شکل ۴-۲۲ رابطه درصد جداسازی ورمی­کمپوست با درصد رطوبت درسرعت rpm50……………………………………56
شکل ۴-۲۳ رابطه درصد جداسازی ورمی­کمپوست با درصد رطوبت درسرعت rpm60……………………………………57
شکل ۴-۲۴ رابطه دور با جداسازی ورمی­کمپوست در شیب ۱۵ درجه……………………………………………………………….۵۸
شکل ۴-۲۵ رابطه دور با جداسازی ورمی­کمپوست در شیب ۱۶ درجه……………………………………………………………….۵۸
شکل ۴-۲۶ رابطه دور با جداسازی ورمی­کمپوست در شیب ۱۷ درجه……………………………………………………………….۵۹
شکل ۴-۲۷ رابطه شیب و جداسازی ورمی­کمپوست در سرعت rpm50…………………………………………………………..60
شکل ۴-۲۸ رابطه شیب و جداسازی ورمی­کمپوست در سرعت rpm60……………………………………………………………60
فصل اول
۱- مقدمه
مصرف بی­رویه کودهای تجاری (کود شیمیایی) به منظور افزایش تولیدات کشاورزی به ویژه در بخش زراعی، موجب بروز صدمات زیست­ محیطی و اختلال در حاصل­خیزی خاک می­ شود. افزایش یون­های نیترات و نیتریت در خاک و آب­های جاری و زیرزمینی، کاهش مزه و بوی طبیعی میوه، سفت و قلیایی شدن خاک و کاهش حاصل­خیزی آن و طغیان علف هرز و آفات و بیماری­های گیاهی از پیامدهای عدم توجه به آثار مخرب کاربرد نامحدود این دسته از کودها می­باشد. استفاده از کودهای سبز و آلی یکی از از راه­های موثر در اصلاح و افزایش حاصل­خیزی خاک می­باشد. تغذیه صحیح گیاهان یکی از فاکتورهای اساسی در کیفیت محصول به شمار می ­آید و می ­تواند سود دهی یک محصول را تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی تغذیه صحیح گیاهان تاثیر مستقیم بر روی سلامت انسان و دام دارد. از این رو در جهت تولید محصولات ارگانیک و سالم نیاز به خاک مناسب، مبارزه بیولوژیک و تغذیه پاک می­باشد. به دنبال ضرورت توسعه و دستیابی به تولید انبوه کودهای آلی بیولوژیک تولید ورمی­کمپوست به عنوان گزینه برتر می ­تواند تمام نیازهای گیاهان را برای رشد فراهم کند. ورمی­کمپوست حاصل فعالیت بیولوژیک نوعی کرم خاکی با نام علمی آیزنیا فوتیدا (Eisenia fetida) می­باشد که این کرم­ها با تغذیه از مواد آلی موجود در طبیعت، آنها را به کود آلی مغذی تبدیل نموده به گونه ­ای که در حال حاضر این کود به عنوان یکی از غنی­ترین کودهای بیولوژیک در دنیا شناخته شده می­باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱-۱ تاریخچه ورمی­کمپوست
((اولین بار فرایند تشکیل ورمی­کمپوست از طریق مواد آلی با بهره گرفتن از کرم توسط داروین در سال ۱۸۸۱ انجام و کشف شد. در سال ۱۹۴۲ آقایان الیور و بارت پیشنهاد نمودند که از این کرم خاکی و موادی که آن­ها از آن تغذیه می­ کنند برای بهبود خاک­های کشاورزی استفاده شود. آغاز تولید ورمی­کمپوست در سال ۱۹۷۰ در کشور کانادا با ظرفیت تولید هفتاد و پنج تن در هفته می­باشد. شرکت کرم آمریکا (AEC) در سال ۷۹-۱۹۷۸ با ظرفیت تولید ۵۰۰ تن در ماه آغاز شد. طبق گزارشات موجود در کشور ژاپن تحقیقات گسترده­ای از دهه هفتاد بر روی کرم­های خاکی از جمله آیزنیا فوتیدا انجام شده و کاربردهای مختلف آن را بررسی نموده ­اند. همچنین کتاب­هایی در مورد مطالعات مربوط به کرم خاکی توسط ساشل و مارتین و ارنس همولی (۱۹۸۱-۱۹۸۴-۱۹۸۵) انتشار یافته که مطالب مربوط به کشت کرم خاکی در آن ­ها به طور خلاصه ذکر شده است.)) (م زارعی، ۱۳۹۲)
در ایران کارهای متعددی در حد پایان نامه دانشجویی به انجام رسیده است اما تنها مرکزی که اقدام به پرورش کرم­های خاکی به صورت انبوه می­نماید یکی از کارگاه­های پرورش ماهی شهید بهشتی (سد سنگر) است که از سالیان قبل جهت تغذیه بچه ماهیان خاویار اقدام به پرورش نوعی کرم سفید رنگ کرده بودند. هم اکنون این فعالیت ادامه دارد و دیگری شرکت کشت و صنعت مغان است که جهت تبدیل زائدات کود گاوی خود با بهره گرفتن از کرم خاکی کار وسیعی شروع نموده ­اند.
۱-۲ ورمی­کمپوست چیست؟
ورمی­کمپوست فناوری استفاده از انواع خاصی از کرم­های خانواده آیزنیا فوتیدا به منظور تجزیه مواد زائد آلی و زباله می­باشد. این نوع کرم به دلیل توان رشد و تکثیر بسیار سریع و توانایی فوق­العاده جهت تجزیه مواد زائد آلی مورد توجه می­باشند. ورمی­کمپوست در خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تاثیر به سزایی دارد. این کود اصلاح کننده خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بوده و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هرگونه بو، میکرو ارگانیسم­های پاتوژن، باکتری­ های غیر هوازی، قارچ­ و علف هرز می­باشد. ورمی­کمپوست علاوه­بر قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه­بندی و قدرت نگهداری مواد غذایی مورد نیاز گیاهان را فراهم می­نماید. ورمی­کمپوست حاوی عناصر غذایی بسیار غنی به ویژه ازت بوده که به تدریج در اختیار گیاه قرار می­دهد. این کود در مقایسه با سایر کودهای آلی میزان عناصر اصلی غذایی بالاتری را دارا می­باشد. ورمی کمپوست علاوه بر عناصر ماکرو مانند ازت، فسفر و پتاسیم که در فعالیت گیاه نقش اساسی دارند حاوی عناصر میکرو مانند آهن، مس، روی و منگنز نیز می­باشد. علاوه بر این با داشتن موادی مانند ویتامین ، اکسین و عامل محرک رشد گیاه را فراهم می­آورند. (پی کی گوپتا ^۱۲۰۱۳، تی وی ساتی ^۲۲۰۰۶ ، م زارعی)
۱-۳ تفاوت میان کمپوست و ورمی­کمپوست
مهدی زارعی در ۱۳۹۲، تبدیل باقیمانده­ی مواد آلی زباله به همراه با فضولات انسانی را کمپوست نامید. کمپوست به معنی مخلوط و یا مرکب است که از این رو به آن کود آمیخته نیز گفته می­ شود. در تولید کمپوست فرایند تجزیه بیولوژیکی است در نتیجه مواد آلی در شرایط ویژه­ای به مواد پایداری مانند هوموس و غیره تبدیل می­ شود. ورمی­کمپوست نتیجه­ هضم طبیعی غذا سبک وزن، ترد، تمیز و بدون بوست و ظاهری کم و بیش شبیه به قهوه­ای گرانوله دارد و می­توان آن را در کیسه و یا در قوطی­هایی به اندازه­ های مختلف بسته­بندی نموده و به بازار عرضه کرد.
۱-۴ تشریح موضوع و بیان مساله
این تحقیق در رابطه با مکانیزه کردن بخشی از فرایند تولید ورمی­کمپوست است که مربوط به جداسازی نهایی کود آماده شده از بسترهای اولیه است.
۱-۴-۱ اهمیت ورمی­کمپوست در کشاورزی
ورمی­کمپوست در اصلاح بافت فیزیکی خاک، نقش به سزایی دارد و موجب سبک شدن آن می‌شود. بنابراین ضریب حفظ رطوبت در خاک افزایش می­‌یابد و آب به مقدار بیشتری در بافت خاک نگهداری می‌شود. در این حالت ورمی­کمپوست موجب رها شدن تدریجی آب از خاک شده است و از تبخیر سطحی و یا نفوذ سریع آب به داخل عمق خاک (عمق دور از دسترس گیاه) جلوگیری می‌کند. ورمی­کمپوست به حل شدن مواد مغذی خاک نیز کمک می‌کند. ورمی­کمپوست در ایجاد تعادل ما بین مواد معدنی به مواد مغذی در خاک نیز نقش مهمی را ایفا می­ کند و با داشتن ترکیباتی چون نیتروژن، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و غیره یک کود بسیار غنی به شمار می‌رود. در ترکیب شیمیایی ورمی­کمپوست مقدار قابل توجهی چربی یافت می‌شود که آن را تبدیل به یک کود کامل می‌کند، به همین دلیل در غنی­سازی گیاه از نظر مواد غذایی و احتیاجات متابولیکی، بسیار موثر است.
