پیشگامی

۷ تا ۹

۳-۸-۱. نحوه امتیاز بندی و تفسیر نتایج پرسشنامه ها
۳-۸-۱-۱. نحوه امتیاز بندی و تفسیر نتایج پرسشنامه کارآفرینی سازمانی بارینگر و بلودُرن (۱۹۹۹)
در پرسشنامه کارآفرینیسازمانی بارینگر و بلودُرن(۱۹۹۹) از مقیاس پنجگزینهای لیکرت برای نمرهگذاری سؤالها استفاده شده است. در پرسشنامه طراحی شده هرعبارت دارای پنج گزینه خیلیزیاد؛ زیاد؛ تاحدودی کم؛ خیلیکم میباشد. بنابراین روش نمرهگذاری این پرسشنامه از الگوی ۱تا ۵ پیروی میکند، یعنی اگر آزمودنی خیلی زیاد را انتخاب کند، نمره ۵، زیاد نمره ۴، تا حدی نمره ۳، کم نمره ۲ و خیلی کم نمره ۱ تعلق می گیرد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۸-۱-۲. نحوه امتیاز بندی و تفسیر نتایج پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنیسون (۲۰۰۰)
در پرسشنامه فرهنگ سازمانی دنیسون از مقیاس پنج گزینهای لیکرت برای نمره گذاری سؤالها استفاده شده است. در پرسشنامه طراحی شده هر عبارت دارای پنج گزینه کاملاً موافقم، موافقم، بی نظرم، مخالفم، کاملاً مخالفم میباشد:
بنابراین روش نمرهگذاری این پرسشنامه از الگوی ۱تا۵ پیروی میکند، یعنی اینکه اگر آزمودنی کاملاً موافقم را انتخاب کند، نمره ۵، موافقم نمره ۴، بی نظرم نمره ۳، مخالفم نمره ۲ و کاملاً مخالفم نمره ۱ تعلق می گیرد.
۳-۸-۲. روایی^[۱۲۳] و پایایی^[۱۲۴] ابزار گردآوری داده ها
۳-۸-۲-۱. روایی ابزار گرداوری داده‌ها
روایی از واژهی روا به معنای جایز و درست گرفته شده است و روایی به معنی صحیح و درست بودن است (خاکی، ۱۳۹۰، ص۱۳۲). مفهوم اعتبار یا روائی به این سؤال پاسخ میدهد که ابزار اندازه گیری تا چه حدی خصیصه مورد نظر را میسنجد (سرمد و همکاران،۱۳۹۰،ص۱۷۰). داناییفرد و همکاران (۱۳۸۹) انواع روایی را در سه نوع معرفی نمودهاند که در جدول ۳-۲ تشریح گردیده است:
جدول ۳-۲. انواع روایی (منبع: داناییفرد و همکاران، ۱۳۸۹، ص ۲۴۵)

۱. روایی محتوا^[۱۲۵]

این نوع از روایی برای بررسی اجزای تشکیلدهنده یک ابزار یعنی سوالهای پرسشنامه به کار میرود و هدف آن پاسخ به این سوال است که آیا سوالها به قدر کفایت مفهوم را اندازه گیری میکنند یا خیر که توسط افراد متخصص در موضوع (خبره) بررسی میگردد.

۲. روایی معیار^[۱۲۶]

این نوع روایی که به روایی ملاکی یا وابسته به ملاک نیز مشهور است کارآمدی ابزار را در پیشبینی رفتار یک فرد در مواقع خاص اندازه میگیرد.

۳. روایی سازه^[۱۲۷]

بیان میدارد که آیا ابزار،متغیرهای پژوهش را بر اساس تئوریهای موجود میسنجد یا خیر؟

۳-۸-۲-۲. پایایی ابزار گردآوری داده‌ها
پایایی که به آن ثبات هم گویند، یکی از ویژگیهای ابزار اندازه گیری (پرسشنامه) است. پایایی به این موضوع میپردازد که ابزار اندازه گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست میدهد. پایایی در یک آزمون می‌تواند از موقعیتی به موقعیت دیگر و از گروهی به گروه دیگر متفاوت باشد. برای محاسبه پایایی ابزار اندازه گیری شیوه های مختلفی بکار برده می‌شود. از آن جمله می‌توان به ۱) اجرای دوباره، ۲) روش موازی و ۳)روش تصنیف (دو نیمه کردن)، ۴)روش آلفای کرونباخ ۵)محاسبه پایایی به کمک مدلسازی معادلات ساختاری اشاره نمود (سرمد و همکاران،۱۳۹۰،ص۱۶۷).
فرمول کرونباخ برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری بکار میرود و در صورت بیشترشدن مقدار آلفای کرونباخ ابعاد پرسشنامه از ۰.۷، میتوان گفت که پایایی پرسشنامه در حد قابل قبول است (مؤمنی و فعالقیومی، ۱۳۸۹، ص۲۱۲).
برای تعیین روایی و پایایی، قبل از اجرای آزمون اصلی در همان جامعه مورد مطالعه، از نمونه ۳۰ نفری جداگانهای برای اجرای آزمایشی استفاده شده است. برای تعیین پایایی ضریب آلفای کرونباخ بوسیله نرمافزار SPSS 20 محاسبه شد، که ضریب پایایی برای هر یک از پرسشنامه های کارآفرینی سازمانی ۸۴/۰ و فرهنگ سازمانی ۸۵/۰ بدست آمد. بنابراین از آنجایی که مقدار آلفای کرونباخ هر یک از پرسشنامه ها بالاتر از ۰.۷، است میتوان گفت که پایایی پرسشنامه ها در حد قابل قبول بوده است.
همچنین به منظور تعیین روایی پرسشنامه ها از روایی محتوا استفاده شد که برای این منظور پرسشنامه ها به تأیید اساتید راهنما، مشاور و متخصصین این حوزه رسید و اصلاحات لازم صورت پذیرفت. البته شایان ذکر است که روایی و پایایی پرسشنامه ها بر اساس تحقیقات پیشین، مورد تأیید قرار گرفته است.
پس از انجام پیش آزمون، پایایی و روایی آزمون اصلی با بهره گرفتن از کل داده های نمونه محاسبه شد که برای بررسی روایی محتوا و روایی معیار پرسشنامه، نظرسنجی افراد خبره (اساتید راهنما، مشاور و …) بکار گرفته شد. در مورد روایی سازه از روش مدل معادلات ساختاری^[۱۲۸] و نرمافزار Smart PLS استفاده شد. روایی سازه به دو نوع روایی همگرا و روایی واگرا تقسیم میشود. برای روایی همگرا از معیار AVE (میانگین واریانس استخراجشده^[۱۲۹]) استفاده شد که نتایج این معیار برای متغیرهای پژوهش در جدول ۳-۳ نشان داده شده است:
جدول ۳-۳. بررسی روایی همگرا با معیار AVE

