سوالات کوتاه پاسخ

در سوالات کوتاه پاسخ، سوال به صورت جمله­ پرسشی نوشته می­ شود و دانش ­آموز همانند سوالات تشریحی، پاسخ را تولید می­ کند. منتهی برخلاف طول پاسخ سوالات تشریحی، پاسخ تولید شده در حد یک عبارت یا جمله­ مختصر است. تصحیح این سوالات از دقت و عینیت بیشتری برخوردار است به طوری که برخی صاحب‌نظران این سوالات را زیر مجموعه­ سوالات عینی قرار می­ دهند و برخی آن­ها را حد وسط سوالات تشریحی و عینی می­دانند. از جمله مزایای این سوالات ‌می‌توان؛ سهولت تهیه، کاهش تقلب و عدم وجود حدس را نام برد. از معایب این سوالات ‌می‌توان به؛ عدم سنجش هدف­های سطوح بالاتر یادگیری، تشویق یادگیرندگان به حفظ کردن اطلاعات جزیی و کم­اهمیت اشاره کرد. همچنین ممکن است یادگیرندگان پاسخ­های متنوعی را به یک سوال بدهند که این کار تصحیح را دشوار می­ کند و بیانگر آن است که عینیت این سوالات به اندازه­ سوالات عینی نیست.

سوالات کامل کردنی

سوال به صورت یک جمله خبری نوشته می­ شود که یک جای خالی دارد. دانش ­آموز باید ضمن یادآوری پاسخ مناسب با پرکردن جای خالی جمله را کامل کند. طول پاسخ این سوالات نسبت به سوالات کوتاه پاسخ، کوتاه­تر و در حد چند کلمه است. در بعضی طبقه ­بندی­ها این نوع سوالات در زیر­گروه سوالات کوتاه پاسخ قرار می­ گیرند. سوالات کامل کردنی، مزایا و معایب سوالات کوتاه پاسخ را دارا هستند با این تفاوت که تهیه سوالات کوتاه پاسخ از سهولت بیشتر و همچنین از ابهام کمتری نسبت به سوالات کامل کردنی برخوردارند. آنچه در تهیه این نوع سوالات باید به آن توجه کرد این است که تنها کلمه­ها وعبارت­های مهم حذف شوند و تا حد امکان یک جای خالی در نظر گرفته شود که بهتر است در پایان جمله قرار گیرد. همچنین اندازه­ جای خالی در تمام سوالات یک امتحان به یک اندازه باشد.

انواع امتحانات قابل اجرا در سطح وزارت آموزش و پرورش

طبق طرح سامان­دهی آزمون­ها (۱۳۹۰) امتحانات قابل اجرا در سطح وزارت آموزش و پرورش به قرار زیر می‌باشد؛

امتحانات نوع اول :

الف) امتحانات­نهایی و هماهنگ کشوری: امتحاناتی هستند که مستقیماً توسط مرکز سنجش آموزش و پرورش با همکاری ادارات کل آموزش و پرورش استان ها برگزار می­شوند و عبارتند از ؛

• • امتحانات­نهایی رشته­ های نظری سال سوم متوسطه

• • امتحانات­نهایی رشته­ های فنی و حرفه­ای سال سوم متوسطه

• • امتحانات­نهایی دوره پیش­دانشگاهی

• امتحانات هماهنگ کشوری پایه های اول و دوم متوسطه

ب) امتحانات هماهنگ استانی پایه های اول و دوم متوسطه

ج) امتحانات پایه های اول ابتدایی تا دوره پیش­دانشگاهی خارج از کشور

امتحانات نوع دوم:

الف) امتحانات پیشرفت­تحصیلی: این نوع امتحانات به منظور کیفیت بخشی به فرایند یاددهی و یادگیری طراحی می­گردند و در قالب ارزشیابی­های آغازین، مستمر، کنکورهای آزمایشی و نظایر آن اجرا می­شوند.

ب) امتحانات ورودی مدارس خاص (سمپاد، نمونه دولتی و …)

ج) مسابقات علمی، المپیادها و … : به منظور شناسایی و معرفی استعدادهای برتر در زمینه ­های مختلف که از سوی معاونت­ها و سایر حوزه ­های ستادی وزارت آموزش و پرورش برنامه­ ریزی می­شوند.

امتحانات نوع سوم : این گروه از امتحانات توسط سایر دستگاه‌ها و مؤسسات دولتی و یا خصوصی با

هماهنگی و مشارکت آموزش و پرورش برگزار می­شوند، نظیر :

الف) امتحانات استخدامی، آزمون های ورودی مؤسسات آموزش عالی و …

ب) امتحاناتی که در راستای کمک به تحقق اهداف و برنامه ­های حوزه های مختلف ستاد و توسط مؤسسات علمی – آموزشی خصوصی برگزار می‌شوند.

شیوه طراحی سوالات امتحانات نهایی

مبنای طراحی سوالات امتحانات نهایی، محتوای کتاب­های درسی است و این سوالات در حد توان متوسط کشوری طراحی می­شوند تا مناطق برخوردار و غیر برخوردار به طور مساوی از سطح دشواری و آسانی سوالات برخوردار باشند. در طراحی سوالات امتحان نهایی دو ملاک اساسی در نظر گرفته می­ شود؛

الف) نحوه طراحی

• • مصاحبه تخصصی با طراحان سوالات

• • طراحی جدول مشخصات امتحانی توسط کارشناسان و گروه طراحان

• • طراحی سوالات هر درس توسط گروه طراحان ( متشکل از دبیران متخصص و مجرب که در همان سال تحصیلی تدریس داشته باشند)

• • استفاده از سوالات بانک سوال توسط طراحان

• • بازبینی سوالات طراحی شده توسط دبیر متخصص

• بازبینی و تولید نهایی سوالات توسط گروه طراحان

ب) ملاک­ها

– آموزش طراحان

– رعایت دستور العمل­ها و مصوبات مرکز سنجش و وزارت آموزش و پرورش

– طراحی سوالات بر مبنای اهداف کتاب­های درسی (آخرین چاپ)

– طراحی سوالات بر اساس آموزش­های داده شده

– استفاده از دبیران مجرب، متخصص، متعهد و آشنا به اصول طراحی سوال از شهر­ها و مناطق مختلف (عرفی، ۱۳۹۲).

چگونگی تصحیح امتحانات نهایی

بعد از برگزاری هر امتحان، پاسخنامه­ها با رعایت تشریفات امنیتی و قانونی در محلی به نام حوزه

تصحیح جمع ­آوری می­شوند. پس از مشخص شدن شماره رمز توسط رئیس حوزه تصحیح و قبل از جدا نمودن سربرگ اوراق امتحانی، منشی حوزه تصحیح شماره رمز را با رنگ قرمز بر روی کلیه ی سربرگ­ها و ته برگ­ها در محل مخصوص درج می­ کند. کلیه سربرگ­های جدا شده بدون اینکه ردیف شماره رمز آن ها به هم بخورد به صورت محرمانه در پاکت­های مخصوصی نگهداری می­شوند. سپس از دبیران متعهد و مجرب رسمی شاغل وزارت آموزش و پرورش که به عنوان مدرس آن درس انجام وظیفه می­نمایند به عنوان مصحح برای تصحیح دعوت می­ شود.