کارکنان باید به طور دقیق بدانند که از آن ها چه انتظاراتی می رود . در نظریه هدف نیز لاک و همکاران او (۱۹۶۸ ) بر اهمیت مشخص کردن و ابلاغ چیزی که باید انجام شود ؛ تأکید دارند . طبق این نظریه تعیین اهداف به دو طریق موجب افزایش یا بهبود عملکرد می شود . نخست آنکه هدف گذاری انرژی را به سمت اهداف هدایت می‌کند و افراد می‌توانند عملیات و اقدامات خود را روی نتایج مهم متمرکز کنند . دوم اینکه تعیین اهداف و جهت دهی به تلاش‌ها ، انرژی زاست . کارکنان وقتی بدانند تلاش خود را به چیزی باید معطوف کنند بیشتر درگیر کار شده و مجذوب آن می‌شوند . جنبه دیگر این نظریه ارائه بازخورد درباره نتایج است . بازخورد فرد را قادر به تعیین اهداف جدید می‌کند . بازخورد باید به گونه ای باشد که دست نیافتن به هدف موجب دلسری و کاهش تلاش نشود ، بلکه انرژی تازه ای برای انجام کار فراهم کند .

اهداف سطح چهار ، فرایند آموزش را وارد مرحله اجرا می‌کند . بدین معنی که تا مرحله اهداف سطح سه ، عمدتاًً نگاه واحد آموزش بیشتر به اثر بخشی و مطلوبیتها گرایش دارد ، اما در مرحله ای باید آنچه مطلوب است جنبه کاربردی پیدا کرده ، به مرحله اجرا گذارده شود . تدوین اهداف سطح چهار این ویژگی را دارد .

۲-۱-۲- انواع دوره های آموزش کارکنان

دوره های آموزش کارکنان انواع مختلفی دارد که عبارت انداز : آموزش‌های قبل از خدمت ، آموزش‌های بدو خدمت (توجیه ) ، آموزش‌های ضمن خدمت ( بعد از ورود به خدمت ).

آموزش ضمن خدمت خود به آموزش شغلی ( عمومی شغل – تخصصی شغل) آموزش تکمیلی ، آموزش ارتقایی ، آموزش برای آمادگی دوران بازنشستگی و آموزش مدیران و کارکنان تقسیم می شود.

۲-۱-۲-۱- آموزش‌های قبل از خدمت :

این آموزش‌ها ، معمولاً بیرون از مدارس ، در مؤسسات فنی –حرفه ای یا در دانشگاه ها ، ارائه می شود یا خود سازمان اقدام به احداث مؤسسات آموزشی مرتبط با رشته‌های دلخواه خود به صورت پودمانی می کند . در این آموزش‌ها تخصصهای کلی و عمومی مربوط به محیط کار آموزش داده می شود .میزان اهمیت و ارزشی که هر سازمان برای این نوع آموزش قائل می شود ، در نحوه اجرا و مدت آن تاثیر فراوانی دارد ( صالح زداده وصباغیان ، ۱۳۷۶ ).

این دوره ها ممکن است به مدت سه ماه تا یک سال باشد ، به اهداف کلی سازمان آموزشی و اصولی که باید هنگام کار رعایت شود ، می پردازد .

۲-۱-۲-۲- آموزش‌های بدو خدمت ( توجیه )^[۲۷]:

این آموزش بر حسب شغل و ضرورت‌های آن ، در شروع خدمت کارمند در یک سازمان ، برای آشنایی کلی کارمند با کار و محیط کار که گاهی حالت دوره های توجیه را دارد ، انجام می شود . البته هدف اصلی دوره مذکور ، آشنایی کارمند با شغلی است که به او محول خواهد شد و همچنین مربوط به محلی است که در آن کار خواهد کرد ، به طورب که پس از پایان آن دوره به خوبی بتواند از عهده انجام وظایف خود برآید (کاظمی ، ۱۳۸۰ ، ص ۳۰۶ ) . در این دوره کارمندان با محیط کار ، وظایف، مسئولیت‌ها و حقوق خو و به طور کلی ، با نحوه پایه گذاری ارتباط سالم کارمند با مؤسسه‌ مذکور آشنا می شود . مدت این دوره با توجه به سطح شغلی فرد مشخص می شود . این دوره ها الزامی و مدت آن معمولاً ۶۰ ساعت در نظر گرفته شده است .