متغیر

در گیر شدن در کار

پایداری

سازگاری

مأموریت

نوآوری

ریسک پذیری

پیشگامی

در مواردی که قانوناً تعقیب جزایی موکول به اجازه مراجع معین و منوط به رسیدگی و تعیین تکلیف موضوع خاص در مرجع صالح دیگری باشد، مرور زمان متوقف و مدتی که تعقیب جزایی علل مذکور معلق مانده، جزء مدت مرور زمان محسوب نمیشود. با این همه و برخلاف انقطاع مرور زمان سپری شده، در موارد تعلیق اجرای مجازات، در صورت لغو قرار تعلیق، مبدأ مرور زمان، تاریخ لغو قرار یا حکم است (مادهی ۱۱۱ ق.م.ا).
بند پنجم: آثار مرور زمان
مرور زمان همانطور که متذکر شدیم از موارد و علل سقوط دعوای عمومی است و بنابراین مقام تحقیق وقتی در پروندهای مواجه با این مطلب میشود که جرم اعلامی طبق قوانین مشمول مرور زمان میباشد نسبت به صدور قرار موقوفی تعقیب نسبت به جنبه عمومی آن اقدام میکند. اما مرور زمان نسبت به حقوق متضرر از جرم تأثیری نداشته و مانع استیفای حقوق آنها نمیتواند باشد. ماده ۱۰ ق.آ.د.د.ع.ا.ک به صراحت این امر را مد نظر قرار داده و مقرر میدارد که: «…. اسقاط حقوق عمومی به جهتی از جهات قانونی موجب اسقاط حقوق خصوصی نمیشود». همچنین مادهی ۱۱۳ ق.م.ا بر این امر صحهی کامل گذاشته و مقرر

