نتایج مطالعات انجام گرفته نشان داده است که معلمان، مسئولان مدارس، اولیای دانش آموزان و حتی مشاوران از اضطراب و فشاری که آزمون های سراسری برای دانش آموزان ایجاد می‌کند کمتر اطلاع دارند و آن را نادیده می گیرند. این بی توجهی تا حدودی تصمیماتی را که بر اساس نمرات دانش آموزان دانشجویان اتخاذ می شود، مخدوش می‌کند.(رضایی، ۱۳۸۴)

اگر قرار باشد که در یک آزمون بر اساس نمرات دانش آموزان تصمیم های مهمی گرفته شود، باید توجه داشته باشیم که درصد قال توجهی از نمره (احتمالا پایین) برخی از دانش آموزان ناشی از شرایطی است که آزمون برای آنان ایجاد ‌کرده‌است. هانکوک به بررسی رابطه میان اضطراب ناشی از آزمون و سطح ارزیابی مورد انتظار از آن پرداخت و دریافت که آنم دسته از دانش آموزانی که احساس می‌کنند در معرض ارزیابی مهمتری قرار دارند، از میزان اضطراب بیشتری رنج می‌برند و در آزمون کنش ضعیف تری دارند. و در نتیجه، انگیزه آنان به مراتب پایین تر آمده است.(هانکوک، ۲۰۰۱ به نقل از رضایی، ۱۳۸۴)

آیسان و سایرین(۲۰۰۱) از گروهی از دانش آموزان خواستند تا به یک تست اضطراب، راهبردهای مقاله با آن و میزان درک از وضعیت جسمانی خود، قبل و بعد از یک آزمون مهم پاسخ دهند. آن ها دریافتند که دانش آموزانی که اضطراب بیشتری دارند، از ساز و کارهای مقابله کمتری ‌برخوردارند. پیش از آزمون ها، دانش آموزان سال ای پایین تر هم از اضطراب بیشتری رنج می‌برند و هم ساز و کارهای مقابله کمتری دارند. پس از پایان آزمون، تغییراتی در نوع نگرش دانش آموزان نسبت به وضعیت جسمانی خود روی داد، اما میزان اضطراب دانش آموزان سال های پایین تر از اضطراب دانش آموزان سال های بالاتر بیشتر بود.

حاصل سالها تلاش آیزنک، نظریه شخصیت بسیار با نفوذی است که بر پایه سه بعد قرار دارد. ما می‌توانیم این سه بعد را به صورت فرا عامل ها^[۲۱] در نظر بگیریم که ترکیباتی از صفات یا عوامل هستند. به هر حال سه عامل برتر یا به عبارت دیگر سه بعد شخصیت آیزنک که یک فضای مرکزی سه بعدی برای شخصیت فراهم آورده عبارتند از: برون گرایى: حالتی است که در آن نیروهای شخص به خارج از خودش معطوف می شود. درون گرایی: حالتی است که در آن انرژ یهای شخص بدون علاقه به دنیای خارج با اندکی علاقه متوجه درون خود می شود و عامل بعدى روان رنجورى است. تفاوت عمومی افراد درون گرا و برون گرا این است که درون گرایان نسبت به برون گرایان، حافظه دراز مدت آن ها برتر است، عملکرد کندتر ولی دقیق تر داشته، گوشه گیر و انزوا طلب هستند، گرایش به احساس کمبود(حقارت) در آن ها زیاد است و برای ابتلا به دلواپسی، افسردگی و وسواس آمادگی بیشتری دارند. افرادی که روان رنجوری زیاد دارند در آن قسمتهای مغزکه شاخه سمپاتیک دستگاه عصبی خودمختار را کنترل می‌کنند، فعالیت بیشتری را نشان می‌دهند.(سیاسی، ۱۳۷۹)

گرچه اضطراب امتحان امری تازه نیست، اما سابقه انجام پژوهش‌های تجربی و می‌دانی در این باره به چند دهه اخیر باز می‌گردد. هیل^[۲۲] اشاره دارد که بر اساس برآورد پژوهشگران، سالانه حدود ده میلیون دانش آموز در سطح دبیرستان و ۱۵ درصد از دانشجویان دانشگاه های آمریکا اضطراب امتحان را تجربه می‌کنند و به نظر می‌رسد که آزمودنی های بزرگتر، به اضطراب بیشتری دچار هستند. (بیابانگرد، ۱۳۸۷)

در کشور ایران نیز چنین بنظر می‌رسد که وحشت از گرفتن نمره ضعیف و سرزنش افراد خانواده، تمسخر همکلاسان و دوستان، ترس از ناتوانی برای ادامه تحصیل، همواره دانشجویان را مورد آزار و اذیت روانی قرار می‌دهد. (نورگاه و قره گزلی، ۱۳۸۱)