۱ - p k gupta 2013
۲ -t.v.sati 2006
به طور معمول، این مواد در سایر کودهای استاندارد تجاری یافت نمی‌شوند. زمانی که ورمی­کمپوست با سایر کودها مخلوط شده و در زمین به­کار رود، حلالیت مواد مغذی کود به تاخیر می‌افتد و مدت زمان پایداری آن افزایش می‌یابد. در این حالت، ورمی­کمپوست با رها کردن تدریجی مواد مغذی خود در خاک در تداوم طولانی مدت فعالیت کود، سهم به ­سزایی دارد. همین ویژگی موجب می‌شود که در طول دوران کاشت و داشت گیاه، هیچ‌گونه نیازی به افزودن مجدد کود به خاک نبوده و در این دوره فقط یک بار استفاده از کود در زمین کافی خواهد بود همچنین خواص فیزیکی و شیمیایی خاک هم­ زمان با هم بهبود می‌یابد، بنابراین این ترکیب در تشدید اثرهای مطلوب و عملکرد کود تاثیر می‌گذارد. ارزشمندترین ویژگی ورمی­کمپوست در عملکرد آنزیم‌ها، میکرو ارگانیسم‌ها و هورمون‌های مختلف موجود در آن است. ورمی­کمپوست دارای آنزیم‌­هایی نظیر پروتئاز، آمیلاز، لیپاز، سلولاز و کتیناز است که در تجزیه مواد آلی خاک و در نتیجه در دسترس قراردادن مواد مغذی مورد لزوم گیاهان نقش موثری دارد. ویژگی یاد شده موجب می‌شود تا ورمی­کمپوست به عنوان بهترین و اساسی­ترین کود برای احیای زمین‌های بایر غیرقابل کشت به شمار ‌رود. ورمی­کمپوست، سرشار از عناصر پرمصرف و کم­ مصرف و به شکل قابل استفاده برای گیاه است. براساس گزارش‌های موجود، فضولات کرم‌های خاکی از نظر عوامل شیمیایی دارای مقادیر زیادی مواد آلی و عناصر قلیایی قابل تبادل، شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، فسفر و منگنز قابل استفاده برای گیاه نسبت به خاک اطراف است و همچنین مقدار محسوسی آهن و مس در ترکیبات خود دارد که در اسید هیومیک و منابع دیگر خاک، همانند آنها یافت می‌شود.
ورمی­کمپوست یک کود %۱۰۰ آلی است که به صورت مستقیم جذب ریشه گیاهان می‌شود. ورمی­کمپوست، غنی‌ترین محیط برای حیات موجودات ذره‌بینی خاک بوده، ولی با وجود این، بدون بو و عاری از آلودگی است. (گوپتا ۲۰۱۳، ویوکا و همکاران ^۱۲۰۰۵ و هاشمی مجد، ۱۳۸۷)
۱-۴-۲ مدیریت زباله با بهره گرفتن از تولید ورمی­کمپوست
نقش مدیریت پسماندهای شهری به عنوان یکی از ارکان اصلی مدیریت شهری بر هیچ­کس پوشیده نیست. امروزه انسان قرن بیست­و­یکم پسماندهایی کاملا متفاوت با پسماندهای انسان قرن هجده و قبل از آن تولید می­ کند و بدیهی است که در چنین شرایطی روش­های مدیریت پسماند شهری در قرن حاضر باید با روش­های معمول قرون
۱ - Viveka et al 2005
گذشته که مشتمل بر جمع­­آوری و دور کردن آن از محل زندگی انسان­ها از طریق دپو کردن آن در گودال­ها و یا سوزاندن آن بوده است، تفاوت اساسی داشته باشد. مواد زائد آلی را می­توان با نوعی کرم خاکی مخلوط نموده که بعد از مدتی تبدیل به کودی غنی برای مصرف کشاورزی رساند. ( زارعی ۱۳۹۲)
مدیریت مطلوب زباله­های شهری و صنعتی با توجه به حجم بالای تولید روزانه آن­ها در تمامی کشورها از اهمیت ویژه­ای به خصوص از دیدگاه زیست محیطی و بهداشتی برخوردار است. با توجه به محدودیت مکان­های مناسب دفع انواع زباله­ها و از سویی اثرات نامطلوب دفن زباله و سایر روش­های حذف و یا کنترل زباله­ها بر سلامت عمومی و محیط زیست، حرکت در جهت مدیریت بهینه پسماندها با نگاهی به توسعه پایدار از اهداف اصلی جوامع توسعه یافته و در حال توسعه می­باشد. در همین راستا بازیافت زباله­ها در راس برنامه ­های مدیریت زیست محیطی، نقش مهمی در تولید مواد آلی و جایگزینی کودهای پر مخاطره شیمیایی و نیز رهایی اکوسیستم­­های آبی و خاکی از آلودگی زباله­های تولیدی دارد. در این راستا با بهره گرفتن از کرم خاکی و ایجاد ورمی­کمپوست تولید کمپوست به طریق بیوتکنولوژی از کلیه منابع آلی از جمله زباله­های خانگی، ضایعات کشاورزی، لجن تصفیه فاضلاب و غیره صورت می­گیرد. در فرایند تولید ورمی­کمپوست از زباله­ها، یک کود آلی بسیار مغذی تولید می­گردد که علاوه بر نداشتن خطرات زیست محیطی آن، روند باز گردش آن­ها را به طبیعت به صورت کود مصرفی تسریع می­نماید.
در فرایند تولید ورمی­کمپوست روزانه امکان تبدیل ۵۰۰ کیلوگرم زباله در هر مترمربع با ضریب تبدیل ۹۰ درصد به ورمی کمپوست وجود دارد. بنابراین از آنجا که بیش از ۸۰ درصد از زباله­های تولید شده در شهرها، مواد آلی و قابل تبدیل به کمپوست است، اهمیت اقتصادی این فرایند بدیهی می­نماید. (میشرا و همکاران ^۱۲۰۱۴، سلیمانی ساردو ۱۳۹۱ و فاتحی ۱۳۸۹)
۱-۴-۳ تاثیر ورمی کمپوست بر روی خاک
مواد حاصل از تغذیه کرم خاکی بعد از دفع، خاکدانه­های مستحکمی را تشکیل می­دهد که یکی از پایدارترین انواع خاکدانه­ها و همچنین بهترین نوع خاکدانه یعنی خاکدانه کروی را تشکیل می­دهد. ورمی­کمپوست کودی است که به عنوان اصلاح­کننده خصوصیات فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی خاک به کار برده می­ شود.
۱- Mishra et al,2014
علاوه­­بر این، وزن مخصوص کم، فاقد بو و میکرو ارگانیسم­های پاتوژن و باکتری­ های غیر هوازی و قارچ و همچنین علف هرز می­باشد. نکته­ای که در مورد ورمی­کمپوست بایستی به آن اشاره کرد قابلیت جذب آب با حجم بالا، شرایط مناسب جهت دانه­بندی و قدرت نگهداری مواد غذایی مورد نیاز گیاه را فراهم می­ کند که باعث حاصل­خیزی خاک می­ شود. ورمی­کمپوست همچنین مواد غذایی و هورمون­های محرک رشد گیاهان را فراهم می­ کند. (زارعی ۱۳۹۲، گوپتا ۲۰۱۳)
۱-۴-۴ مزایای ورمی­کمپوست در یک نمای جامع
ورمی­کمپوست یکی از غنی­ترین کودهای آلی و بیولوژیک شناخته شده در دنیا می­باشد. ورمی­کمپوست مزایای
بسیاری دارد که مهمترین موارد به شرح زیر می­باشد.
۱- سبک و فاقد هرگونه بو می­باشد.
۲- عاری از هرگونه علف هرز و یا بذر علف هرز می­باشد.
۳- حاوی میکرو ارگانیسم­های هوازی مفید مانند ازتوباکتر می­باشد.
۴- در این کود میزان عناصر اصلی غذایی و قابلیت جذب آن در مقایسه با سایر کودها بیشتر است.
۵- حاوی مقادیر مناسبی از عناصر ماکرو و میکرو مانند ازت، فسفر، پتاسیم، کلسیم، آهن، مس، روی و منگنز می­باشد.
۶- مواد محرکه رشد نظیر هورمون­ها و ویتامین­ها به ویژه ویتامین در این کود قابل توجه است.
۷- قابلیت بالای نگهداری آب و مواد غذایی را دارا می­باشد.
۸- عاری از هرگونه باکتری غیر هوازی، قارچ­ها و میکرو ارگانیسم­های پاتوژن می­باشد.
۹- اصلاح­ کننده مناسب خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک می­باشد.
۱۰- امکان تهیه سایر فرآورده ­های کشاورزی از جمله کود مایع (چای کمپوست) در آن وجود دارد.
۱۱- قابل مصرف در پرورش کلیه محصولات کشاورزی می­باشد.
۱۲- هوا دهی بهتر خاک با ایجاد خلل و فرج و ایجاد پوکی در خاک­های متراکم.

