معنی آن بستگی به بستری دارد که در آن مورد استفاده قرار می گیرد کیفیت زندگی مستقیماً قابل مشاهده و اندازه گیری با ملاکهای پذیرفته شده عموم نیست بلکه یک انتزاع فکری است که تمهید شده است تا در نظر گرفتن چگونگی زندگی مردم را در چارچوب هایی تسهیل کند که در آن داوری درباره اینکه چه چیزی می تواند بهتر یا بدتر باشد مطرح شود بنابر این مشابه مفاهیمی چون توسعه، رفاه و بهزیستی است(دیوید ام،۱۳۸۱،ترجمه شاهی اردبیلی و حاتمی نژاد،ص۱۶۰)
در فلسفه و نظریه شناخت، منظور از کیفیت زندگی چگونگی یک چیز است در زمینه اقتصادی معادل مرغوبیت و مجموعه ای از ویژگیهای یک کالا و عرضه کننده آن که باعث فروش کالا می شود را گویند و در زمینه اجتماعی و فردی معادل با شایستگی، صلاحیت و لیاقت می باشد(فراهانی و همکاران،۱۳۹۱،ص۷۰)
۱-۶-۲- اقتصاد
در فرهنگ لغت فارسی معین واژه اقتصاد اینگونه تعریف شده است: (اِ تِ) [ ع . ] ۱ - (مص ل .) میانه روی در هر کاری . ۲ - رعایت اعتدال در دخل و خرج . ۳ - (اِمص .) میانه روی در هزینه ها، میان کاری .
فرهنگ لغت آکسفورد اقتصاد را اینگونه تعریف کرده است: ارتباط میان تولید، تجارت و عرضه پول در یک کشور یا منطقه مشخص.. در تعریفی دیگر اقتصاد مجموعه بزرگی از فعالیتهای بهم مرتبط تولیدی و مصرفی دانسته شده که به تعیین چگونگی تخصیص منابع کمیاب کمک می‌رسانند.اقتصاد همچنین به صورت «شبکه‌ای از تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و مصرف‌کنندگان کالاها و خدمات در یک مکان، منطقه و یا کشور» تعریف شده است.(سایت ویکی پدیا)
اقتصاد علمی است که رفتار انسانها را به صورت رابطه ای میان خواسته ها و منابع کمیاب با کاربردهای مختلف مطالعه می کند. و همچنین اقتصاد علمی است که چگونگی تصمیم گیری جامعه درباره تخصیص منابع کمیاب برای تولید کالا و خدمات جهت ارضاء خواسته های نامحدود را بررسی می کند. در تعریفی دیگر اقتصاد عبارت است از شناخت، ارزیابی و انتخاب روشهایی که بشر برای تولید و توزیع کالا و خدمات از منابع محدود به منظور مصرف به کار می رود. (علوی، ص۲)
موضوع اقتصاد عبارت است از ثروت (کالاها، خدمات و منابع)، از حیث چگونگی تولید، توزیع و مصرف آن. (شریعتی نجف آبادی، پژوهشکده باقرالعلوم)
۱-۶-۳- محیط زیست:
اصطلاح محیط زیست خود از دو کلمه «محیط» و «زیست» ترکیب یافته است. این واژه در فرهنگ لغات داخلی و خارجی مورد توجه قرار گرفته است واژه محیط به معنای آنچه که احاطه می کند، احاطه اشیاء یا ناحیه یا موقعیت عمل احاطه کردن و نتیجه این عمل، جمع کلیه شرایط خارجی و اثر آنها در زندگی و توسعه موجودات، مجموعه عوامل فیزیکی – شیمیایی – بیولوژیکی و عوامل اجتماعی که در یک لحظه معین قادر به اثر گزاردن مستقیم یا غیر مستقیم فوری یا زمان دار در موجودات زنده و فعالیت انسان باشد، فرا گرفتن، نفوذ کردن، تحت نفوذ قرار دادن، شرایط و اوضاع و احوال و مانند آن تعبیر شده است درباره کلمه «زیست» گفته شده که به معنای چیزی است که یک شخص برای زنده ماندن به آن نیاز دارد، تهیه کردن غذای کافی یا پول کافی برای زنده نگه داشتن خود، حیات، زندگی و عمر، زندگانی، و مانند آن بنابراین می توان گفت که محیط زیست از نظر لغوی به معنای محلی که آدمی را احاطه کرده است می باشد و نیز قلمرو و حیات زندگی است(قاسمی، ۱۳۸۴، ص ۲۲)
واژه محیط به معنای آن چه که احاطه می کند، احاطه اشیاء یا ناحیه یا موقعیت، عمل احاطه کردن و نتیجه این عمل است (فرهنگ دهخدا)
محیط زیست از طبیعت، جوامع انسانی و نیز فضاهایی با فکر و به دست انسان ساخته شده است تشکیل یافته است و کل فضای زیست کره ی زمین معنی زیست کره را فرا می گیرد (سلطانی، ۱۳۷۱، ص۱).
در این تحقیق برای اینکه مفهوم کیفیت زندگی اندازه گیری شود تعداد ۲۵ سوال که شامل سوالات ۱ تا ۲۵ می باشد در نظر گرفته شده است.
۱-۶-۴- فرهنگ
واژه فرهنگ از دو بخش (فر) پشوندی به معنای پیش و (هنگ) از ریشه اوستایی به معنای کشیدن تشکیل شده است. (حاجی آقایی و عباسی، ۱۳۸۹، ص ۴۹ )
فرهنگ را می توان به عنوان مجموع ویژگی های رفتاری و عقیدتی اکتسابی اعضای یک جامعه خاص تعریف کرد. (ثلاثی، مترجم، ۱۳۷۳، ص ۳۵)
ادوار بارنت تایلور^[۴] در تعریف فرهنگ می نویسد: فرهنگ مجموعه ای درهم تافته ای است که در برگیرنده دانستنی ها، اعتقادات، هنرها، اخلاقیات، قوانین، آداب و رسوم و عادت و هرگونه توانایی دیگر است که انسان به عنوان عنصری از جامعه به دست می آورد در حقیقت فرهنگ به مجموعه شیوه زندگی اعضای یک جامعه اطلاق می شود، چگونگی لباس پوشیدن آنها، رسوم ازدواج به زندگی خانوادگی، الگوهای کار، مراسم مذهبی و سرگرمی های اوقات فراغت همه را در بر می گیرد (حاجی آقایی و عباسی،۱۳۸۹، صص ۵۰-۴۹)
۱-۶-۵- سلامت
در لغت نامه دهخدا این گونه معنی شده: