همچنین از جمله انواع شناخته شده اضطراب در حیطه تعلیم و تربیت که در سه دهه اخیر پژوهش هایی را به خود اختصاص داده‌اند، می توان به اضطراب ریاضی، اضطراب رایانه، اضطراب امتحان، اضطراب کتابخانه ای و اضطراب آمار اشاره کرد. اکثر پژوهشگران، این نوع از اظطراب های ذکر شده را به عنوان ((اضطراب موقعیت)) عنوان می‌کنند (وانگ و اسنروشینگ، ۲۰۰۹ ؛ اونویوبازی، ۱۹۹۷).

و البته ((اضطراب امتحان))^[۵۲] یک مشکل آموزشی مهمی است که سالانه میلیون ها دانش آموز و دانشجو را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. اضطراب امتحان یک واکنش هیجانی ناخوشایند به موقعیت ارزیابی است. این هیجان با احساس نوعی از تنش، تشویش و برانگیختگی سیستم عصبی خودکار مشخص می شود. اضطراب امتحان، سلامت روانی دانش آموزان را تهدید مى کند و بر کارآمدی، شکوفایی استعداد، شکل گیری شخصیت و هویت اجتماعی آنان تأثیر سوء می‌گذارد. و به عنوان یکی از پدیده‌های فراگیر و مشکل ساز میان دانشجویان و دانش آموزان می‌تواند در پیشرفت تحصیلی و عملکرد بهینه آنان بویژه هنگام ارزشیابی اثر منفی گذارد. در کاهش و یا بروز اضطراب امتحان عوامل متعددی همچون ویژگی های شخصیتی می‌تواند مؤثر باشند. عوامل شخصیتی همچون درونگرایی – برون گرایی^[۵۳]، با ثباتی – بی ثباتی (روان رنجور خویی^[۵۴]) می‌توانند به ‌عنوان مؤلفه های تشکیل دهنده شخصیت، بر اضطراب و اضطراب امتحان و مکانیز مهای سازشی در مواجهه با منابع تنش زا و اضطرب آور اثر گذارند(محمودی عالمی، ۱۳۷۹).

با توجه به پیشینه مطالعات داخلی و خارجی انجام گرفته می توان گفت که باید توجه داشت که عومل متعددی در اضطراب امتحان دخیل هستند، مانند عوامل فردی، آموزشگاهی، اجتماعی، خانوادگی. بر این اساس الگوهای نظری پدید آمده اند و سپس طرح های درمانی نیز پی ریزی شده اند و پژوهش هایی نیز انجام گردیده است. و پژوهش ها نشان داده‌اند که اضطراب امتحان امری نیست که بتوان به سادگی آن را نادیده انگاشت. همچنین گرچه پیشرفت تحصیلی از عوامل متعددی تاثیر می پذیرد اما به سادگی نمی توان نقش اضطراب امتحان را در ارزشیابی فرد نادیده انگاشت. ‌بنابرین‏ باید اشاره کرد که یکی از عوامل تاثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی و کارآمدی آموزشگاهی اضطراب امتحان است. و البته انگیزش پیشرفت نیز از دیگر ویژگی های شخصیتی اثر گذار بر اضطراب امتحان می‌باشند. علی رغم مطالعات یاد شده، مطالعه ای که ارتباط متغیر های سه گانه اضراب امتحان، انگیزش پیشرفت و عملکرد تحصیلی را در دانشجویان مراکز علمی و کاربردی بررسی کند گزارش نشده است. لذا در این مطالعه به بررسی نقش متغیرهای مذ کور در دانشجویان مرکز علمی و کاربردی بهزیستی شیراز پرداخته خواهد شد.

فصل سوّم

روش تحقیق

در این فصل ابتدا به شرح طرح و روش کلی پژوهش پرداخته می‌شود. در ادامه جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری، متغیر ها، ملاک‌های ورود و خروج و روش اجرای پژوهش توضیح داده می‌شود و نهایتاًً ابزار‌ها و روش تحلیل داده ها مورد بحث قرار می‌گیرد.

روش تحقیق

مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه جمع‌ آوری توصیفی از نوع همبستگی بوده است.

۳-۲-جامعه تحقیق

جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان دختر و پسر مرکز علمی و کاربردی شهر شیراز در سال ۱۳۹۳ به جمعیت ۱۴۲۹ نفر(۱۰۸۳ نفر زن، ۳۴۶ نفر مرد) تشکیل می‌دادند.

