در مواردی که دستگاه مزایده گزار لازم تشخیص دهد، می‌تواند از سایر وسایل و طرق انتشاراتی از قبیل، پخش آگهی در رادیو و یا تلویزیون و یا ارسال آگهی برای اشخاص ذیربط و یا اگر به تشخیص دستگاه مزایده گزار موضوع معامله ایجاب کند که علاوه بر انتشار آگهی در داخل کشور، موضوع به اطلاع خریداران یا متقاضیان کار در خارج کشور هم برسد، یک نسخه از آگهی باید به وسیله وزارت امور خارجه به هر یک از سفارتخانه های ممالک مربوط در تهران و یک نسخه هم به سفارتخانه های کشور ایران در ممالک مربوط در خارج از طریق وزارت مذکور فرستاده شود. (حبیبی،۱۳۸۸، ص ۲۹۷)

۲-۲-۱-۲-۵- ایجاب و قبول

با توجه به شرایط ایجاب و قبول در فرایند برگزاری مزایده و اینکه طرف دولتی است و مصلحت جامعه باید در نظر گرفته شود، پس ایجاب و قبول این نوع قراردادها اندکی متفاوت است، در این قسمت ابتدا به تعریف ایجاب و قبول و سپس تعریف ایجاب و قبول در مزایده می پردازیم.

پیشنهاد انجام معامله است، اعلام اراده کسی که دیگری را بر مبنای معینی به بستن عقد می‌خواند بدین گونه که، اگر پیشنهاد مورد قبول قرار گیرد، هر دو به مفاد آن پایبند باشند. این دعوت ممکن است خطاب به شخص معین یا عموم باشد،ت اجری که کالای خود را با تعیین قیمت و شرایط فروش در معرض دید رهگذران قرار می‌دهد، در واقع ایجاب را به عموم می‌کند. (کاتوزیان،۱۳۸۸،ص۲۸۲)

پیشنهاد انجام معامله، در صورتی از نظر حقوقی ایجاب است که شرایط خاصی را دارا باشد.

۱- ایجاب باید کامل باشد، یعنی، حاوی تمامی عناصر اصلی قرارداد باشد.

۲- ایجاب باید مشخص باشد، یعنی نوع عقد و موضوع قرارداد در آن مبهم نماند یا محل تردید بین دو چیز نباشد.

۳- ایجاب باید قاطع باشد، یعنی اعلام اراده به منظور انعقاد قرارداد و ایجاد تعهد بر اجرای مفاد آن باشد، به گونه ای که با قبول آن از طرف دیگر، پیمان معهود بسته شود و دیگر اختیاری برای گوینده ایجاب باقی نماند.

۴- ایجاب باید خطاب به طرف معامله و به منظور اعلام به او باشد، خواه به طور مستقیم گفته یا نوشته شود یا به صورت پیام به دیگران اعلام گردد. (کاتوزیان،۱۳۸۸،ص ۲۸۲ الی ۲۸۶)

به معنای رضای بدون قید و شرط به مفاد ایجاب است. جوهر عقد در ارتباط و وابستگی دو اراده به یکدیگر است، وگرنه از جمع دو ایقاع مستقل عقد حاصل نمی شود، باید تراضی بین دو اراده انجام گیرد به گونه ای که هر دو یک موضوع را بخواند. جای طبیعی ایجاب پیش از قبول است و می توان گفت این وصف از وضع نخستین اراده کامل انتزاع می شود.(کاتوزیان، ۱۳۸۸،صص۳۲۴ و۳۲۵)

همان‌ طور که گفته شد، قبول بایستی مطلق و بدون قید و شرط باشد، چنانچه طرف خطاب، ایجاب را همان‌ طور که هست نپذیرد و شرطی بر آن بیفزاید، تراضی محقق نمی شود و پیشنهاد جدید مبنای گفتگو قرار می‌گیرد تا به توافق انجامد. (کاتوزیان، ۱۳۸۸،ص ۳۲۶)

فرض مسئله این است که، شخصی اعلام می‌کند کالایی را به بالاترین قیمت پیشنهاد شده می فروشد و یک ماه به خریداران مهلت دهد تا قیمت پیشنهادی خود را اعلام کنند، و در روز معین پیشنهادها گشوده گردد و کالا به بهترین خریدار انتقال یابد. در چنین حالتی آیا پس از تعیین بالاترین قیمت، قرارداد تمام شده است و دعوت به مزایده را باید ایجاب به فروش و پیشنهاد خرید به قیمت مناسب را باید آن را قبول انگاشت، یا اعلان مزایده یا حراج تنها دعوت به ایجاب است و پیشنهاد رسیده را صاحب کالا باید بپذیرد تا معامله انجام شود؟

در پاسخ ‌به این سؤال سه نظریه مطرح شده است:

گروه اول: این گروه اعتقاد دارند اعلان مزایده یا حراج تنها عرضه مال برای فروش است. صاحب مال از دیگران می‌خواهد که برای خرید آن پیشنهاد کنند. این پیشنهادها ایجاب است و به خودی خود هیچ الزامی برای اعلان کننده به وجود نمی آورد و عقد زمانی واقع می شود که یکی از ایجاب ها مورد قبول فروشنده قرار گیرد.