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

میدارد: « موقوف شدن تعقیب، صدور حکم یا اجرای مجازات، مانع از استیفای حقوق مدعی خصوصی نیست و متضرر از جرم میتواند دعوای خصوصی را در مرجع صالح اقامه نماید».
مبحث دوم: جنون، توبه و قاعده درأ
گفتار اول: جنون
جنون در حال ارتکاب جرم به هر درجهای که باشد رافع مسئولیت کیفری است. ولی جنون قبل و بعد از وقوع جرم تأثیر در مسئولیت کیفری زمان ارتکاب جرم ندارد. تصمیمات مقامات قضایی برحسب این که متهم در حین ارتکاب جرم مبتلا به جنون شود یا این که بعداً و هنگام تعقیب، تحقیقات مقدماتی دچار اختلال قوه شعور و جنون شود متفاوت است. ما در این گفتار ابتدا به تعریف جنون و بعد از آن به انواع جنون و سپس به اثر جنون در موارد مختلف میپردازیم.
بند اول: تعریف جنون
جنون در حالت روحی و روانی فردی است که در موقع ابتلا به آن، فرد مبتلا نه قدرت و نه توان دماغی تشخیص خوب از بد دارد و نه منفعت را از ضرر، جنون میتواند حالت خفیف یا شدید داشته باشد.
بند دوم: انواع جنون
جنون از جهت مدت زمان ابتلا به آن به دو دسته تقسیم میشود: یکی جنون ادواری و دوم دایمی.
الف- جنون ادواری
حالتی است که شخص مبتلا به آن گاهی در حالت افاقه و سلامت روحی و روانی است و گاهی دچار اختلال مشاعر و قوای دماغی میشود. در این حالت بیماری سریع شروع میشود و در مدت چند ساعت یا چند روز تغییر کلی در رفتار و اخلاق بیمار ایجاد مینماید.
ب- جنون دایمی
حالتی است که شخص دائماً دچار بوده و قوای فکری و دماغی و مشاعر وی دائماً مختل میباشد
بند سوم: تأثیر جنون بر مسئولیت متهم
جنون به دو شرط از مجنون رفع مسئولیت میکند: تقارن جنون و تلازم آن با جرم (اردبیلی، ۱۳۹۲، ج ۲، ص ۱۵۸).
در بررسی مسئولیت متهم و تأثیر جنون بر آن، این که جنون حین ارتکاب جرم بر متهم عارض بوده یا پس از ارتکاب جرم مسئلهای است که در ذیل به آن پرداخته میشود.
الف- جنون در حین ارتکاب جرم
جنون در حین ارتکاب جرم رافع مسئولیت کیفری است (ماده ۱۴۹ ق.م.ا) زیرا شخص مجنون فاقد اراده میباشد (مدنی، ۱۳۸۷، ص ۱۲۱). همچنین ماده ۹۵ ق. آ.د.د.ع.ا.ک اختصاص به این امر یافته است که اشاره دارد: «هـرگاه قاضی تـحقیق در جـریان تحـقیقات متـوجه شـود که متهم هنگام ارتکاب جرم مجنون بوده،
تحقیقات لازم را از کسان و نزدیکان او و سایر مطلعین به عمل آورده و نظریه پزشک متخصص را در این مورد تحصیل، مراتب را در صورت جلسه فید و پرونده را به دادگاه ارسال میدارد، دادگاه پس از بررسی پرونده هرگاه تحقیقات قاضی تحقیق و اهل خبره را کافی دید و از صحت آن مطمئن شد از نظر جزایی قرار موقوفی تعقیب صادر میکند و . . . ».
مطابق این ماده مقام تحقیق هنگام مواجه با ادعای جنون متهم یا حالتی که احتمال ابتلای وی به جنون را تقویت میکند مکلف است موضوع را از طریق تحقیق از اهل خبره و پزشکی قانونی و گواهانی که ناظر وقوع جرم و سوابق مورد تایید ابتلای وی به جنون بررسی نماید و چنانچه ابتلای وی به جنون در حین ارتکاب جرم، محرز شد قرار موقوفی تعقیب صادر کند.
ب- جنون در زمان تعقیب
در مواردی پیش میآید که متهم به ارتکاب جرم، در زمان ارتکاب در حالت افاقه بوده است ولی در زمان تعقیب و تحقیق مبتلا به جنون میشود. از نظر قانونگذار این امر رافع مسئولیت کیفری نیست بلکه موقتاً موجب توقف دادرسی و تعقیب در مورد متهم میباشد که مقام تحقیق در این موارد با دو تکلیف مواجه میباشد ۱- توقف تعقیب ۲- گزارش به دادستان.
البته صدور قرار توقف تعقیب به معنی بایگانی شدن پرونده نمیباشد بلکه مقام تحقیق باید دلایل و آثار جرم را جمعآوری و در حفظ آنها و تحقیق از گواهان اقدام نماید و توقف صرفاً در مورد عدم اخذ تأمین از او و نیز عدم صدور قرار مجرمیت تا زمان افاقه متهم مؤثر خواهد بود. در هر صورت پرونده در وقت نظارت قرار خواهد گرفت.
ج- جنون پس از صدور حکم قطعی و حین اجرای مجازات
جنون پس از صدور حکم محکومیت یا در جریان اجرای مجازات را باید از مسقطات مجازات محسوب کرد(آشوری، ۱۳۷۶، ج ۱، ص ۱۶۰).
اما اگر مرتکب یکی از جرایم مستوجب حد پس از صدور حکم قطعی دچار جنون شود حد ساقط نمیشود (تبصرهی ۱ ماده ۱۵۰ ق.م.ا).
گفتار دوم: توبه
توبه از مفاهیم شرعی است که به دلیل اقتباس قانونگذار از منابع فقهی در تدوین قوانین حدود، قصاص و دیات از این رهگذر وارد حقوق موضوعه شده است. پیشتر، در قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۷۰ مقررات مربوط به توبه به صورت خاص و استثنایی در جرایمی معین پیش بینی شده بود، ولی قانون جدید
مجازات اسلامی در سال ۱۳۹۲ آن را به عنوان عاملی مستقل در سقوط بیشتر مجازاتها معرفی و مقررات آن را در مواد ۱۱۴ تا ۱۱۹ تنظیم نمود (خالقی، ۱۳۹۲، ص ۱۱۴).
بند اول: تعریف و شرایط توبه
الف- تعریف توبه
الف-۱- تعریف لغوی
توبه از ماده «توب» میباشد: «توب»، «توبه» «متاب» همه به معنی رجوع و برگشتن میباشد. توبه یعنی بازگشت از گناه (سیاح، ۱۳۳۰، ج ۱ و ۲، ص ۱۴۲).
معنای توبه در زبان فارسی اگر چه تفاوتی با معنای توبه در زبان اصلی خویش ندارد ولی با عنایت به تواناییها و چگونگی دستور زبان فارسی مشتقات بسیاری از آن در فارسی ساخته و امروزه کاربرد بیشماری دارند.
مصادر مرکبی چون «توبه دادن» «توبه شکستن» «توبه کار» «توبه کردن» از آن جملهاند. در این زبان از همین ریشه حاصل مصدر «توبه گری» و «توبه کاری» به کار برده میشود.
الف-۲- تعریف اصطلاحی
براساس تعریفی که از توبه به عمل آمده است توبه عبارت است از «بازگشت از گناه و پشیمان شدن از نافرمانی خدا». ارکان اصلی آن سه چیز است: ۱) علم به اینکه در گذشته نافرمانی خدا نمود. ۲) پشیمان شدن از آن عمل ۳) تصمیم به ترک آن در آینده و جبران گذشته. ترمینولوژی توبه را به ندامت از گناه دانسته است (جعفری لنگرودی، ۱۳۷۸، ج ۲، ص ۱۴۵۱).
ب- شرایط توبه
در این زمینه روایات وارده از پیامبر اکرم (ص) و ائمه طاهرین (ع) به صورت روشنی به بیان ارکان و شرایط توبه میپردازد و به تفصیل آن را بیان میکند. پیامبر اکرم (ص) میفرماید:
«توبه کننده باید اثر توبه را آشکار کند که در غیر این صورت تائب نخواهد بود. این آثار عبارتند از:
۱) راضی ساختن دشمن و کسانی که با آنها در حال نزاع و درگیری باشد.
۲) اعاده نمازهای فوت شده
۳) تواضع بین مردم