ویژگی هاى شخصیتى نیز به عنوان مجموعه سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتاً ثابت و پایدار در افراد که بر روی هم، یک فرد را از فرد یا افراد دیگر متمایز می‌سازد، نیز می‌تواند بر اضطراب تاثیر بگذارد.( شاملو، ۱۳۸۲)

رویکردهای مقابله با اضطراب امتحان:

در زمینه مقابله با اضطراب، رویکردهای گوناگونی وجود دارد. در برخی از این رویکردها (برنامه های مشاوره ای با تأکید بر آموزش عادت هایی بهتر مطالعه)) مطرح می‌شوند. برخی دیگر به آموزش روش های تن آرامی توجه دارند، بعضی هم ((تقویت راهبردهای آزمون)) را معرفی می‌کنند. و سر انجام برخی بر همه راهکارهای فوق تأکید می ورزند. در این گونه رویکردها، توصیه می شود که هم باید عادت های خوب مطالعه کردن را آموزش داد، هم به دانش آموزان و دانشجویان کمک کرد تا بتوانند آرامش خود را حفظ کنند و هم راهبردهای آزمون ها را به آن ها آموخت(رضایی، ۱۳۸۴).

یکی از رویکردهای جامع، یعنی روش آزمون تلقینی به فرد یاد می‌دهد که واکنش های ناشی از اضطراب را در یابد، تا بتواند زمان بروز آن را تشخیص دهد و روش های گوناگونی را برای تسلط بر اضطراب فرابگیرد. در روند این آموزش، به فرد امکان داده می شود مهارت هایی فراگرفته را در شرایط خاص تمرین کند و سپس در موقعیت های واقعی زندگی روزمره به کار ببندد(میکن بام، ۱۹۷۵).

عملکرد تحصیلی:

عملکرد یعنی فعالیتی که به نتیجه ای منجر شود و یا تغییری در محیط روی دهد. به بیان دیگر، رفتاری است که به عنوان پاسخ به یک امر از موجود زنده سر می زند و به نتایجی منجر می شود، بویژه نتیجه ای که تا حدی محیط شخص را تعدیل کند(شعاری نژاد، ۱۳۷۵)

چنانچه آموخته ها ی آموزشگاهی فرد متناسب با توان و استعداد بالقوه او باشد یا آموخته های فرد متناسب با توان و استعداد وی بوده، در یادگیری فاصله ای بین توان بالقوه و بالفعل او نباشد، می توان گفت که دانش آموز به پیشرفت تحصیلی نائل گردیده است.(افروز، ۱۳۷۷)

در جهان کنونی عملکرد تحصیلی از اهمیت ی ویژه برخوردار است. جوامع پیشرفته و در حال پیشرفت تأکید زیادی بر روی عملکرد، رقابت و پیروزی دارند. عملکرد تحصیلی به تمامی درگیری های دانش آموز در محیط مدرسه اشاره دارد که دربرگیرنده ی خود کارآمدی، تاثیرات هیجانی، برنامه ریزی، فقدان کنترل پیامد و انگیزش می‌باشد. (درتاج،۱۳۸۳ به نقل از نور محمدیان،۱۳۸۵)

در واقع، موفقیت تحصیلی یکی از متغیر های اصلی نظام های آموزشی است و می توان از آن به عنوان شاخص عمده سنجش کیفیت آموزش و پرورش یاد کرد که معمولا بر اساس نتایج آزمون های نهایی و استاندارد مورد سنجش قرار می‌گیرد. امروزه اغلب نظام های آموزشی نمراتی را که دانش آموزان در دوره های تحصیلی و دروس مختلف کسب می‌کنند؛ نشانی از میزان پیشرفت تحصیلی آن ها می دانند.( کورسانسکی^[۲۳]، ۲۰۰۴، به نقل از کرمی و همکاران، ۱۳۹۱)

در واقع پیشرفت تحصیلی علاوه بر آنکه خود به تنهایی یک هدف به شمار می‌آید در فراگیران ایجاد انگیزه می‌کند و این انگیزه منج به کسب بسیاری از اهداف و ویژگی های روانشناختی می‌گردد.(گرالنیک و همکاران، ۲۰۰۷ به نقل از کرمی و همکاران، ۱۳۹۱)

اتکینسون و همکاران (۱۹۹۸)، پیشرفت تحصیلی را توانایی آموخته شده یا اکتسابی حاصل از درس ارائه شده یا به عبارت دیگر، توانایی آموخته شده یا اکتسابی فرد در موضوعات آموزشگاهی می دانند که به وسیله آزمون های استاندارد شده اندازه گیری می شود. (به نقل از سیف ، ۱۳۸۰)