۳-۳- نمونه تحقیق و روش نمونه‌گیری

نمونه آماری شامل یک گروه ۳۰۴ نفری (۳۰۴=N) از دانشجویان دختر و پسر مرکز جامع علمی و کاربردی بهزیستی شیراز بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند^[۵۵] انتخاب شدند. همچنین به منظور برآورد حجم نمونه از جدول استاندارد کرجسی و مورگان بهره گرفته شد.

۳-۳-۱- اطلاعات جمعیت شناختی نمونه:

جدول(۳-۱): شاخص های توصیفی جنسیت شرکت کنندگان:

جنسیت
فراوانی
درصد
درصد داده های معتبر
درصد تجمعی
مقادیر
زن
۲۲۹
۷۵٫۳
۷۵٫۳
۷۵٫۳
مرد
۷۵
۲۴٫۷
۲۴٫۷
۱۰۰٫۰
کل
۳۰۴
۱۰۰٫۰
۱۰۰٫۰

شاخص های توصیفی جنسیت شرکت کنندگان در جدول ۳-۱، آورده شده است. همان گونه که ملاحظه می شود، توزیع جنسیت نشان می دهد۷۵٫۳% شرکت کنندگان زن و ۲۴٫۷% از آن ها مرد بوده اند.

همان‌ طور که در جدول فوق دیده می‌شود مد”نما” افراد پاسخگو از نظر جنسیت زن می‌باشند زیرا دارای بیشترین فراوانی (۲۲۹ نفر از ۳۰۴ نفر پاسخگو) می‌باشد و به عبارت دیگر حدود ۷۵٫۳ درصد افراد پاسخگو زن می‌باشند.

فراوانی توزیع پایه های تحصیلی در ادامه ارائه می شود:

جدول فراوانی پایه تحصیلی:

جدول(۳-۲) شاخص های توصیفی متغیر پایه تحصیلی شرکت کنندگان:

مقطع تحصیلی

فراوانی

درصد

درصد داده های معتبر

درصد تجمعی

مقادیر

کاردانی

۱۵۳
۵۰٫۳
۵۱
۵۱

کارشناسی

۱۴۷
۴۸٫۴
۴۹٫۰
۱۰۰٫۰

کل

۳۰۰
۹۸٫۷
۱۰۰٫۰

بی پاسخی

۴
۱٫۳

کل

۳۰۴
۱۰۰٫۰

همان‌ طور که در جدول زیر دیده می‌شود مد”نما” افراد پاسخگو از نظر سطح تحصیلات افراد با مدرک تحصیلی کاردانیمی باشند زیرا دارای بیشترین فراوانی (۱۵۱ نفر از ۳۰۴ نفر پاسخگو) می‌باشد و به عبارت دیگر حدود ۴۹٫۷ درصد افراد پاسخگو دارای مدرک تحصیلی کاردانی بوده اند. و از طرف دیگر حدود ۹۸ درصد افراد پاسخگو دارای مدرک تحصیلی کارشناسی و پایین تر هستند.

در ادامه نتیجه جدول توزیع متغیر سال ورد دانشجویان را در زیر مشاهده می نمایید.

جدول(۳-۳) شاخص های توصیفی متغیر سال ورد شرکت کنندگان:

سال ورود

فراوانی

درصد

درصد داده های معتبر

درصد تجمعی

مقادیر

۹۰

۳
۱٫۰
۱٫۱
۱٫۱

۹۱

۱۲
۳٫۹
۴٫۲
۵٫۳

۹۲

۱۰۲
۳۳٫۶
۳۶٫۰
۴۱٫۳

۹۳

۱۶۶
۵۴٫۶
۵۸٫۷
۱۰۰٫۰

کل

۲۸۳
۹۳٫۱
۱۰۰٫۰

بی پاسخی

۲۱
۶٫۹

کل

۳۰۴
۱۰۰٫۰

۳-۴- ابزار گرد آوری اطلاعات

در این تحقیق برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های اضطراب امتحان ساراسون، انگیزش پیشرفت هرمنس و عملکرد تحصیلی فام و تیلور استفاده شده است که در ادامه به آن ها اشاره می‌گردد.

۳-۴-۱- پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون (۱۹۹۰)