ردیف

محقق یا محققان

عنوان تحقیق

۱

خانمحمدی و محمدی، ۱۳۸۵

طراحی مدل ارزیابی اثربخشی رسانه­های تبلیغاتی بر رفتار مصرف کننده

نتایج تحقیق: تبلیغات یکی از عوامل حیاتی در موفقیت یک سازمان است، به طوری که تدوین برنامه ­های تبلیغاتی بایستی با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در فرایند تصمیم ­گیری خرید مصرف کننده - از جمله عوامل آمیخته بازاریابی، عوامل محیطی مانند عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و موقعیتی جامعه، خصوصیات فردی مصرف کننده یا عوامل روانی و شخصی و اهداف بازاریابی سازمان-انجام شود. در این مقاله یک مدل دینامیک برای ارزیابی اثربخشی رسانه­های تبلیغاتی بر رفتار مصرف کننده ارائه شد. در این مدل برنامه­ ریزی تبلیغات بر اساس شناسایی عوامل درونی و بیرونی سازمان و تاثیرات متقابل آنها بر یکدیگر با نظر خواهی از خبرگان و با بهره گرفتن از مفاهیم منطق فازی اجرا گردید. به منظور تخصیص بهینه بودجه به رسانه­های تبلیغاتی از یک مدل تصمیم ­گیری چند شاخصه نیز استفاده شد.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲

صنایعی و شافعی، ۱۳۸۹

تحلیل و پیش ­بینی رفتار خرید مشتری­ها براساس تئوری کارکردی نگرش

نتابج تحقیق: یافته­های پژوهش نشان داد بر حسب تئوری کارکردی نگرش، نگرش هر فرد کارکردهای دانشی، ارزشی، انتفاعی و تدافعی دارد. مشتری­ها کالایی را می­خرند که با باورهای فردی و ارزش­های اجتماعی یا فردی­شان همخوانی داشته باشد و به طور کارآمد برای فرد سودآوری داشته و بتواند از هویت فردی و جمعی­اش دفاع کند. ازطرفی این چهار عامل نیز به نوبه خود به طور قابل ملاحظه­ای از عوامل فردی مانند انگیزه، شخصیت، هیجان و… تأثیرپذیرند.

۳

جلیلیان و همکاران، ۱۳۹۱

تأثیر تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر قصد خرید

نتایج تحقیق: این مقاله به بررسی تأثیر تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر قصد خرید مصرف­ کنندگان ازطریق ارزش ویژه برند مبتنی بر مشتری در میان دانشجویان پرداخته است. یافته­های پژوهش نشان داد تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی بر ابعاد ارزش ویژه برند؛ ابعادارزش ویژه برند به جز بعد آگاهی از برند بر قصد خرید و تبلیغات دهان به دهان الکترونیکی ازطریق ارزش ویژه برند بر قصد خرید اثر می­ گذارد.

۴

صحت و همکاران، ۱۳۹۱

بررسی نقش اصلی تبلیغات در صنعت بیمه

نتایج تحقیق: در این مقاله به ذکر این نکته پرداخته شد که شرکت­های بیمه به مسائل بازاریابی و تبلیغات توجه زیادی نمی­کنند. در این مقاله سعی شد تا نقش تبلیغات در توسعه صنعت بیمه بررسی شود و از حوزه بازاریابی و تبلیغات و نیز آمیخته بازاریابی به صنعت بیمه نگاه شده است. نتایج این پژوهش گویای این بوده است که در زمینه تبلیغات بیمه فعالیت­های گسترده­ای صورت نگرفته واگر هم در این رابطه تبلیغاتی صورت گرفته به صورت کلی بوده است و دیگر اینکه باید به هر سه جنبه اصلی تبلیغات یعنی آگاهی دهنده، ترغیب کننده و یادآوری کننده در صنعت بیمه توجه نمود.

۵

حیدرزاده و حسنی­پارسا، ۱۳۹۱

بررسی تاثیر ارزش­های لذت­جویانه بر رفتار خرید مصرف­ کنندگان

نتایج تحقیق: در این پژوهش به بررسی تاثیر ارزش­های لذت­جویانه بر گرایش فایده­باور، نوطلبی، آگاهی از نام و نشان تجاری (برند)، واکنش به محرک­های ترفیعات و ترجیح دادن برندهای خارجی و همچنین نقش تعدیل کننده درآمد شخصی بر ارتباط بین ارزش­های لذت­جویانه و آگاهی از نام و نشان تجاری، پرداخته شد. بر اساس یافته­های پژوهش، با افزایش ارزش­های لذت­جویانه، گرایش مصرف­ کنندگان به سمت ارزش­های فایده­باور کاهش می­یابد. همچنین ارزش­های لذت­جویانه تاثیر مثبتی بر افزایش نوطلبی، آگاهی از نام و نشان تجاری (برند) واکنش به محرک­های ترفیعات و ترجیح دادن برندهای خارجی دارد. از طرف دیگر، درآمد شخصی به عنوان متغیر تعدیل کننده بر ارتباط بین ارزش­های لذت­جویانه و آگاهی از نام و نشان تجاری (برند)، یر مثبت می­ گذارد.