۱- شاخص خارجی^[۷۵] که مشخص می‌کند که کدام خوشه‌های پیداشده به وسیله الگوریتم خوشه‌بندی با ساختارهای خارجی تطبیق دارند. در این روش نیاز به اطلاعات اضافی مثل برچسب نقاط داده، داریم. آنتروپی یک مثالی از شاخص خارجی است.
۲- شاخص داخلی^[۷۶] که برای اندازه‌گیری میزان خوبی^[۷۷] یک ساختار خوشه‌بندی بدون توجه به اطلاعات خارجی به کار می‌‌رود. ^[۷۸]  یک نمونه از شاخص داخلی است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۳- شاخص نسبی^[۷۹] که برای مقایسه دو خوشه‌بندی مختلف یا دو خوشه مختلف به کار می‌رود. اغلب یک شاخص خارجی یا داخلی برای این تابع استفاده می‌شود. برای مثال، دو خوشه‌بندی  می‌توانند با مقایسه  یا آنتروپی‌شان مقایسه شوند.
این فصل تعدادی از مهم‌ترین و رایج‌ترین روش‌های به‌کاررفته برای ارزیابی خوشه‌بندی را مرور خواهد کرد.
۲-۲-۲-۱. معیار SSE
یک معیار داخلی ارزیابی خوشه‌بندی، مثل  ، می‌تواند برای ارزیابی یک خوشه‌بندی نسبت به خوشه‌بندی دیگر به کار رود. به علاوه، یک معیار داخلی اغلب می‌تواند برای ارزیابی یک خوشه‌بندی کامل یا یک خوشه تنها به استفاده شود. این اغلب به خاطر این است که این روش، سعی می‌کند تا میزان خوبی کلی خوشه‌بندی را به عنوان یک جمع وزن‌دار از خوبی‌های هر خوشه در نظر می‌گیرد.  با بهره گرفتن از رابطه ۲-۲۵ محاسبه می‌شود [۶۸].
(۲-۲۵)
که  یک نقطه داده در خوشه  است و  ، j-امین ویژگی از داده X است.  ، j-امین ویژگی از مرکز خوشه  می‌باشد. برای مقایسه دو خوشه‌بندی مختلف روی یک داده با یک تعداد مشابه، تنها مقایسه مقدارهای متناظر  آن‌ها کافی است. هر چه مقدار  کمتر باشد، آن خوشه‌بندی بهتر خواهد بود. البته، وقتی تعداد نقاط داده در دو خوشه متفاوت باشند، مقایسه مستقیم از روی مقدار  خوب نخواهد بود. بنابراین،  یک خوشه معیار مناسب تری برای مقایسه است. رابطه ۲-۲۶ این معیار را نشان می‌دهد که در آن مقدار  تعداد کل نمونه‌هاست [۶۸].
(۲-۲۶)
تعداد درست خوشه‌ها در الگوریتم  ، اغلب می‌تواند با بهره گرفتن از نگاه کردن به منحنی  مشخص شود. این منحنی با رسم مقادیر  به ازای  های مختلف به دست می‌آید. تعداد خوشه‌های بهینه با توجه به منحنی  ،  ای است که به ازای آن نرخ کاهش مقدار  ، قابل چشم‌پوشی شود. شکل ۲-۱۳-ب منحنی  را برای داده‌های شکل ۲-۱۳-الف، نشان می‌دهد.

