فصل سوم

روش اجرای تحقیق

۳-۱) مقدمه

پژوهش و روش علمی اگر یک چیز نباشد کاملاً نزدیک و وابسته به یکدیگرند. روش علمی یا روش پژوهش علمی، فرایند جستجوی منظم برای مشخص ساختن یک موقعیت نامعین است. در نهایت نمود دستیابی هدف های عام یا شناخت علمی میسر نخواهد شد مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرد. به عبارت دیگر پژوهش از حیث روش است که اعتبار می‌یابد نه موضوع پژوهش ( حافط نیا، ۱۳۸۸، ص۳۶۹ ).

در این فصل نوع و روشی که پژوهش پیش رو بر اساس آن انجام گرفته است، معرفی می شود. ‌به این صورت که ابتدا نوع و هدف تحقیق و سپس روشی که برای انجام آن در نظر گرفته شده است بیان می‌گردد. در مرحله بعد، ارائه اطلاعاتی ‌در مورد جامعه آماری و روش ها و ابزارهای گردآوری اطلاعات خواهد آمد برای جمع‌ آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد و روایی آن با بهره گرفتن از نظر اساتید و کارشناسان و پایایی آن با بهره گرفتن از آلفای کرانباخ سنجیده و سپس توزیع گردید. نمونه گیری آماری نیز با هدف تعمیم نتایج به جامعه آماری برای رد یا قبول فرضیه های تحقیق انجام شد.و تجزیه تحلیل با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS وتحلیل رگرسیون انجام پذیرفت.

۳-۲ روش تحقیق

تحقیقات کاربردی به سمت کابرد علمی دانش، هدایت می‌شوند. به عبارت دیگر هنگامی که با هدف برخورداری از نتایج یافته ها برای حل مسائل موجود، به تحقیق در سازمان می پردازیم، آن را تحقیق کاربردی می نامیم. در تحقیق کاربردی محقق می‌خواهد به اصول و قواعدی برسد که در موقعیت های واقعی و عملی به کار بسته می شود. بیشتر تحقیق های علوم انسانی از این نوع هستند. هدف اساسی این نوع تحقیق، بهبود روش ها است. بهبود محصول یا فرایند یعنی آزمودن مفاهیم نظری مسأله در موقعیت های واقعی است. برخی از صاحب‌نظران معتقدند که تحقیق کاربردی همان تحقیق بنیادی است با این تفاوت که علاوه بر به دست آوردن دانش علمی یا فنی جدید، از ابتدا برای رسیدن به هدف عملی مشخص جهت داده شده و نتایج آن اسا ساً برای بهبود وضعیت موجود به کار گرفته می شود ( حافظ نیا، ۱۳۸۸، ص۶۰ ).

با توجه به مطالب فوق، این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی است، چون کاربرد کارت های ATM را بر بهبود عملکرد بانک‌ها میسنجد و سبب آشنایی با نقاط ضعف و قوت آن خواهد شد. در بعد کاربرد، از نتایج این تحقیق می توان در تصمیم گیری ها و سیاست ها و همچنین برنامه ریزی ها در بانک ها استفاده کرد. تحقیق حاضر بر اساس ماهیت و روش، یک تحقیق توصیفی، تحلیلی از نوع علی است. در تحقیقات علی تاثیر یک یا چند متغیر یا متغیرهای مستقل را بریک یا چند متغیر یا متغیرهای وابسته دیگر سنجیده می شود.

۳-۳) جامعه و نمونه آماری تحقیق

۳-۳-۱) جامعه آماری تحقیق

جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند. معمولاً در هر پژوهش، جامعه مورد بررسی یک جامعه آماری است که پژوهشگر مایل است درباره صفت (صفت ها) متغیر واحدهای آن به مطالعه بپردازد ( ساروخانی، ۱۳۸۸، ص۱۵۶ ).

جامعه آماری این تحقیق را مشتریان (دارندگان کارت (ATM بانک های دولتی و خصوصی استان گیلان تشکیل می‌دهند. و از آنجایی که برای سنجش بهبود عملکرد از ابعاد آن استفاده شده و برای سنجش ابعاد از مشتریان نظرسنجی به عمل آمده سطح تجزیه و تحلیل فردی محسوب می شود.

۳-۳-۲) نمونه آماری تحقیق

گردآوری و مطالعه مجموعه جامعی از داده های مربوط به حوزه خاصی از پژوهش ها، یا از لحاظ فیزیکی غیر ممکن است و یا عملاً میسر نیست، ‌بنابرین‏ به دلیل محدودیت زمان، منابع و امکانات از روش نمونه گیری استفاده می شود. نمونه از جامعه آماری، مجموعه ‌اندازه‌هایی است که عملاً در جریان یک تحقیق گردآوری می شود ( حافظ نیا، ۱۳۸۸، ص۹۱ ).