۶

دروی، ۱۳۹۱

نقش پیام تبلیغاتی رسانه بر روی رفتار مصرف کننده

از قرآن کریم استفاده می شود در هر زمان حضور حجت الهی الزامی است.
روش تحقیق
روش این تحقیق، کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی است.
یعنی اطلاعات مورد نیاز برای نگارش این پایان نامه به روش کتابخانه ای جمع آوری و با روش تحلیلی مورد مقایسه، دسته بندی و استنتاج قرار گرفته اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ﺗﻼش ﻫﺎى اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻗﺮار زﻳﺮ اﺳﺖ:
مراجعه به فرهنگ موضوعی قرآن برای استخراج آیات مربوطه.
مطالعه اجمالی کتب مختلفی که در رابطه با موضوع نگارش یافته است.
مراجعه به تفاسیر مختلف شیعه برای فهم بهتر آیات مورد بحث.
ترتیب و تقریبا دسته بندی آیات.
مراجعه به بعضی کتاب هایی که در رابطه با آیات انتخاب شده، سخن گفته اند.
نگارش مطالب هر فصل با توجه به عناوین انتخاب شده.

تعریف مصطلحات
۱-۷-۱٫ حجت
«حجت» از ریشه «حجّ» مشتق شده است به معنای قصد. «به حج خانه خدا هم که حج گفته می شود بدین مناسبت است که قصد به خانه خدا برای انجام مناسک در آن ملحوظ شده است. بنابراین حجت از آنجاکه مورد قصد است و با آن می توان به حق مطلوب رسید برگرفته از همین معناست.^[۱]»
«حجت دلالتى است روشن بر اساس راه مستقیم با قصد و هدف مستقیم و چیزی که بر صحّت و درستى یکى از دو نقیض اقتضاء و حکم مى‏کند. خداى تعالى می فرماید: «لِئَلَّا یَکُونَ لِلنَّاسِ عَلَیْکُمْ حُجَّهٌ إِلَّا الَّذِینَ ظَلَمُوا^[۲]»؛که در آیه اخیر احتجاج و دلیل آوردن ستمگران را علیه مؤمنین مستثنى از حجّت و دلیل قرار داده است و اشاره است بر اینکه سخن و حجّت آنها اصولا حجّت نیست‏.^[۳]»
قرآن کریم می فرماید:
«قل فلله الحجه البالغه^[۴]؛ بگو برای خدا دلیل رسا و قاطع است .««حجت بالغه» یعنی دلایل خداوند برای بشر بسیار روشن و رساست به گونه ای که جای هیچگونه تردید برای افراد باقی نمی گذارد. «از امام صادق(ع) سؤال شد معنای آیه چیست؟ حضرت فرمود: خداوند در روز رستاخیز به بنده خویش می گوید بنده من آیا می دانستی و گناه کردی؟ اگر بگوید آری می فرماید چرا به آن چه می دانستی عمل نکردی و اگر بگوید نمی دانستم می گوید چرا یاد نگرفتی تا عمل کنی؟ در این موقع فرد می ماند این همان حجت بالغه است.^[۵]» در زبان فارسی هم این واژه به این معنا تفسیر شده که: آنچه با آن بتوان ادعائی را اثبات کرد، دلیل، برهان.^[۶]
اقسام و انواع حجت های الهی
خداوند برای انسان دوحجت قرار داده است یکی حجت باطنی است که همان عقل است که او را دعوت به اطاعت از خداوند و بندگی می نماید و حجت دوم انبیاء و رسل و امامان آنها هستند. حضرت امام کاظم(ع) فرمودند:
«یا هشام ان للّه علی الناس حجّتین حجه ظاهره و حجه باطنه فامّا الظاهره فالرسل و الانبیاء و الائمه و امّا الباطنه فالعقول^[۷]» ای هشام خدا بر مردم دو حجت دارد حجت آشکار و حجت پنهان، حجت آشکار رسولان و پیغمبران و امامانند و حجت پنهان عقلهای آنهاست.
به عبارتی می توان حجت های الهی را از نقطه نظری به دو قسم تقسیم کرد: حجت های تکوینی و حجت های تشریعی. حجت های تکوینی نیز به دو قسم تقسیم می شوند. حجت های عمومی و حجت های خصوصی. حجت های عمومی تمام کائنات و موجودات عالم را شامل می شود. مهم ترین حجت خصوصی که تمام حجت های دیگر را نیز شامل می شود عقل است.
حجت های تشریعی نیز شامل انبیا و ائمه (علیهم السلام) و کتب آسمانی است.
پیامبران و اوصیای آن‌ها از این جهت حجت نامیده شده ­اند‌ که خداوند به وجود آن‌ها بر بندگان خود احتجاج کند و نیز از این جهت که آنها دلیلند بر وجود خدا و گفتار و کردارشان دلیل است بر نیاز مردم به قانون آسمانی.^[۸]
۱-۷-۲٫ رسول
«رسول» از ریشه «رِسْل‏» مشتق شده است به معنای برانگیخته شدن توأم با آرامش و نرمى. بنابراین رسول یعنی کسی که با آرامش حرکت می کند و عجله در کار او وجود ندارد. و از این واژه گاهى معنى رفق و مدارا از آن تصوّر مى‏شود، مى‏گویند: عَلَى‏ رِسْلِکَ‏: در وقتى که کسى را به مهربانى و آرامش امر کنى بکار مى‏رود و گاهى فقط در معنى برانگیخته شدن است و واژه- رسول- از آن مشتقّ شده است و گاهى در باره رسالت و رساندن و تبلیغ زبان بکار مى‏رود.^[۹]»
