« کارول^[۱۶] » بیان می‌کند : مسئولیت اجتماعی دارای چهار بعد است که این ابعاد عبارتند از :

بعد اقتصادی : مهمترین بعد مسئولیت اجتماعی سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها بعد اقتصادی است که در آن فعالیت‌ها و اقدامات

اقتصادی مد‌نظر قرارمی‌گیرد. به عبارت دیگر، مسئولیت اولیه هر بنگاه اقتصادی کسب سود است. وقتی سازمان سود لازم را به دست آورد و حیات خود را تضمین کرد، می‌تواند به مسئولیت‌های دیگرش بپردازد. درحقیقت اهداف اولیه سازمانی در این بعد مورد توجه قرار می‌گیرد .

بعد قانونی: دومین بعد مسئولیت اجتماعی، بعد قانونی (حقوقی) است و سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ملزم می‌شوند که در چارچوب قانون و مقررات عمومی عمل کنند. جامعه این قوانین را تعیین می‌کند و کلیه شهروندان و سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها موظف هستند ‌به این مقررات به عنوان یک ارزش اجتماعی احترام بگذارند. بعد قانونی مسئولیت اجتماعی را « التزام اجتماعی» نیز می‌گویند.

بعد اخلاقی: سومین بعد مسئولیت اجتماعی سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ، بعد اخلاقی است. از سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها انتظار می‌رود که همچون سایر اعضای جامعه به ارزش‌ها، هنجارها و اعتقادات و باورهای مردم احترام گذاشته و شئونات اخلاقی را در کارها و فعالیت‌های خود مورد توجه قرار دهند .

بعد عمومی و ملی: چهارمین بعد مسئولیت اجتماعی بعد ملی است که شامل انتظارات، خواسته‌ها و سیاست‌های مدیران عالی در سطح کلان است که انتظار می‌رود مدیران و کارگزاران سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با نگرش همه جانبه و رعایت حفظ وحدت و مصالح عمومی کشور، تصمیمات و استراتژی‌های کلی را سر‌لوحه امور خود قرار داده و با دید بلند‌مدت تصمیم‌گیری کنند. بعد ملی مسئولیت اجتماعی را «‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی» می‌نامند. ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی، تعهد در قبال مسئولیت واگذار شده است . از این رو پاسخگو بودن دلالت بر نوعی رابطه رسمی دارد که در آن اختیارات از یک طرف به طرف دیگر محول شده است (مشبکی و خلیلی ، ۱۳۸۹) .

« ریچارد هیکس ^[۱۷] » در یک تقسیم‌بندی ‌پاسخ‌گویی‌ را در شش بعد مورد بررسی قرار می‌دهد :

‌پاسخ‌گویی‌ مدیریتی: این ‌پاسخ‌گویی‌ در برابر مدیر ارشد یا مدیر بالا دست صورت می‌گیرد .

‌پاسخ‌گویی‌ سیاسی: این ‌پاسخ‌گویی‌ در برابر نهادی است که مشروعیت سیاسی آن سازمان است .

‌پاسخ‌گویی‌ مالی: مدیران سازمان در مقابل وجوهی پاسخگو هستند که بابت اجرای طرح یا پروژه دریافت می‌کنند .

‌پاسخ‌گویی‌ عمومی: مدیران سازمان دولتی در برابر شهروندان یا نمایندگان منتخب آنان پاسخگو هستند.

‌پاسخ‌گویی‌ حرفه ای: در مقابل همکاران متخصص و حرفه ای خود پاسخگو هستند .

‌پاسخ‌گویی‌ قانونی: این ‌پاسخ‌گویی‌ در برابر مراجع قضایی صورت می‌گیرد (مشبکی و خلیلی ، ۱۳۸۹).

در بین ‌پاسخ‌گویی‌‌های ذکر شده مبنای فلسفی مسئولیت اجتماعی، ‌پاسخ‌گویی‌ و تعهد اخلاقی است که این تعهدات را می‌توانیم به سه دسته تقسیم‌بندی کنیم :

الف – تعهدات اخلاقی فردی

ب – تعهدات اخلاقی سازمانی

ج – تعهدات اخلاقی عمومی

لازم به ذکر است که بین اخلاق مدیریت، ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی و تعهد اجتماعی با مسئولیت اجتماعی تفاوت وجود دارد. در این خصوص « اندرسن ^[۱۸]» در کتاب خود چنین می‌نویسد :

«هر دو اصطلاح اخلاق مدیریت و مسئولیت اجتماعی در رابطه با رعایت ارزش‌ها وهنجارها و اصول اخلاقی جامعه و تامین هدف‌های سازمان از سوی مدیران هستند با این تفاوت که مسئولیت اجتماعی در ارتباط با مسائل کلان سازمان و اخلاق درارتباط با رفتار فردی مدیران و کارکنان است» .