شکل۲-۱۳. (الف) مجموعه داده با تعداد ۱۰ خوشه واقعی. (ب) منحنی  مربوطه [۶۸]
همان طور که از شکل ۲-۱۳-ب برمی‌آید، برای مقادیر  های از صفر تا ۱۰ شیب منحنی نسبت به بقیه مقادیر  ، تندتر می‌باشد. این امر نشان‌دهنده آن است که مقدار  یک مقدار بهینه برای تعداد خوشه‌ها می‌باشد.

شکل۲-۱۴. (الف) مجموعه داده (ب) منحنی  مربوطه [۲]
شکل ۲-۱۴-ب نیز منحنی  را برای داده‌های شکل ۲-۱۴-الف، نشان می‌دهد. مشاهده می‌شود که در این داده‌ها، چون تعداد خوشه‌ها نسبت به شکل ۲-۱۴-الف کاملاً گویا نیست، بنابراین، منحنی  آن نیز نرم تر خواهد بود . اما با توجه به شکل ۲-۱۴-ب، می‌توان گفت که تعداد  نسبتاً خوب باشد. چون منحنی برای  های بعد از ۸، دارای شیب کندتری خواهد شد. با توجه به نتایج فوق می‌توان گفت که اگرچه منحنی  برای همه مسایل نمی‌تواند جواب بهینه برای تعداد  بدهد، اما می‌تواند به عنوان یک معیار خوب برای این امر مطرح باشد.
۲-۲-۲-۲. معیار اطلاعات متقابل نرمال شده
معیار اطلاعات متقابل ( ^[۸۰]) توسط کاور و توماس [۷۱] معرفی شد که یک روش جهت اندازه‌گیری کیفیت اطلاعات آماری مشترک بین دو توزیع است. از آنجایی که این معیار وابسته به اندازه خوشه‌ها است در [۵۴] روشی جهت نرمال سازی آن ارائه شده است. فرد و جین [۱۹] روش نرمال سازی اطلاعات متقابل را اصلاح کردند و آن را تحت عنوان اطلاعات متقابل نرمال ( ^[۸۱]) ارائه داده‌اند. رابطه ۲-۲۷ اطلاعات متقابل نرمال شده را نشان می‌دهد[۱, ۲, ۱۹] .
(۲-۲۷)
در رابطه ۲-۲۷ پارامتر  کل نمونه‌ها است و  یعنی افرازهایی که اندیس آن‌ها شامل i با تمام مقادیر j می‌باشد و  یعنی افرازهایی که تمام مقادیر i با و اندیس j را شامل شود.  از رابطه ۲-۲۸ محاسبه می‌شود [۱, ۲, ۱۹].
(۲-۲۸)
,  ,
در صورتی که دو افراز به صورت  و  که در آن  کل داده و  خوشه اول و  خوشه دوم هر یک از افرازها باشد آنگاه  نشان‌دهنده تعداد نمونه‌های مشترک موجود در  و  می‌باشد،  نشان‌دهنده تعداد نمونه‌های مشترک موجود در  و  می‌باشد،  نشان‌دهنده تعداد نمونه‌های مشترک موجود در  و  می‌باشد و  نشان‌دهنده تعداد نمونه‌های مشترک موجود در  و  می‌باشد. در واقع  و  به ترتیب بیانگر کل نمونه‌های موجود در  و  می‌باشد [۱].
شکل ۲-۱۵ دو افراز اولیه را نشان می‌دهد که میزان پایداری برای هر کدام از خوشه‌های به دست آمده هم محاسبه شده است. در این مثال الگوریتم  به عنوان الگوریتم خوشه‌بندی اولیه انتخاب شده است و تعداد خوشه‌های اولیه برابر با سه نیز به عنوان پارامتر آن از قبل مشخص شده است. همچنین، در این مثال تعداد افرازهای موجود در مجموعه مرجع برابر با ۴۰ می‌باشد. در ۳۶ افراز نتایجی مشابه با شکل ۲-۱۵ (a) و در ۴ حالت باقیمانده نیز نتایجی مشابه با شکل ۲-۱۵ (a) حاصل شده است [۱].

شکل۲-۱۵. دو افراز اولیه با تعداد سه خوشه. (a) خوشه‌بندی درست (b) خوشه‌بندی نادرست [۱]
از آن جایی که در مجموعه مرجع در ۹۰ % مواقع، داده‌های متراکم گوشه بالا‐چپ از شکل ۲-۱۵ در یک خوشه مجزا گروه‌بندی شده‌اند، بنابراین این خوشه باید مقدار پایداری بالایی را به خود اختصاص دهد. اگرچه این مقدار نباید دقیقاً برابر با یک باشد (چون در همه موارد این خوشه درست تشخیص داده نشده است)، مقدار پایداری با روش متداول اطلاعات متقابل نرمال شده مقدار یک را بر می‌گرداند. از آن جایی که ادغام دو خوشه سمت راست تنها در ۱۰ % موارد مانند شکل ۲-۱۵ (b) اتفاق افتاده است، خوشه حاصل باید مقدار پایداری کمی به دست آورد. اگر چه خوشه حاصل از ادغام دو خوشه سمت راستی، به ندرت ( ۱۰ % موارد) در مجموعه مرجع دیده شده است، مقدار پایداری برای این خوشه نیز برابر با یک به دست می‌آید. در اینجا مشکل روش متداول محاسبه پایداری با بهره گرفتن از اطلاعات متقابل نرمال شده ظاهر می‌شود. از آنجایی که معیار اطلاعات متقابل نرمال شده یک معیار متقارن است، مقدار پایداری خوشه بزرگ ادغامی سمت راست (با ۱۰ % تکرار) دقیقاً برابر با میزان پایداری خوشه متراکم گوشه بالا‐چپ (با ۹۰ % تکرار) به دست می‌آید. به عبارت دیگر در مواردی که داده‌های دو خوشه مکمل یکدیگر باشند، یعنی اجتماع داده‌های آن‌ها شامل کل مجموعه داده شود و اشتراک داده‌های آن‌ها نیز تهی باشد، مقدار پایداری برای هر دو به یک اندازه برابر به دست می‌آید. از دیدگاه دیگر، این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که تعداد خوشه‌های تشکیل‌دهنده مجموعه  در خوشه‌بندی مرجع عددی بیشتر از یک باشد. هر زمان که  با ادغام دو یا بیشتر از خوشه‌ها به دست آید، منجر به نتایج نادرست در مقدار پایداری می‌شود. ما این مشکل را تحت عنوان مشکل تقارن در اطلاعات متقابل نرمال شده می‌شناسیم. در سال‌های اخیر روش‌هایی جهت حل این مشکل ارائه‌شده‌اند که یکی از آن‌ها را علیزاده و همکاران در [۱, ۹]ارائه داده‌اند که در‌ آن بزرگ‌ترین خوشه از بین مجموعه مرجع (که بیش از نصف نمونه‌هایش در خوشه مورد مقایسه وجود دارد) جایگزین اجتماع همه خوشه‌ها می‌شود که ما آن را با عنوان روش Max می‌شناسیم. روش دیگر جهت رفع این مشکل معیار ^[۸۲]APMM می‌باشد. در ادامه به بررسی این معیار می‌پردازیم [۱, ۸, ۶۷].
۲-۲-۲-۳. معیار APMM

اختیار: اگر بودجه ریزان در اجرای بودجه ریزی عملیاتی و یا در مراحل دیگر آن اختیار لازم را نداشته باشند اجرا با مشکل مواجه خواهد شد.
اختیار قانونی: فرآیندهای رسمی بودجه ریزی اغلب به صورت فشرده ای قانونمند می شود.اصلاحات جدید در صورت تعارض با این قوانین نمی تواند اجرا شود. در برخی دولتها استفاده بالقوه از ارزیابی عملکرد در بودجه توسط قوانین و مقررات منابع انسانی محدود می شود.در برخی دولتها به دلیل اینکه بودجه بر مبنای ورودیها تنظیم و سازماندهی می شود در مورد قوانین استفاده از اطلاعات عملکرد در بودجه دارای مشکل می باشند.بطوریکه استفاده حداقل از اطلاعات عملکرد در بودجه بر مبنای این واقعیت توجیه می شود که بودجه بدون اطلاعات عملکرد تصویب می شود.
اختیار رویه ای: سنجش عملکرد واستفاده بالقوه از اطلاعات عملکرداغلب در فرایندهای بودجه موجود موردغفلت واقع می شود .مشخصه فرایندهای موجودرویه های رسمی است که به عنوان یک قاعده رفتار بودججه ریزی راملزم می کند اجرای موفقیت امیز اصلاحات نیازمند سازگاری مدل اصلاحات با این قوانین ورویه هاست.دربرخی دولتها قوانین ورویه های موجود برورودیها وتشریح دقیق فصول ومواد هزینه تاکید می کنند که این موضوع نقش بالقوه اطلاعات حاصل ازارزیابی عملکردراتضعیف می کند.بسیاری ازرویه های بودجه ریزی سنتی علی رغم تلاشهایی برای الزام تصمیم گیرندگان برای استفاده از اطلاعات حاصله از بودجه ریزی بر مبنای عملکرد هنوز وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