«در اصطلاح متکلمین اسلامی، رسول کسی است که خداوند او را نزد خلق فرستد تا احکام خدا را به امت تبلیغ کند. خداوند به رسول بی واسطه بشری، خبر می دهد؛ اعم از اینکه خبر دادن به الهام باشد یا به وحی، در خواب باشد یا بیداری، با رؤیت باشد یا نه. کلمه رسول مکررا در قرآن مجید آمده است که در مواردی مراد وجود مقدس حضرت محمد (ص) و در مواردی هم مراد وجود پیامبرانی چون: نوح، لوط، شعیب، صالح، هود، اسماعیل، موسی، عیسی است که جمیع اینان نزد مسلمین انبیا خوانده می شوند.^[۱۰]»
بنابراین رسول به معنی فرستاده شده است. جمع رسول، رسل است و مراد از آن در قرآن مجید اکثرا پیامبران هستند و لی گاهی از آن ملائکه مراد است. مانند آیه هشتاد و یکم سوره هود که می فرماید:
«قَالُواْ یَالُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّکَ لَن یَصِلُواْ إِلَیْک؛ (فرشتگان عذاب) گفتند:اى لوط! ما فرستادگان پروردگار توایم.»
۱-۷-۳٫ نبی
«نبی از لحاظ لغوی ممکن است دو ریشه داشته باشد:
نبأ: به معنای پیام مطلق یا پیام مهم که با توجه به این ریشه معنای نبی «پیام آور یا پیام مهم آور» می شود.
نبوه: به معنی بلندی و ارجمندی مقام و مکان است. به محل مرتفع در زمین نباوه گفته می شود. بنابراین به جهت رفعت معنوی انبیاء بر دیگر افراد بشر سمت آنها را نبوت خوانده اند.^[۱۱]»
«نبی انسانی است که بدون واسطه انسان دیگر از جانب خدا خبر آرد، خواه دارای شریعتی باشد مانند حضرت محمد(ص) یا از خود شریعتی نداشته باشد و شرایع پیش از خود را ابلاغ کند مانند حضرت یحیی(ع). بنابراین فرق میان نبی و رسول آنست که رسول باید دارای شریعت بوده خواه ابتدائی مانند حضرت آدم (ع) یا ناسخ شریعت پیشین مانند حضرت محمد(ص) و در نبی چنین شرطی نیست. و دیگر اینکه نبی کسی است که تکالیف خود را در خواب می بیند و صدا را می شنود و لی ملک آورنده پیام را نمی بیند.^[۱۲]»
امّا فرق دیگری که بین رسول و نبی وجود دارد این است که به اصطلاح در مفهوم رسالت معنای اضافه‏ای وجود دارد به این معنا که رسول به کسی گفته میشد که علاوه بر تلقّی وحی از سوی خداوند مأمور ابلاغ آن به انسان‏ها نیز بوده است به عبارت دیگر نبی مفهومی عام و رسول مفهوم خاص است و بین این دو مفهوم از نظر منطقی عموم و خصوص مطلق است.
۱-۷-۴٫ امام
۱-۷-۴-۱٫ امامت در لغت
امامت از نظر لغت به معنای رهبری و پیشوایی است :
«قوم را امامت کرد و بر قوم امامت کرد؛ یعنی بر آنها پیش افتاد، امامت به همین معناست، و امام کسی است که گروهی به او اقتدا کنند؛ اعم از اینکه در راه هدایت باشد یا گمراهی.»^[۱۳]
«الإِمام‏: کلُّ من اقتُدِى به و قُدِّم فى الأمور؛ امام کسی است که به او اقتدا می‌شود، و در امور، پیشوای مردم قرار می‌گیرد.»^[۱۴] واژه امام در قرآن کریم به پنج معنی آمده است:^[۱۵] پیشرو،^[۱۶] نامه^[۱۷]، لوح محفوظ،^[۱۸] تورات،^[۱۹] و راه روشن.^[۲۰] و نیز گفته اند: امامت به معنای پیشوایی، رهبری است و هر کس که متصدی رهبری گروهی شود «امام» نامیده می‌شود، خواه در راه حق باشد، یا باطل.^[۲۱]
۱-۷-۴-۲٫ امامت در اصطلاح
۱-۷-۴-۲-۱٫ امامت‏ در اصطلاح اهل سنت
جرجانی در تعریف امام می‌نویسد: «امام شخصی است که ریاست عام دین و دنیا را دارد^[۲۲].» قاضی عبدالجبار نیز می‌گوید: « امام از نظر شرع، کسی است که بر امت ولایت دارد و در امور آنان تصرف می‌کند؛ آنگونه که بالای دست او دستی نباشد.^[۲۳]» قاضی ایجی در باره شرایط امامت می‌نویسد: جمهور معتقدند که امام باید در اصول و فروع مجتهد باشد تا بتواند امور دین را به پا دارد و بر عقاید دینی برهان اقامه نماید و شبهات را حل کند و در حوادث بدون کمک دیگران فتوا دهد؛ زیرا مهمترین چیزی که از امامت مقصود است، حفظ عقاید و فیصله دادن محاکم و رفع دعاوی است، و این امور بدون اجتهاد در اصول و فروع تمام نمی شود.^[۲۴]
۱-۷-۴-۲-۲٫ امامت در اصطلاح شیعه
سید مرتضی در تعریف امامت می‌نویسد: الامامه ریاسهٌ عامّهٌ فی الدین بالاصاله لا بالنیابه عمن هو فی دار التکلیف^[۲۵]؛ «امامت، ریاست عام دینی است که شخص از ناحیه خدای تعالی، نه به نیابت از مکلفان، آن را دارا می‌شود.» علامه بزرگوار حلی، در کتاب «الالفین»، امام را چنین معنا کرده: امام، انسانی است که بالاصاله عهده دار مسئولیت‌های عمومی در امور دین و دنیا، در عالم تکلیف است^[۲۶].

