در DSM-IV-R، انواع گوناگونی از اضطراب تعریف شده است که عبارتند از:

1. 1. اختلالات هراس

1. 1. فوبی ها (آگورافوبیا – فوبی اجتماعی – فوبی ساده)،

1. 1. اختلال وسواسی – اجباری

1. 1. اختلال استرس پس از سانحه

1. اختلال اضطراب منتشر

در گزارشی جدید از همان دیدگاه (DSM-IV-R) انواع اختلالاتی که هسته مرکزی آن ها اضطراب است تحت عنوان اختلال های اضطرابی، با ۱۲ زیر گروه در نظر گرفته شده است:

1. 1. اختلال وحشت زدگی

1. 1. اختلال گذر هراسی

1. 1. اختلال وحشت زدگی با گذر هراسی

1. 1. اختلال هراس آشکار و پنهان

1. 1. اختلال هراس اجتماعی

1. 1. اختلال وسواس فکری- عملی

1. 1. اختلال فشار روانی پس آسیبی

1. 1. اختلال فشار روانی حاد

1. اختلال اضطراب فراگیر

۱۰-اختلال اضطراب ناشی از بیماری جسمانی

۱۱-اختلال اضطراب ناشی از مواد

۱۲-اختلال اضطرابی که هنوز مشخص نشده است (لطفی، کاشانی و وزیری، ۱۳۸۳).

این گروه اختلالات ‌به این دلیل با هم طبقه بندی شده اند که از نظر تئوری، علامت اساسی همه آن ها اضطراب است. مطالعات متعددی حکایت از وجود اختلال اضطراب منتشر در ۲ تا ۵ درصد جمعیت کلی می‌کنند (کاپلان و سادوک ۲۰۰۴؛ به نقل از رفیعی و رضاعی، ۱۳۸۷). در اینجا به اختصار به توضیح برخی از اختلالات اضطرابی یاد شده پرداخته می شود:

اختلال اضطراب منتشر

اضطراب منتشر مداوم و حداقل به مدت یک ماه است. هرچند که گاهی سالها دوام پیدا می‌کند. در این اختلال، بیمار معمولاً ترکیبی از علائم جسمی و روحی را دارد. اضطراب برای اینکه اختلال شمرده شود، باید از حد واکنش به استرس های روزمره در آمده و در کارایی عادی شخص، ایجاد اختلال نماید (کاپلان و سادوک، به نقل از پورافکاری، ۱۳۸۷).

کاپلان و سادوک (۲۰۰۴؛ به نقل از رفیعی و رضاعی، ۱۳۸۷). می نویسند: «طبق DSM-IV-TR، اختلال اضطراب منتشر اختلالی مزمن و مشخص با اضطراب و تشویش غیر معقول یا مفرط ‌در مورد دو یا چند موقعیت زندگی است. بیماران مبتلا به اختلال اضطراب منتشر به نظر می‌رسد که ‌در مورد هرچیز دچار اضطراب بیمارگونه هستند.

نسبت ابتلاء زن به مرد تقریباً دو بر یک است و اختلال معمولاً در دهه سوم عمر ظاهر می شود، هرچند که امکان ابتلا در هر سنی وجود دارد. قرائن ژنتیکی وجود دارد مبنی بر اینکه برخی از جنبه‌های این اختلال ممکن است ارثی باشند. تقریباً ۲۵ درصد بستگان نزدیک بیمار مبتلا ‌به این اختلال بوده و زن ها بیشتر از مردها مبتلا می‌گردند.»

اختلال وحشت زدگی

وقتی حملات وحشت زدگی (شامل ترس بسیار شدید و ناراحتی فوق العاده ای است که حتی فرد فکر می‌کند در حال مرگ است) به صورت مرتب و غیر قابل پیش‌بینی تکرار می‌شوند، آن گاه تشخیص اختلال وحشت زدگی مطرح می شود. این حملات منشأء مشخصی ندارد و دلیل آزار دهندگی آن این است که وقوع این اختلال در هر زمان و هر مکانی اتفاق می افتد. دوره های وحشت زدگی برخی از بیماران روزانه است و ممکن است سال ها، ماه ها و ‌هفته‌ها بدون وحشت زدگی وجود داشته باشد (ودینگ و دیوید، بنقل از فیروز بخت، ۱۳۸۲).

سه نوع وحشت زدگی را می توان بر اساس نوع و چگونگی پدیدار شدن آن ها از یکدیگر مشخص کرد.

۱-حملات وحشت زدگی غیر مترقبه: که در واقع ناگهانی است

۲-حملات وحشت زدگی وابسته به موقعیت: که بلا فاصله در معرض یک عامل فراخوان به وجود می‌آید.

