جدول ۲-۲ تشویق کننده‏ی مشارکت و منع کننده‏ی مشارکت

کلاس درس مشارکتی
کلاسی که منع کننده مشارکت است

به آنچه که هم ردیفان می ‏دهند نگاه کنند، از آنان یاد بگیرند به آن ها کمک کنید و با ا یده‏های آن‏ها شریک شوید.

نگاه به نوشته های خودتان کنید.

با بغل دستی به منظور مبادله‏ی ایده ها، مباحث توضیح دادن پیشنهاد کردن و سوال کردن هم صحبت شوید.

کار خود را انجام دهید و بگذارید همه کارشان را انجام دهند.

اگر احتیاج به یاری دارید از هم گروهی‏ها و دیگران کمک بخواهید قبل از اینکه معلم تقاضای یاری نماید.

اگر احتیاج به کمک به معلم دارید از معلم یاری بخواهید.

به هر دانش آموز یک فرصت بدهید که سخنگویی برای گروه باشد.

جهت جلب توجه معلم با یکدیگر رقابت کنید.

برای پاداش‏های اصلی و فرعی مشارکت کنید.

برای جوایز و پاداش‏ها رقابت کنید.

سازماندهی کلاس درس برای روش تدریس جیگ ساو

جرج جاکبز، مشیل پور ولاوان این (۲۰۱۱) در ترتیب بندی کلاس درس برای یادگیری مشارکتی بیان می‏دارند که جهت سازماندهی کلاس درس یا مشارکت مؤثر، جنبه‏هایی نیاز است که مورد ملاحظه قرار گیرند. دانش‏آموزان نیاز به نشستن نزدیک به هم دارند و امر سهیم شدن در مواد آموزشی و استفاده از گفتگوی مناسب که مزاحمتی برای دیگران ایجاد نکند را تسهیل می‏ نماید.

ترتیب نشستن خود باید مولد مشارکت باشد اغلب شاهد بوده ایم که یک گروه عملکرد مشارکتی خوبی نداشته این فقط به خاطر اینکه نحوه نشستن افراد در گروه به صورت مناسب نبوده است. به عنوان مثال یک دانش‏آموز خیلی دور از گروه قرار گرفته است و دانش‏آموز دیگری چنان نشسته که به آسانی قادر به برقراری ارتباط با دیگر افراد نیست شکل زیر دو نوع نشستن را بیانگر است.

نشستن مطلوب

نشستن نامطلوب

شکل ۲-۲-نوع نشستن

در کلاس درس ترتیب نشستن افراد باید به گونه‏ای باشد که فضا برای چرخیدن در اطراف کلاس درس برای دیدن همه افراد در گروه ها وجو داشته باشد به طور ایده آل معلم باید فضایی بین گروه ها داشته باشد و جایگاهی که بتوان به طور راحت کل گروه را در نظر داشته باشد شکل زیر نشستن و ترتیب بندی مطلوب کلاس را نشان می‏ دهد.

۴ ۳

۴ ۳

۴ ۳

وایت برد

۱ ۲

۱ ۲

۱ ۲

۱ ۲

۴ ۳

۴ ۳

میز معلم

۴ ۳

۱ ۲

۴ ۳

۱ ۲

۴ ۳

۱ ۲

۱ ۲

شکل ۳-۲ نشستن و ترتیب مطلوب کلاس

دانش‏آموزان در طول کلاس نباید از جای خود حرکت کرده و مزاحم کار ‌گروه‌های دیگر شوند اگر هم حرکتی لازم شد باید به آرامی به گونه‏ای صورت گیرد که مزاحمتی برای دیگر دانش‏آموزان ایجاد نکند.

در این طریقه نشستن اعضای گروه دارای شماره می‏ باشند شماره‏های ۱ و ۲ و ۳ و ۴ همه دانش‏آموزان که دارای شماره مشابهی می‏ باشند یعنی فرضا همه آنهایی که شماره ۱ گروه ها می‏ باشند در یک مکان مشابه از گروه می‏نشینند. برای مثال همه افرادی که دارای این شماره می‏ باشند در صندلی جنوبی جایگاه گروه قرار می‏ گیرند. این امر برای دانش‏آموزان ساده تر و برای معلم جهت فهمیدن این که ه رعضو گروه شماره چند است مفید می‏ باشد (قتاش، ۱۳۸۳).

ایجاد جو مشارکت در کلاس درس

علاوه بر ترتیب بندی دانش‏آموزان از جهت نشستن در گروه ها و سازماندهی کلاس مجموعه‏ای از اصول را به عنوان راهبردهای رفتاری می‏توان نوشته و در کلاس نصب کرد و در آن ها بر اصولی تأکید نمود که به ایجاد جو مشارکتی یاری می‏رساند جاکوبز و همکاران (۲۰۱۰) نمونه‏ هایی از این اصول را به شرح زیر ذکر می‏ نماید:

• • من فقط گوش می‏دهم هم زمانی که دیگران صحبت می‏ نمایند.

• • من دیگران را تشویق به همکاری می ‏نمایم.

• • من یاور دیگران بدون انجام دادن کار برای آن ها هستم.

• • من زمانی که نیاز به کمک داشته باشم خواستار یاری می‏شوم.

• • من از ایده‏ها انتقال می‏کنم نه از آدم‏ها

• • من به خاطر دارم که با هم هستیم.

• • من برای هر فردی ارزش و احترام قائل هستم به عنوان یک فرد به عنوان عضوی از کلاس فارغ از نژاد و مذهب ملیت یا صلاحیت علمی

• من به موقع کلاس می‏آیم.

سازماندهی یادگیری مشارکتی جهت اجرا در کلاس درس

در زمینه سازماندهی، یادگیری مشارکتی نظرگاه‏های گوناگون مطرح شده است که در این قسمت به برخی از آن ها اشاره می‏ شود. به اعتقاد جانسون و همکاران یادگیری مشارکتی ساختار مبتنی بر همکاری گروهی را جایگزین ساختار رقابتی می ‏کند و معلم در این فرایند باید کارگروهی را به گونه‏ای سازماندهی کند که شاگردان به راحتی بتوانند به سبک دانش و تجربه نائل شوند و برای رسیدن ‌به این منظور باید یادگیری مشارکتی حداقل ۶۰ تا ۸۰ درصد وقت از کلاس را به درس اختصاص دهند به اعتقاد آن ها در بعضی از کلاس‏های درس معملان عملا این کار را انجام می ‏دهند و این بیانگر این مطلب است که اختصاص دادن زمان فوق به کار مشارکتی در کلاس درس امکان پذیر است (جانسون و همکاران، ۲۰۱۱ به نقل از کرامتی).

در زمینه سازماندهی رویکرد یادگیری مشارکتی دیوید جانسون و راجر جانسون مراحل زیر را توصیه می‏ نمایند:

1. 1. تعیین هدف آموزشی

1. 1. تعیین تعداد افراد هر گروه

1. 1. مرتب کردن اتاق

1. 1. تدارک دیدن مواد و وسایل آموزشی

1. 1. تشریح وظایف دانش‏آموزان

1. 1. فراهم کردن زمینه ایجاد وابستگی درونی، احساس مسئولیت فردی و همکاری درونی

1. 1. تعیین معیارهای موفقیت برای شاگردان و تبیین آن ها

1. 1. تعیین و تبیین انتظارات و رفتارهای مطلوب

1. 1. نظارت بر رفتار شاگردان