به وسیله آموزش توجیه ، کارکنان تازه استخدام می‌توانند اطلاعاتی درباره اهداف سازمان ، وظایف شغلی ، خط مشی و مقررات مربوط کسب کنند این گونه آموزش‌ها سبب خواهد شد که کارکنان خود را عضو سازمان احساس نمایند . در بسیاری از سازمان‌های امریکایی در سه تا شش ماه اول به کارگیری کارمند معمولاً یک برنامه آموزشی تمام وقت اجرا می شود که درباره تخصصهای بالای سازمان ، رهبری دانش روز ، بازارهای مالی و اجرایی سازمان و عمل به مطالعات موردی و شبیه سازیهای تجاری است . کارکنان بسته به عملکردشان برخی مواقع مجبور می‌شوند پس از این دوره آموزشی و ارزیابی‌های به عمل آمده سازمان را ترک کنند^[۲۸].

این آموزش‌ها معمولاً شامل مطالب زیر است :

۱- ارائه مطالب نظری و تمرینهای عملی برای افزایش مهارت‌ها و توانایی‌های شغلی و حرفه ای .

۲- تشریح سیاست کلی سازمان و ارتباط آن با سایر سازمان‌ها و مؤسسات .

۳- تشکیلات و وظایف سازمان در واحدهای سازمانی

۴- مقررات مربوط به مرخصی سالانه ، اضافات ، ترفیعات و سایر مقررات سازمانی

۵- تسهیلات و خدمات رفاهی که کارکنان از آن بهره مند می‌شوند .

۶- ضوابط کار و همچنین اهداف ووظایف سازمان .

۲-۱-۲-۳- آموزش‌های ضمن خدمت^[۲۹] (بعد از ورود به خدمت) :

آموزش بلند مدت سنتی (کلاسیک) اغلب به طور عمومی انجام می شود ، اما لزوم ارائه آموزش‌های خاصی که خلاً اطلاعاتی شغلی کارکنان را پر کند و مرتبط و منطبق با نیازهای شغلی ، برای نیل به ‌هدف‌های‌ دلخواه سازمان باشد ، ضروری است . در عین حال برای کارکنان فراگرفتن فنون ومهارتهای شیوه ههای جدید انجام کار یا دوره های بازآموزی نیز حائز اهمیت و ارزش است .

آموزش ضمن خدمت به مفهوم آموزش طی دوران خدمت است و در مقابل آموزش بدو خدمت قرار می‌گیرد و به چند صورت انجام می شود کن بایرز^[۳۰] درباره آموزش ضمن خدمت می‌گوید : «آموزش ضمن خدمت فقط برای تقویت تخصص و توانایی‌های کارمند برای انجام شغلی که در حال حاضر بعهده دارد ، نیست ، بلکه این نوع آموزش ، همچنین برای آماده کردن کارمند و تعلیم او برای احراز مشاغل بالاتر ضرورت دارد .

آیین نامه اجرایی ماده ۱۵ قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی ، آموزش ضمن خدمت رااین چنین تعریف می‌کند : « آموزش‌هایی که کارکنان در مسیر شغلی خود به منظور مناسب ساختن دانش ، مهارت و بینش خود با نیازهای شغل مورد تصدی طی می‌کنند . ماده ۲ آیین نامه همچنین کلیه وزارتخانه ها ، سازمان‌ها و مؤسسات دولتی را موظف نموده یک درصد از اعتبارات جاری خود را سالیانه برای طراحی و اجرای دوره های آموزش ضمن خدمت هزینه نمایند .»

تمرکز برنامه آموزش ضمن خدمت بر بخش‌های اجرایی مشاغل است . در برخی از کشورها از روش‌هایی مثل توسعه اختیارات شغل و نیز مدرسگری و استفاده از ‌پیش‌کسوت برایآموزش ضمن خدمت بهره می‌گیرد^[۳۱].

هدف این گونه آموزش‌ها ، ایجاد امکانات شغلی ، آگاهی به وظایف و ‌مسئولیت‌ها، تامین مهارت ، توانایی لازم برای ارتقا به مشاغل بالاتر وانطباق با وضع جدید است ( کاظمی ، ۱۳۸۰ ، ص ۸ ).

۲-۱-۳- آموزش ضمن خدمت