در این تحقیق برای تعیین حجم نمونه بعلت نامعلوم بودن تعداد مشتریان (دارندگان کارت ATM) بانک های دولتی و خصوصی استان گیلان از فرمول جامعه نامحدود استفاده شده است.

که در آن Z آماره توزیع استاندارد در سطح اطمینان ۹۵% و برابر ۹۶/۱ می‌باشد. با فرض اعضای جامعه آماری نامحدود، P نسبت موفقیت (وجود همبستگی بین دو متغیر) و ۱-P بیانگر عدم موفقیت و هر کدام برابر ۵/۰ فرض شده و ε بیانگر میزان خطای مجاز است ( آذر و مومنی، ۱۳۸۸ ). و با بهره گرفتن از تحقیقات مشابه (مانند: تحقیق زحمتکش در سال ۱۳۹۲ که با موضوع بررسی رابطه بانکداری الکترونیک و رضایت مشتریان بانک ملی استان گیلان که دارای جامعه آماری نامحدود بود) برابر با ۰۷/۰ مفروض شد.

حجم نمونه تحقیق حاضر تقریباً ۳۸۴ مشتری برآورد گردید و با پیش‌بینی ریزش احتمالی تعداد ۴۰۰ پرسشنامه جهت جمع‌ آوری داده ها استفاده گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

برای نمونه گیری و انتخاب شهرها از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده شد ‌به این صورت که استان گیلان را به دو خوشه ی شرق و غرب تقسیم کردیم و در نهایت دو شهر رشت (غرب) و لاهیجان (شرق) انتخاب شدند. و این دو شهر بیش از پنجاه درصد شعب بانک‌های دولتی و خصوصی استان گیلان را شامل می‌شوند.

نمونه گیری خوشه ای:

از جمله روش های نمونه گیری که در برخی از موارد مناسب تر از روش نمونه گیری تصادفی ساده عمل می‌کند، روش نمونه گیری خوشه ای است. یک نمونه ی خوشه ای نمونه ای احتمالی است که در آن هر واحد نمونه گیری مجموعه ای یا گروهی از اعضا است.

دلایل مختلفی برای استفاده از نمونه گیری خوشه ای می‌تواند وجود داشته باشد. در صورتی که هزینه ی فراهم نمودن یک چارچوب که کلیه اعضای جامعه را فهرست می‌کند زیاد باشد و یا اگر هزینه فراهم آوردن مشاهدات با افزایش مسافت بین اعضا افزایش یابد، نمونه گیری خوشه ای می‌تواند کم هزینه تر از نمونه گیری تصادفی ساده یا طبقه ای باشد.

برای مثال فرض کنید می‌خواهیم درآمد هر خانوار را در یک شهر بزرگ برآورد کنیم، اگر از نمونه گیری تصادفی ساده استفاده کنیم نیاز به فهرست تمام خانوارهای شهر داریم. یافتن این چارچوب می‌تواند بسیار پرهزینه و یا غیرممکن باشد، استفاده از نمونه گیری طبقه ای نیز در چنین جامعه ای مستلزم داشتن فهرستی از خانوارها در هر طبقه می‌باشد. در این حالت می‌توانیم شهر را به نواحی معینی مانند بلوک ها (خوشه هایی از اعضا) تقسیم نماییم و یک نمونه تصادفی ساده را از بلوک های این جامعه انتخاب کرده و در آمد هر خانوار را در بلوک هایی که در نمونه واقع شده است اندازه بگیریم. این کار با بهره گرفتن از یک چارچوب که کلیه بلوک های شهر را فهرست نموده، به اجرا در می‌آید.

دلیل دیگری که استفاده از نمونه گیری خوشه ای را پیشنهاد می‌دهد جمع‌ آوری داده ها با هزینه ی کمتر است. برای مثال فرض کنید فهرستی از خانوارهای شهر در دسترس است و می‌خواهیم نمونه ای به روش تصادفی ساده از خانوارهای مختلف که در سطح شهر پراکنده اند تهیه کنیم. هزینه ی مصاحبه با خانوارها با توجه به هزینه رفت و آمد پرسشگر و دیگر هزینه ها بالا است. یک روش کاهش هزینه های رفت و آمد استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای می‌باشد زیرا افراد درون یک خوشه باید از نظر جغرافیایی به هم نزدیک باشند.