انعطاف درجابجایی بودجه ها یکی ازرویه هایی است که می تواند براجرای بودجه ریزی عملیاتی تاثیرگذار باشد.یکی ازابعادمهم بودجه ریزی عملیاتی فراهم ساختن شرایطی برای سازمانها برای تخصیص بودجه براساس صلاحدید خود می باشد .
اختیارسازمانی: اختیارات سازمانی دررابطه بااستفاده ازاطلاعات عملکرد متاثراز مقامات سیاسی می باشد وتصمیمات دررابطه باتخصیص منابع اغلب درچارچوب اختیارات سیاسی اخذ می شود که علاقه چندانی به استفاده از اطلاعات حاصل از ارزیابی عملکرد ندارد که این امر منجربه شکست اصلاحات خواهد شد.
پذیرش: مقاومت دربرابراصلاحات ازجانب برخی مقامات دولتی.روسای بخشها وکارکنان ممکن است بزرگترین مانع برای اجراواستفاده ازسنجش عملکرد باشد. اگربودجه ریزی عملیاتی توسط این گروه ها پذیرفته شود به احتمال زیاد اجرا خواهد شد.برای اجرای موفق بودجه ریزی عملیاتی مقامات دولتی مدیران اداری وکارکنان بایدمتقاعد گردند که بودجه ریزی عملیاتی درخور تلاش به منظور کاهش هزینه ها ونیل به منافع کوتاه مدت وبلند مدت دولت واجتماع می باشند.
پذیرش سیاسی : پذیرش مقامات سیاسی در حمایت وتامین منابع مالی برای اجرای بودجه عملیاتی بسیار حیاتی می باشد درحالیکه سنجش واستفاده از اطلاعات عملکرد پیامدهایی برای مقامات انتخابی وانتصابی دارد .صاحبنظران معتقدند سیاستمداران اغلب در مقابل استفاده از اطلاعات عملکرد در تصمیمات تخصیصی مقاومت می کنند .چون یک چنین اطلاغاتی اسیب پذیری انها دربرابر مردم را افزایش می دهد به خصوص دررابطه با برنامه های بلند مدت که ممکن است در کوتاه مدت به خوبی اجرا نشود .به همین خاطر اهداف کوتاه مدت به جای اهداف بلند مدت مورد توجه قرار می گیرد .
پذیرش مدیریتی : بررسیها نشان می دهد که پذیرش بودجه ریزی عملیاتی ازجانب مدیران به خصوص در ارتباط بااستفادهاز اطلاعات عملکرد درتصمیم گیری مدیریتی وایجاد طرحهای انگیزش اساسی است .
یک چالش اساسی در بودجه ریزی عملیاتی متقاعد کردن مدیران برنامه در مورد ارزش طرحهای استراتژیک وسنجش عملکرد می باشد.
پذیرش انگیزش: فرایند بودجه ریزی سرشارازمشوقها می باشد .سیاستمداران مدیران مشابه یکدیگرانگیزه هایی برای استفاده از انواع خاصی از اطلاعات ورفتارهای معین دارند.اگر این انگیزها ناسازگاربابودجه ریزی عملیاتی باشند اجرای ان با مشکل روبروخواهدشد.
به اعتقاد بروم کسب اطمینان ازاینکه کارکنان ومجریان این طرح درک صحیحی ازنیاز به اصلاحات دارند برای اجرای موفق بودجه عملیاتی حیاتی است.وی همچنین پیشنهاد می کندکه تصمیم گیران باید درک کنند که اطلاعات حاصل از ارزیابی عملکرد بیشتر برای بهبود مدیریت مفید است تا بهبود فرایند بودجه ریزی .
استواری بودجه ریزی عملیاتی: اجرای اقدامات لازم برای برقراری بودجه ریزی عملیاتی در سازمان شامل توانایی ،اختیار و پذیرش
۱-۸) روش تحقیق:
روش تحقیق بر اساس نحوه گردآوری داده ها مشخص می شوند.تحقیق توصیفی مجموعه روشهایی است که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است.به عبارت دیگر در اینگونه تحقیقات سعی می شود تا آنچه که هست را بدون هیچگونه دخالت یا استنتاج ذهنی گزارش دهد و نتایج عینی از موقعیت بگیرد.(صفرزاده،۲۷۰،۱۳۸۶)
با توجه به این پژوهش برای رسیدن به اهداف تحذیقیق مشکلات و موانع موجودتوصیف و تشریح می شوند و داده ها بدون دستکاری گردآوری می شوند.این نوع تحقیق توصیفی پیمایشی محسوب می شود.
۱-۹) قلمرو تحقیق:
۱-۹-۱) قلمرو مکانی:دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری (مجتمع یادگار امام (ره) )می باشد.
۱-۹-۲) قلمرو زمانی: این تحقیق با توجه به اطلاعات گردآوری شده در محدوده تیرماه ۱۳۹۰ تا تیرماه ۱۳۹۱ در رابطه با بودجه ریزی عملیاتی می باشد.
۱-۹-۳) قلمرو موضوعی: موضوع این تحقیق بودجه ریزی سنتی و بودجه ریزی عملیاتی است .
۱-۱۰) جامعه آماری مورد مطالعه و حجم نمونه :
شامل معاونین واحد شهر ری ، روسای دانشکده ها و مدیران و کارشناسان حسابداری و بودجه دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری میباشد. تعداد جامعه آماری ۷۸ نفر است و کل جامعه مورد بررسی قرار می گیرد.
مقدمه:
بودجه نمایانگر همه برنامه ها و فعالیتهای دولت بوده و نقش بسار مهم و حیاتی در توسعه اقتصاد ملی ایفا می کند. با توسعه وظایف دولت و افزایش سریع هزینه های دولتی و پیوند آن با وضع عمومی اقتصاد کشور ، کنترل مخارج، اهمیت خود را از دست داد و نیاز به بهبود در سیستمهای برنامه ریزی، کنترل و مدیریت منابع بخش عمومی مطرح شد تا تصمیم گیرندگان را قادرسازد دید وسیع تری پیدا کرده و اطلاعات وسیعی در مورد نتایج عملکردها و هزینه های اجرای فعالیتها داشته باشند. این موضوع موجب توجه دولتها به اقتصادی بودن ،کارآیی و اثربخشی منابع دولت به عبارتی مدیریت مالی دولت شد.
برقراری این شرایط نیازمند بهبود روش های بودجه بندی کنونی می باشد. در این میان سیستم بودجه ریزی عملیاتی را می توان برای بازنگری و ارزیابی مدیریت فعالیتهای دولتی مطرح ساخت.وجه تمایز این سیستم با سیستم بودجه ای متداول ،تکیه این سیستم بر اهداف ،نتایج و منابع حاصل از هریک از اقلام هزینه ها و پاسخ دادن به این سئوال است که درآمدهای دولت برای چه کاری خرج می شوند.انتظار می رود که استقرار بودجه ریزی عملیاتی اعمال دولت را شفاف تر و پاسخگوتر سازد. در این پژوهش سعی بر این است که مطابق برنامه چهارم توسعه،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری نیز دارای شفافیت بودجه و پاسخگویی بهتر باشد.
بخش اول:مبانی نظری تحقیق
۲-۱) تاریخچه بودجه :
بودجه از نظر لغوی در قانون مالی ایران از کلمه بوژت فرانسوی ( Bouyette) گرفته و سپس در زبان انگلیسی بنام (Budget) اقتباس شده است و امروزه دیگر متداول فرانسویان نیست . )الماسی،۱۳۸۷ ، ۱۵)
علت این امر آن است که رویه تنظیم بودجه و به تصویب رساندن آن در ابتدا از کشور انگلستان شروع شده است واژه بوجت یک واژه انگلیسی قدیم است و به کیفیت چرمی اطلاق می شده است که وجوه نقد را در آن نگهداری می کردند . بدین جهت ابتدا کیف چرمی که محتوی صورت دخل و خرج دولت انگلیسی بوده و وزیر دارایی انگلیس آنرا با خود به پارلمان می برده و صورتهای مخارج و درآمدهای مملکتی را از آن کیف خارج می کرده و برای نمایندگان پارلمان توضیح می داده که بعدها این واژه را از خود کیف به محتویات آن تغییر معنی داد. .( الماسی، ۱۳۸۷، ۱۵)
قبل از انقلاب مشروطه چنین واژه ای در زبان فارسی بکار نمی رفته است و پس از آن چون قانون اساسی ایران از قوانین بلژیک و فرانسه ترجمه و اقتباس شده و این واژه نیز همواره از قوانین مالی فرانسه ترجمه و وارد قانون محاسبات عمومی ایران و زبان فارسی گشته است .برخی از تعاریفی که در بحث بودجه وجود دارد بر جنبه سیاسی بودجه تأکید دارد . در این دسته تعاریف ریشه اصلی تنظیم بودجه را باید در عامل سیاسی جستجو کرد . بودجه بعد از تشکیل حکومتهای پارلمانی شکل گرفت یعنی از زمانیکه حق نظارت مردم به صورت کنترل درآمدها و هزینه های دولت از طریق سازوکارهای نمایندگی مجلس تحقق یافت .( الماسی،۱۳۸۷ ، ۳۹)
اهمیت دادن و تأکید بر نقش سیاسی بودجه باعث گنجاندن آن در اغلب قوانین اساسی حکومتهای پارلمانی و تصویب قوانین و مقررات مربوط به نحوه عملکرد بودجه تحت عنوان قانون محاسبات عمومی شده است . برخی دیگر از تعاریف بر جنبه های رشد اقتصادی و مالی بودجه تأکید دارند . این تأکید بعد از گذار از اقتصاد کلاسیک به اقتصاد نئوکلاسیک صورت پذیرفت . در این دوران با گسترش و اخذ فعالیتها و عملیات دولت حجم بودجه ها نیز به سرعت افزایش یافت و در نتیجه تغییر و تحولات بودجه ای نیز در دو زمینه نظری و عملی به شدت به تحولات اقتصادی مالی پیوند خورد .
دو پدیده مهم در طبیعت وجود دارد که از لحاظ ارتباط با فن بودجه نویسی بسیار اساسی بوده و علت وجودی بودجه را تبیین می کند .
ضرورت تهیه بودجه:
واقعیت اول: محدود بودن منابع اولیه و امکانات مادی موجود در طبیعت می باشد که مقادیر آن ثابت است و این محدودیت به افزایش جمعیت شدیدتر می شود .
واقعیت دوم: نامحدود بودن نیازهای انسان در زندگی اجتماعی است .
تضاد دو واقعیت مذکور نامعادله « منابع < نیازها » را به وجود آورده و مانعی را در راه تأمین حداکثر نیازهای انسان ایجاد کرده است .( الماسی،۱۳۸۷ ، ۴۰)
انسان در مقابله با مشکل ارضای نیازهایش از قوه تعقل ، قدرت تجزیه و تحلیل و توان پیش بینی خود استفاده کرده و با توسل به برنامه ریزی تلاش کرده است تا با بهره گرفتن از حداقل منابع حداکثر بهره برداری را بدست آورده و به حد مطلوبی از نیازهایش دست یابد .او برای حصول این مقصود از ابزار بودجه ریزی استفاده می کند لذا بودجه به معنی عام آن تخصیص منابع و امکانات موجود برای تأمین حدمطلوب نیاز است .بنابراین از نظر علم مدیریت ، بودجه ریزی را فرایند تخصیص منابع محدود به نیازهای نامحدود جهت کسب حد متناسبی از رضایت در تأمین نیازها می داند .
برای شناخت مفاهیم قانونی مربوط به بودجه،توجه به قانون اساسی ،قانون محاسبات عمومی کشور،قانون برنامه و بودجه،قانون برنامه توسعه اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی،قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در مواردمعین،قانون مدیریت خدمات کشوری،قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت و سایر قوانین موضوعه ضرورت دارد.
بودجه دولت از لحاظ حجم و عظمت بزرگترین سند مالی و از لحاظ اهمیت مهمترین عامل مستقل و پویا در سطح اقتصادی است که جهت اداره و پیشرفت اجتماعی ، اقتصادی ، سیاسی ، فرهنگی و روابط بین الملل و در یک کلمه توسعه کشور بکار گرفته می شود . این سند از لحاظ مقدار نسبی و حجم و ترکیب اقلام درآمدها و هزینه ها حائز اهمیت بالایی است .
مطالبی که از نظر گذشت به صورت اجمالی در ارتباط با شکل گیری بودجه و جایگاه آن در حاکمیت مطرح گردید . از بودجه تعاریف متفاوتی مطرح گردیده است که هر حکومت و نظام اداری بنا به نوع دیدگاه و روش اجرای بودجه آن را تعریف کرده است . در زیر به برخی از تعاریف بودجه اشاره می شود:
۲-۱-۱) تعاریف بودجه:
بر حسب تعریفی متعارف و اداری ، در گذشته بودجه حساب پیش بینی دخل و خرج یا درآمد و هزینه های دولت در یک سند مالی واحد برای یک دوره یکساله بود که به تصویب قوه مقننه می رسید و فاقد هرگونه اثرات پویا بر اقتصاد بود . .( الماسی،۱۳۸۷ ، ۳۵)
بودجه عبارت است از یک طرح مالی که در آن نیازمندیهای پولی دولت بطور کلی برای مدت محدودی پیش بینی می شود . ماده ۱۴ قانون برنامه و بودجه در این مورد مقرر کرده است بودجه و برنامه سالانه شامل فعالیتهای جاری و طرحهای عمرانی پیشنهادی دستگاه های وابسته به هریک از وزارتخانه ها باید قبل از ارسال به سازمان برحسب مورد به تایید وزیر مربوطه یا مجمع عمومی و یا بالاترین مسئول دستگاه رسیده باشد.(فرزیب،۱۳۷۶، ۷۷)
۲-۱-۲) تعاریف بودجه از دیدگاه قانونی :
در اینجا به دو مورد از تعاریف بودجه از دیدگاه حقوقی و قانونی اشاره می شود . اولین تعریف قانونی که از بودجه در نظام حقوق مالی ایران به عمل آمده است در ماده یک قانون محاسبات عمومی مصوب سال ۱۲۸۹به شرح زیر است:
بودجه سندی است که معاملات دخل و خرج مملکتی برای مدت معینی در آن پیش بینی و تصویب شده باشد . مدت مزبور را سند مالیه می گویند و عبارت است از یکسال شمسی .
بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یکسال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی که منجر به وصول هدفهای دولت می شود.(الماسی،۱۳۸۷، ۴۳)
در نهایت قانون محاسبات عمومی کشور مصوب سال ۱۳۶۶ هجری شمسی بودجه کل کشور را چنین تعریف می کند :
بودجه کل کشور برنامه مالی دولت است که برای یکسال مالی تهیه و حاوی پیش بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه ها برای انجام عملیاتی که منجر به نیل به سیاستها و هدفهای قانونی می شود و از ۳ قسمت زیر تشکیل می شود :