دجّال: در فرهنگ ها به معنی کذّاب و دروغ باف آمده است و برخی هم آن را ضدّ خدا و ضدّ مسیح معنی کرد‌ه‌اند. درفرهنگ اسلامی، نام مردی کذّاب مکنی به ابویوسف است که درآخرالزمان وپیش ازظهور مهدی(ع) پیدا می‌شود و در دوره‌ی چهل روزه یا چهل ساله خود دنیا را پراز ظلم و کفرمی‌نماید و سرانجام ، مهدی او را دفع می‌کند و دنیا پر از عدل می‌شود . اصل دجّال را از اصفهان یا سجستان می‌دانند . عامه‌ی مردم هم معتقدند در آخر دنیا، از محل یا دکّان عطّاری معروف به چاه دجّال در اصفهان بیرون می‌آید . طبری در نقل از کتابی به نام « فتن » آورده است که دجّال و یأجوج و مأجوج و مهدی و فرود آمدن عیسی از آسمان همه به مقدار یک سال باشد. (یاحقی، ۱۳۸۸: ۲۵۵ - ۲۴۹)
۵۵ - که بود آن کس که پیل آورد وقتی بر درکعبـه
که مرغش سنگ باران کرد و دوزخ شد سرانجامش
معنی و مفهوم : چه کسی بود آنکه روزی با فیل به خانه‌ی خدا حمله کرد و قصد ویرانی کعبه را داشت و پرندگانی که خدای متعال مأمور کرده بود او و لشکرش را سنگ باران کرد و همگی راهی جهنّم و آتش شدند .
آرایه‌های ادبی: کل بیت تلمیح به ماجرای حمله‌ی ابرهه به خانه‌ی کعبه و سنگ باران شدنش به وسیله‌ی پرندگان دارد که اشاره‌ای به آیات سوره‌ی فیل است .
توضیحات :
پیل و کعبه: فیل به کعبه آوردن و سنگباران مرغان ، در قرآن به روایت اصحاب فیل( گروهی که به سرکردگی ابرهه سوار بر پیلان قصد ویرانی کعبه را داشتند ) آمده است: خدا بر ایشان پرندگانی فرستاد فوج فوج ، که بر آن‌ها سنگ انداختند و از میانشان بردند . ابرهه با پیلان متعدّد به قصد خراب کردن کعبه وارد مکه شد ولی فیل عظیم الجثّه‌ی نجاشی که وی بر آن سوار بود روی زمین خوابید و به جانب کعبه پیش نرفت، ناگاه پرندگانی عجیب از جانب دریا ظاهر شدند که هر کدام دو سنگ در چنگال و یکی در منقار داشتند و سنگ ها را فرو ریختند و همه‌ی آن قوم را هلاک کردند نام هر کسی که قرار بود هلاک شود بر سنگی که به منقار مرغان بود نوشته شده بود. ( یاحقی ، ۱۳۸۸: ۶۸ )
۵۶ - گرفتم کاتش ناب است قدح حاسدان در وی
چو آتـش نام او دانـد،کجا سـوزاند اندامـش
واژگان : قدح : طعن کردن در نسب کسی ، عیب کردن مقابل مدح. (معین)
معنی و مفهوم: فرض کردم که طعن و عیب دشمنان در حقّ ناصرالدّین ابراهیم همچون آتش محض است، آتش کجا اندام ابراهیم را می‌سوزاند وقتی که نام ابراهیم را می‌داند .
آرایه‌های ادبی: قدح به آتش تشبیه شده است. بیت اشاره به ماجرای در آتش انداختن حضرت ابراهیم و گلستان شدن آتش بر وی دارد.
توضیحات :
ابراهیم و آتش : ابراهیم ، نمرود را از بت پرستی نهی می‌کرد ، از این رو نمرود خواست تا او را در آتش بسوزاند . برخی گفته‌اند چون آذر پدر ابراهیم ، وزیر نمرود بود ابراهیم را در زندان نگاه داشتند تا آذر درگذشت آنگاه به دستور نمرود آتشی عظیم افروختند . گرما و شدّت آتش به حدّی بود که هیچ کس نتوانست جلو رود و ابراهیم را در آتش اندازد. ابلیس به نمرودیان منجنیق ساختن را بیاموخت، به وسیله‌ی منجنیق ابراهیم را به آتش انداختند، آتش به امر خداوند بر ابراهیم گلستان شد چنان که در سوره‌ی انبیاء آیه‌ی ۶۹ می‌فرماید :« قُلنا یا نارُ کُونی بَرداً وَ سَلاماً عَلی اِبراهیم » یعنی : گفتم ای آتش باش سرد و سلامت بر ابراهیم.( شمیسا، ۱۳۸۷: ۸۲ -۸۰ )
۵۷ - من اندر طالعش دیدم سعادت‌ها و می‌دانم
که گر ادریس زنده‌استی همین گفتی ز احکامش
واژگان: طالع : برآینده ، طلوع کننده، جزوی از منطقه البروج (برج) که در افق شرقی است، حین ولادت مولود یا سؤال سائل، اثر هر طالع از بروج دوازده‌گانه در نحوست و سعادت علی‌حده است، پیش‌گویی سرنوشت کسان.(معین) احکام : علم پیش‌گویی حوادث آینده از اوضاع کواکب، دانش زایچه ، معرفت طالع.(معین)
معنی و مفهوم: من در طالع ناصرالدّین ابراهیم نشانه‌های بخت و سعادت دیدم و یقین دارم که اگر ادریس نیز زنده بود در طالع او همین احکام را مشاهده می‌کرد .
آرایه‌های ادبی: طالع، سعادت و احکام با هم تناسب دارند. مصراع دوم تلمیح دارد به زندگی ادریس پیامبر که می‌گویند واضع علم نجوم بود.
توضیحات :
ادریس: بیشتر نویسندگان عرب، لفظ ادریس را مشتق از درس دانسته‌اند که بواسطه‌ی کثرت علم ، نام ادریس به وی داده شده است. عدّه‌ای می‌گویند که چون ادریس از چشم مردم ناپدید شد نام وی از دروس به معنی ناپدید شدن اشتقاق یافته … ادریس پادشاه و پیامبر بود و به لحاظ نبوت، سی صحیفه‌ی آسمانی به او وحی گردیده و از نظر سلطنت بر مصر مسلّط گشته و با نواده‌های قیتان که در مصر به فساد دست زده بودند جنگیده و اوّلین کسی است که برای جهاد در راه خدا بر اسب سوار شده است … او اوّلین کسی است که خط نوشته و لباس دوخته پوشیده و نخستین کسی است که شهر بنا کرده و علم نجوم و تقویم نیز به وسیله‌ی او شروع شده است.( اردلان جوان ، ۱۳۷۳: ۱۷۷ - ۱۷۶ )