۳-حملات وحشت زدگی با زمینه موقعیتی: که بلافاصله در معرض قرار گرفتن به وجود نمی آید و با تأخیر روی می‌دهد (لطفی کاشانی و وزیری، ۱۳۸۳).

اختلال فشار روانی پس آسیبی

کودکان و بزرگسالان ممکن است به دنبال قرار گرفتن در معرض محرک تنش زا و آسیب زا همانند مرگ، آسیب های بدنی جراحت و صحنه های غیر منتظره خشونت بار تهدید به مرگ و صدمه به خود و سایر اعضای خانواده نشانه های رفتار آشفته و بیقراری، ترس، وحشت و درماندگی نشان دهند. این محرک ها دامنه متنوعی دارند مانند جنگ، مورد حمله واقع شدن، ربوده شدن و … (لطفی کاشانی و وزیری، ۱۳۸۳).

اضطراب آشکار^[۴۱] و پنهان^[۴۲]

مفاهیم اضطراب آشکار و پنهان، در ابتدا به وسیله کتل^[۴۳] مطرح شدند (کتل و اسکینر، ۱۹۶۶). این مفاهیم سپس به صورت کامل تری توسط اشپیل برگر (۱۹۸۵) مطرح شدند.

عموماً حالات آشکار شخصیتی می‌تواند به عنوان مقاطعی در زمانی از زندگیِ یک شخص محسوب شوند

(ترن^[۴۴]، ۱۹۶۶). همچنین، این حالات آشکار می‌تواند مثل بیان حالات شخصیتی باشند (اشپیل برگر، ۱۹۸۵). به عبارت دیگر، حالات هیجانی، که در لحظه ای از زمان و در سطحی ویژه از شدت، پدید می‌آید. حالات آشکار اضطراب، از طریق احساس آزمودنی ها در خصوص احساس تنش، بیم از آینده، خودخوری، برانگیختگی، و فعال سازی دستگاه عصبی خودمختار توصیف گردیده اند. اگرچه حالات آشکار شخصیت، غالباً انتقالی هستند، لیکن ممکن است در زمانی که محرک های مناسبی موجب پدید آمدن آن ها می‌شوند، بازگشته و همچنین در تمام مدت زمانی که شرایط موجب شده باقی هستند، وجود داشته باشند. برخلاف طبیعت تبدیلی حالات آشکار عاطفی، صفات شخصیتی به عنوان تفاوت های نسبتاً پایدار در میان مردم و در تمایلات خاص نسبت به درک جهان در برخی از زمینه ها و همچنین از آمادگی داشتن بروز رفتار یا واکنش در شیوه ای خاص که با نظمی معین، قابل پیشگیری اند، محسوب می‌گردند.

صفات شخصیتی، خصوصیاتی را از طبقه ساخت هایی با خود به همراه دارند که اتکینسون (۱۹۶۴) آن ها را (انگیزه ها) و کمپبل^[۴۵] (۱۹۶۳) از آن ها به عنوان «مقتضیات تمایلات رفتاری» یاد می‌کنند.

اتکینسون انگیزه ها را به عنوان تمایلاتی در کودکی توصیف می‌کند که تا هنگام یافتن نشانه های موقعیتی که بتوانند در آن موقعیت فعال شوند، نهفته می مانند. مفاهیم آمادگی و تمایل داشتن هم که توسط کمپبل ارائه گردیده است، شامل باقی مانده های تجربیات گذشته ایست که یک فرد را در هر دو بُعد جهان بینی ویژه^[۴۶] و همچنین تمایلات پاسخی «همسان هدفی»^[۴۷] که به صورت آشکاری باشند، مستعد می‌کند.

اضطراب به عنوان صفت (T)، به تفاوت های فردی نسبتاً ثابتی در مستعد بودن ابتلا به اضطراب اشاره می‌کند که از آن طریق، مردم را در آمادگی داشتن ادراک موقعیت های پراضطرابی، مثل تجربه خطر و یا موفقیت های تهدید کننده تمایز گذاشته و پاسخ به چنین موقعیت هایی، با شدت بالای عکس العمل های اضطراب آشکار (S) همراه می‌باشد. صفت اضطراب (T)، همچنین می‌تواند تفاوت های فردی را در فراوانی بروز و شدتی که حالات آشکار اضطراب در گذشته داشته اند و در احتمال آنچه که اضطراب آشکار در آن شرایط نمایان شده است، منعکس نماید. آنچه در رابطه با صفات اضطراب احتمال بیشتری دارد، این است که افرادی با این صفات، حالات اضطراب را در یک موقعیت تهدیدی، با شدت بیشتری نمایش می‌دهد.