۴-۱-۳ پروژه های شرکت طرح پیمان کاسپین ۱۵۳
۴-۲ استخراج معیار و زیر معیارها ۱۵۴
۴-۳ تعریف سناریو ۱۵۶
۴-۴ اولویت بندی پروژه های شرکت ۱۵۶
۴-۵ تشکیل سبد ۱۶۹
۴-۵-۱ محدودیتهای شرکت ۱۷۰
۴-۵-۲ تشکیل سبد در حالت اول سناریو ۱۷۱
۴-۵-۳ تشکیل سبد در حالت دوم سناریو ۱۷۴
۴-۶ تعیین شاخصهای اولویت بندی سبد۱۷۸
۴-۷ تعیین ریسک سبدها ۱۷۸
۴-۸ اولویت بدی ، تعدیل و متوازن سازی سبدها ۱۸۶
۴-۹ تحلیل نتایج و سناریو ها ۱۸۸
فصل پنجم( نتیجه گیری و پیشنهادات) ۱۹۰
مقدمه ۱۹۱
۵-۱ بخش اول: تواناییها و قابلیت‌های مدل ۱۹۳
۵-۲ بخش دوم: نتایج تحقیق ۱۹۵
۵-۳ بخش سوم: پیشنهادات ۱۹۷
۵-۱-۳ بخش سوم: پیشنهادات اجرایی ۱۹۷
۵-۲-۳ بخش سوم: پیشنهاد برای تحقیقات آتی ۱۹۹