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵۸ - چه باک ار یک جهان خصم است آن کس راکه گرخواهد
جهانی نـو پدیـدآرد جـهان دار از پی کامــش
معنی و مفهوم: آن کس که آرزوی جهانی نو و تازه در دل داشته باشد در قدر و منزلت به درجه‌ای است که خداوند خواسته‌اش را برآورده می‌کند و اگر تمام اهل عالم با او دشمن باشند هیچ بیمی بر او راه نمی‌یابد.
آرایه‌های ادبی: جهان مجاز به علاقه‌ی حال و محل یعنی اهل جهان.
۵۹ - دریغا گنجه‌ی خرّم که اکنون جای ماتم شد
کـه از فرّ چنیـن صـدری فراق افتـاد فرجامـش
واژگان: فر: طبق مندرجات زامیادیشت (اوستا) فر چنین تعریف می‌شود، فر فروغی است ایزدی، به دل هر که تابد از همگان برتری یابد، از پرتو این فروغ است که شخص به پادشاهی رسد و شایسته‌ی تاج و تخت گردد ، آسایش گستر و دادگر شود و همواره پیروزمند باشد ، شأن، شوکت ، حسن و زیبایی.(معین) صدر: بزرگ ، مهتر ، رئیس.(معین)
معنی و مفهوم: افسوس و آه از گنجه‌ی خرّم و سرسبز که اکنون به ماتم سرایی تبدیل شده و سرانجام از شکوه و شوکت شخص بزرگی چون ناصرالدّین ابراهیم جدا مانده است.
آرایه‌های ادبی: فر و فراق و همچنین فرو فرجام جناس زاید دارند .
توضیحات:
گنجه: شهر بزرگی است که قصبه‌ی بلاد ارّان و اهل ادب آن را جَنزه می‌نامند. شهری است از ولایات ارّان در اواخر آذربایجان ، منسوب بدان جا را گنجوی گویند ، این شهر تا سال ۱۲۱۹ق ( ۱۸۰۴م ) گنجه نامیده می شد ، روس‌ها بعد از اشغال آن را یلی زاوت پل یا الیزابت پل خواندند و بعدها کیروف آباد نامیده شد.(فرهنگ لغات )
۶۰ - اگر در جنبش آید باز خاک او عجب نبود
گر این کـوه شریعـت بود چنـدین گاه آرامش
معنی و مفهوم: اگر خاک گنجه دوباره به حرکت در بیاید (زلزله رخ دهد) شگفت نیست ؛ چرا که آرامش و سکون گنجه در این چند مدّت از وجود ناصرالدّین ابراهیم بوده است .
آرایه‌های ادبی: کوه شریعت اضافه‌ی تشبیهی و استعاره از ناصرالدّین ابراهیم . اشاره به این که وجود کوه‌ها از زلزله پیشگیری می‌کنند و حافظ زمین و شهرها هستند.
زمیـــن از تـــب لـــرزه آمـــــد ســـــتوه
فــــرو کــــوفــت در دامنـــش میــــخ کــــوه
(بوستان سعدی،۱۳۷۰: ۴۱)
۶۱ - نباتـش هر زمانی از زبـان حـال مـی‌گویـد
کسی کـان ابر ما گم کرد،گم باد از جهان نامش
معنی و مفهوم: گیاه رسته در گنجه، همواره از زبان حال خویش می‌گوید: کسی که ابر باران زای ما (ناصرالدّین) را از این‌جا برد نامش در دنیا باقی نماند .
آرایه‌های ادبی: نبات استعاره مکنیه از نوع تشخیص به انسانی مانند شده است که سخن می‌گوید . ابر استعاره مکنیه از ناصرالدّین ابراهیم .
۶۲ - زهی صدری که خصمت را گیا نفرین همی‌خواند
نگر کانکس که جان دارد چه نفرین بر زبان راند