یک سازمان زمانی به تعهد اجتماعی‌اش عمل می‌کند که به مسئولیت‌های قانونی و اقتصادی خود عمل نماید و نه بیشتر. به عبارت دیگر او به حداقل مسئولیتی که قانون از او خواسته است عمل می‌کند. چنانچه سازمانی هدف اجتماعی را ترغیب کند، تنها به منظور رسیدن به هدف‌های اقتصادی‌اش می‌باشد و نه چیز دیگر (جعفری ،۱۳۸۱، ص۴۱) .

مسئولیت اجتماعی با ورود خود یک چارچوب حاکمیت اخلاقی را اضافه می‌کند که بر اساس آن سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به فعالیت‌هایی اقدام می‌کنند که وضع جامعه را بهتر کرده، از انجام کارهایی که باعث بدتر شدن وضعیت جامعه می‌گردند، پرهیز می‌کنند و نهایتاً ‌پاسخ‌گویی‌ اجتماعی اشاره به توان و ظرفیت سازمان در جهت عمل و اقدام نسبت به خواسته‌ها و انتظارات جامعه دارد (طوسی ،۱۳۸۱ ، ص ۸۶) .

۲- ۱ – ۲ – ز . ابعاد مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در شرکت‌ها و جامعه

۱٫ مسئولیت اجتماعی شرکت در رهبری و فرآیندهای درون سازمانی

* مأموریت‌ و چشم انداز، خط مشی‌ها و رویه‌ها ، کدهای اخلاقی ، مقررات و آیین نامه‌ها

۲٫ مسئولیت اجتماعی شرکت در بازار و صنعت

* تامین کنندگان و پیمانکاران زنجیره تامین ، حقوق مشتریان و مصرف کنندگان ، سرمایه گذاری اجتماعی مسولانه ، مسئولیت در قبال محصول ، مدیریت خرید مسئولانه ، لابی کردن مسئولیت پذیر .

۳٫ مسئولیت اجتماعی شرکت در محیط کار

* ایمنی و سلامت کارکنان ، آموزش و توانمندسازی کارکنان ، حقوق بشر ، کار شایسته ، تبعیض .

۴٫ مسئولیت اجتماعی شرکت در محیط زیست

* توسعه پایدار ، کاهش آلودگی ، مدیریت ضایعات ، صرفه جویی در انرژی ، مدیریت خرید سبز .

۵٫ مسئولیت اجتماعی شرکت در جامعه و کشور

* جامعه محلی، جامعه دانشگاهی، مشارکت با نهادهای اجتماعی، مشارکت با سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های غیر‌دولتی، داوطلبی شرکتی، حمایت از فعالیت‌های داوطلبی کارکنان، کمک‌های خیریه (Belz et al,2012, p: 36)

۲ – ۱ – ۲ – س . اصول مسئولیت اجتماعی

برای اینکه مقوله مسئولیت پذیری به رویکردی بلند مدت و سودمند در سازمان تبدیل شود لازم است که در فعالیت‌های روزمره شرکت و عملکرد آن یکپارچه شود. اگر به آن صرفاً به عنوان فعالیتی برای افزایش اثر بخشی روابط عمومی نگریسته شود، دیگر ارزش بلند مدتی از آن به دست نخواهد آمد. یکپارچه کردن این رویکرد در تصمیمات کسب و کار و شناسایی، اندازه‌گیری و گزارش‌دهی تأثیرات فعلی و آتی محصولات، خدمات، فرآیندها و فعالیت‌های شرکت حائز اهمیت است .

مسئولیت اجتماعی علاوه بر آن که دارای ابعاد مختلفی است، اصول نه گانه‌ای نیز دارد که این اصول باعث درک ساده تر مفهوم مسئولیت پذیری و پایداری می‌شود . این اصول دارای سه ویژگی هستند :

باعث ارائه تعریفی بسیار دقیق‌تر از پایداری و مسئولیت پذیری می‌گردند .

می‌توان آن ها را در فرایند های تصمیم‌گیری روزمره مدیریتی، در تصمیم‌گیری‌های عملیاتی و سرمایه‌گذاری شرکت یکپارچه کرد .

دارای قابلیت کمی و اندازه‌گیری شدن هستند ( کریمی و دیگران ، ۱۳۹۱) .