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۵-۴ بخش چهارم: محدودیتهای پژوهش ۲۰۱
منابع ۲۰۲
پیوست الف: مصاحبه با مدیر عامل شرکت طرح پیمان کاسپین ۲۰۶
پیوست ب: شش عامل بکارگیری بهینه از مدیریت پورتفولیوی پروژه ۲۱۳
مقدمه
امروزه انتخاب پروژه در سازمانهای پروژه محور یک تصمیم حیاتی و دینامیک بوده چرا که ایجاد سیستم های متمرکز و یکپارچه که در قالب آن بتوان دانش مدیریت پروژه را نهادینه کرد امری ضروری می نماید. امروزه برخلاف روش های سنتی گذشته بسیاری از سازمانها و بنگاه های اقتصادی به منظور بقا در محیط رقابتی جهانی برای مدیریت فعالیتها و پروژه های خود به سوی روش های پروژه محور گرایش پیدا کرده اند. در واقع این گونه سازمانها چشم انداز و اهداف خود را در قالب انتخاب درست پروژه ها و اجرای مؤثر آنها دنبال می کنند.
یکی از بزرگترین چالشهای پیش روی این سازمانها هم جهت بودن بیشتر پروژه های سازمان با استراتژی مدیریت شرکت می باشد، که این موضوع درباره منابع نیز صادق می باشد چراکه انتخاب و تخصیص بهینه منابع محدود سازمان به تعدادی محدودی از پروژه های سازمان یک تصمیم مهم تلقی می گردد. به همین دلیل انتخاب مجموعه پروژه ها یا پورتفولیوی پروژه های سازمان که بتواند اهداف و استراتژی های سازمان را با توجه به محدودیتهای سازمانی برآورده کند، بسیار اهمیت دارد.
مدیریت پورتفولیوی پروژه، رویکردی برگرفته از دانش مدیریت پروژه است، با این مضمون که در این سیستم، مدیریت با ترکیبی از پروژه ها با اهداف و شرایط خاص منظور می باشد و سطحی بالاتر از مدیریت پروژه تلقی می باشد.در این نظام مدیریتی هدف اصلی، طراحی و اجرای پروژه هایی است که بتوانند در نهایت دستیابی سازمان پروژه محور را به اهداف استراتژیک خود تسهیل کنند.
سازمانهای پیمانکاری نیز از جمله سازمانهای پروژه محور هستند که بقا و موفقیت خود را درگرو انتخاب بهینه سبد پروژه های خود دارند. از این رو پیاده سازی مدیریت پورتفولیوی که تضمین کننده انتخاب صحیح پروژه در سازمان باشد امری حیاتی تلقی می گردد.
سازمانها از روش های مختلفی برای انتخاب های خود بهره می گیرند اما این نکته ضروری است که در برنامه ریزی پروژه ها علاوه بر ارزیابی و انتخاب پروژه ها به صورت انفرادی، باید به تعامل و اثرات متقابل مابین پروژه ها نیز توجه گردد.
در این تحقیق سعی گردیده که مدلی بر مبنای اصول اصلی مدیریت پورتفولیوی برای سازمانهای پیمانکاری در کشور انتخاب و با پیاده سازی آن در یک سازمان پیمانکاری منتخب آزموده شود.
مدل معرفی شده دراین تحقیق برگرفته از اصول مدیریت پورتفولیوی می باشد.
مراحل این تحقیق را می توان در ۸ بخش اصلی مدل توسعه یافته انتخاب سبد خلاصه نمود که این ۸ بخش عبارتند از :
-بخش اول: مطالعه و بررسی ملاحظات استراتژیک
-بخش دوم : استخراج شاخصها و معیارهای کمی و کیفی ارزیابی پروژه ها
-بخش سوم : تعریف سناریو
-بخش چهارم: جمع آوری و دسته بندی ایده ها و پیشنهادات پروژه های سازمان و ارزیابی و اولویت بندی پروژه ها که با بکارگیری AHP انجام می شود.
بخش پنجم: تشکیل سبد که با بکارگیری برنامه ریزی صفر و یک میسر می گردد.
بخش ششم : تعیین معیارهای اولویت بندی سبد پروژه ها
بخش هفتم: اولویت بندی ، تعدیل و متوازن سازی پورتفولیوی پروژه که از طریق محاسبه ریسک سبدها و تعیین واریانس و انحراف معیار و ارزش حاصله از سبدها حاصل می گردد.
بخش هشتم: تحلیل نتایج و سناریو
فصل اول
کلیات پژوهش
مقدمه
امروزه دیگر رویکرد مدیریت پروژه به عنوان یکی از کارآمد ترین رویکردهای مدیریت برای تأمین انتظارات و خواسته های مدیران طرح ها در نزد محافل علمی و اجرایی شناخته شده است. در پس این مقبولیت گسترده تمایل به ایجاد سازمانهای پروژه ای برای امکان بهره مندی از تجارب و آموخته های ارزنده در پروژه ها، کسب منافع اقتصادی بیشتر، کاهش ریسکهای سرمایه گذاری و پاسخگویی بهتر سازمان به تعهدات خود در قبال مشتریان پروژه رو به فزونی گذاشته است.
وجود طرحهای متددد در بدنه سازمانهای پروژه ای و از آن جمله سازمانهای پیمانکاری که در امر ساخت و ساز فعالیت می کنند باعث شده است تا از لحاظ ساختار و نیز روشها و سیستم های کاری تغییر و تحولات گوناگونی بوجود آید. این اجتماع پروژه ها باعث می شود تا برای مدیریت و رهبری پروژه شرایط خاصی برای سازمانها و مدیران پروژه تحمیل شود. از این رو به منظور استفاده مطلوب از فرصتها و دارایی های سازمان از یک طرف و کنترل پیشرفت پروژه های سازمان لازم است با استقرار یک سیستم مدیریت جامع و چند بعدی کلیه پروژه های سازمان با صحت و سلامت و با توجیه های مناسب اقتصادی، فنی و اجتماعی به انجام برساند.

مدیریت فناوری اطلاعات
پست سازمانی

۱۲۵

۹۳۵/۰*

عدم ارتباط

جانشین پروری
پست سازمانی

۱۲۵

۰۲۱/۰*

ارتباط

برای سنجش رابطه­ بین متغیرهای تحقیق و پست سازمانی، از آزمون t استفاده شده است، آزمون t مستقل در مواردی به­کار می­رود، که پژوهشگر با دو گروه مستقل سرو کار دارد. کاربرد اصلی این آزمون زمانی است، که باید اختلاف دیدگاه پاسخ ­دهندگان براساس یک متغیر اسمی دو ارزشی، مانند متغیر پست سازمانی در تحقیق حاضر که شامل دو گروه کارمندو رئیس است، بررسی شود. با توجه به جدول (۲۰-۴) مشاهده می­ شود، بین مدیریت استعداد و پست سازمانی )۰۰۹/۰(sig= است، بنابراین رابطه معنی­دار وجود دارد، بین مدیریت فناوری اطلاعات و پست سازمانی ) ۹۳۵/۰(sig= است، بنابراین رابطه معنی­دار وجود ندارد، ولی بین جانشین­پروری و پست سازمانی )۰۲۱/۰(sig= است، بنابراین رابطه معنی­دار وجود دارد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴٫۴٫ تحلیل عاملی
اعتبار عاملی صورتی از اعتبار سازه است که از طریق تحلیل عاملی به دست می ­آید. به منظور پی­بردن به متغیرهای زیربنایی یک پدیده یا تلخیص مجموعه داده ­ها، از روش تحلیل عاملی استفاده می­ شود. تحلیل عاملی می ­تواند به صورت تاییدی یا اکتشافی باشد. در تحلیل­های عاملی تاییدی، هدف پژوهشگر تعیین ساختار عاملی ویژه­ای می­باشد. در واقع در تحلیل عاملی اکتشافی به دنبال پیدا کردن ابعاد و عوامل یک حوزه ناشناخته می­باشیم ولی در تحلیل عاملی تاییدی به دنبال تایید این حوزه ها با عوامل مربوط به آن­ها هستیم.
۴٫۵٫ مدل معادلات ساختاری
فرآیندهای تجزیه و تحلیل ساختارهای کوواریانس شامل یک سری گام­هایی است که به تحقق توصیه می­ شود که حتما به صورت متوالی این گام­ها را انجام دهد
این گام عبارتند از:
بیان مدل
تخمین مدل
اصلاح مدل
آزمون فرضیه
تفسیر مدل
ابلاغ یا نوشتن گزارش تحقیقاتی.
در ذیل هر یک از مراحل به طور خلاصه تشریح می­گردد.
۴٫۵٫۱٫ مرحله بیان مدل
مدل معادلات ساختاری با بیان مدلی که قرار است تخمین زده شود، شروع می­ شود. در ساده­ترین سطح، مدل یک عبارت آماری درباره روابط میان متغیرها است. این مدل­ها در زمینه رویکردهای مختلف تحلیلی، اشکال مختلفی به خود می­گیرند. برای مثال، یک مدل در زمینه همبستگی عموما روابط غیر جهت­دار(دو طرفه) بین دو متغیر را بیان می­ کند. در حالی که رگرسیون چندگانه و تحلیل واریانس مدل­هایی را با روابط جهت­دار بین متغیرها نشان می­دهد. این مرحله یکی از مهم­ترین مراحل موجود در مدل معادلات ساختاری است. زیرا هیچ گونه تحلیلی صورت نمی­گیرد. مگر این که محقق ابتدا مدل خود را بیان کند.
۴٫۵٫۲٫ مرحله تخمین مدل
هنگامی که یک مدل بیان شد و حالت تعیین آن مورد ارزیابی قرار گرفت، باید پارامترهای آزاد از روی مجموعه ­ای از داده ­های مشاهده شده تخمین زده شود. این مرحله شامل یک سری فرآیندهای تکراری است که در هر تکرار یک ماتریس کوواریانس ضمنی ^[۱۶۲]ساخته می­ شود و با ماتریس کوواریانس داده ­های مشاهده شده مقایسه می­گردد. مقایسه این دو ماتریس منجر به تولید یک ماتریس باقیمانده می­ شود و این تکرارها تا جایی ادامه می­یابد که این ماتریس باقیمانده به حداقل ممکن برسد.
نمودار۷-۴: مدل تحقیق در حالت تخمین ضرایب استاندارد
نمودار(۷-۴) مدل تحقیق را در حالت تخمین ضرایب استاندارد نشان می­دهد کلیه متغیرهای این مدل به دو دسته­ی پنهان و آشکار تبدیل می­شوند. متغیرهای آشکار(مستطیل) یا مشاهده شده به گونه ­ای مستقیم به وسیله پژوهشگر اندازه ­گیری می­ شود، در حالی که متغیرهای مکنون(بیضی) یا مشاهده نشده به گونه ­ای مستقیم اندازه ­گیری نمی­ شود، بلکه براساس روابط یا همبستگی­های بین متغیرهای اندازه ­گیری شده استنباط می­شوند. متغیرهای مکنون بیانگر یکسری سازه­های تئوریکی هستند مانند مفاهیم انتزاعی که مستقیما قابل مشاهده نیستند و از طریق سایر متغیرهای مشاهده شده ساخته و مشاهده می­شوند. متغیر های مکنون به نوبه خود به دو نوع متغیر درون­زا یا جریان­گیرنده و متغیر برون­زا یا جریان­دهنده تقسیم می­شوند. هر متغیر در سیستم مدل معادلات ساختاری می ­تواند هم به عنوان یک متغیر درون­زا و هم یک متغیر برون­زا در نظر گرفته شود. متغیر درون­زا متغیری است که از جانب سایر متغیرهای موجود در مدل تاثیر می­پذیرد. در مقابل متغیر برونزا متغیری است که هیچ گونه تاثیری از سایر متغیرهای موجود در مدل دریافت نمی­کند بلکه خود تاثیر می­ گذارد. در این تحقیق متغیرهای مدیریت استعداد و جانشین­پروری درون­زا و متغیر مدیریت فناوری اطلاعات برون­زا است. در این نمودار اعداد یا ضرایب به دو دسته تقسیم می­شوند. دسته اول تحت عنوان معادلات اندازه ­گیری هستند که روابط بین متغیرهای چنهان(بیضی) و متغیر آشکار(مستطیل) می­باشند. این معادلات را اصطلاحا بار عاملی گویند. دسته دوم معادلات ساختاری هستند که روابط بین متغیر پنهان و پنهان می­باشند و برای آزمون فرضیات استفاده می­شوند. به این ضرایب اصطلاحا ضرایب مسیر گفته می­ شود. با توجه به مدل در حالت تخمین ضرایب می­توان بارهای عاملی و ضرایب مسیر را برآورد کرد. براساس بارهای عاملی، شاخصی که بیشترین بارعاملی را داشته باشد ، در اندازه ­گیری متغیر مربوطه سهم بیشتری دارد و شاخصی که ضرایب کوچکتری داشته باشند، سهم کمتری را در اندازه ­گیری سازه مربوطه ایفا می­ کند.
۴٫۵٫۳٫ آزمون مدل
نمودار۸-۴: نمودار مدل کلی تحقیق در حالت معناداری ضرایب(T-Value)
نمودار( ۸-۴) مدل تحقیق را در حالت قدر مطلق معناداری ضرایب (T-Value)نشان می­دهد. این مدل در واقع تمامی معادلات اندازه ­گیری (بارهای عاملی) و معادلات ساختاری(ضرایب مسیر) را با بهره گرفتن از آماره t ، آزمون می­ کند.
۴٫۵٫۴٫ تفسیر مدل
اگر آزمون­ها نشان دهند که مدل به طور کافی متناسب با داده ­ها می­باشد در این مرحله باید بر روی عوامل مشخص شده (پارامترهای مدل)مدل متناسب شده تمرکز گردد.
در این مرحله، معناداری پارامترهای مدل مورد ارزیابی قرار می­گیرند. آزمون­ها و مقایسه تخمین پارامترها و همچنین
نمایش آن­ها مستلزم تخمین­های استاندارد شده­ای است. به همین دلیل در این مرحله تخمین­های غیر استاندارد را که
عموما به مقیاس خود وابسته هستند را به تخمین­های استاندارد شده­ای که وابسته به مقیاس خود نیستند، تبدیل می­کنیم و این کار تا حدودی برازش و پارامترهای مدل را تحت تاثیر قرار می­دهد.
این مرحله از مدل معادلات ساختاری دقیقا شبیه استاندارد کردن ضرایب رگرسیون (βاستاندارد) در آمار می­باشد.