گروه دوم: این گروه معتقدند اعلان مزایده درخواست ایجاب معامله است، ولی حاوی این شرط ضمنی نیز هست که اعلان کننده تمام پیشنهاد ها را با حسن نیت و شرافتمندانه در نظر می‌گیرد وآنچه را به واقع سودمند است انتخاب می‌کند. شرکت کنندگان در مزایده و حراج، بر مبنای همین شرط ضمنی و اعتماد به نیت و پایمردی فروشنده، داوطلب می‌شوند و هزینه های لازم برای تهیه پول و سایر مقدمات شرکت در این رقابت تجاری را تحمل می‌کنند.

گروه سوم: به نظر این گروه مقصود واقعی اعلان کننده مزایده و حراج در قالب موارد این است که عقد با برنده شدن یکی از شرکت کنندگان تمام شود. عرف نیز از اینگونه اعلان ها همین مفهوم را استنباط می‌کند، داوطلبان نیز بر همین مبنا و به اعتماد همین ظهور در مزایده یا حراج شرکت می‌کنند. (کاتوزیان،۱۳۸۸،ص ۲۸۷،۲۸۸،۲۸۹)

‌در مورد مزایده هرچند رجوع از ایجاب ایجاد اختلال می‌کند اما مصلحت اجتماع بر قابلیت رجوع از ایجاب است و منعی در آن نیست

در نتیجه این دو بحث ایجاب و قبول چنین می توان تحلیل نمود که، آنچه جوهر عقد را تشکیل می‌دهد «توافق دو اراده» است. اگر پذیرفته شود با پایان گرفتن مناقصه یا مزایده، توافق صورت گرفته است، دیگر نمی توان به بهانه کامل نبودن ایجاب، در وقوع معامله تردید کرد. یا اگر اعلان مزایده به دلیل قاطع نبودن اراده فروشنده، ایجاب محسوب نشود، همراه با هیچگونه الزامی برای او نمی تواند باشد.نظر کسانی که پس از تعیین برنده مزایده یا حراج عقد را تمام شده می دانند قوی تر است. (کاتوزیان، ۱۳۸۸،ص۲۹۱)

۲-۲-۱-۲-۶- انواع مزایده

یک نوع از مزایده یا حراج مزایده ناظر بر مأموران دولتی و سازمان‌های عمومی است، که به عنوان مزایده شفاهی در نزد سازمان‌های دولتی و مؤسسات عمومی در تقسم بندی معاملات شناخته می شود و دیگری مزایده موضوع تعاون و آیین نامه نظام صنفی است، که از آن به حراج عرفی یاد می‌کنند تا وجه تمایزی بر مزایده های دیگر باشد.

‌در مورد انواع مزایده، باید گفت اشکال مختلفی از آن وجد دارد از نظر نوع کالا، صورت اجرای مزایده، از طریق زمان تحویل کالای به مزایده گزارده شده و طریقه استفاده از کالا یا خدمت موضوع مزایده قابل تقسیم است در زیر به تقسیم آن می پردازیم:

۲-۲-۱-۲-۶-۱- مزایده شفاهی

این نوع مزایده را اصطلاحاً حراج نامند. علت حضوری نامیدن مزایده آن است که انجام آن ساده و با تشریفات کمتر همراه است، زیرا مراحلی چون دریافت پیشنهادات کتبی و یا سپردن وثیقه نقدی یا تشکیل کمیسیون و غیره در آن وجود ندارد. این روش نباید همیشه مورد استفاده قرار گیرد، بلکه استفاده از آن منحصر به موارد و مواقع فوری و غیر مهم است. (انصاری،۱۳۸۰، ص ۱۲۰)

هرگاه خریداران با فروشنده مزایده مواجه شوند و شفاهاً پیشنهاد خود را راجع به خصوصیات معامله بدهند، مزایده را حضوری و شفاهی نامند، گاهی مزایده حضوری شامل حراج نیز می‌گردد. (جعفری لنگرودی،۱۳۸۸، ص ۶۴۱)

۲-۲-۱-۲-۶-۲- مزایده عرفی

علت نام گذاری این نوع حراج به حراج عرفی از آن جهت بوده که نزد همگان، این نوع مزایده بیشتر شناخته شده است نه مزایده حضوری، این حراج می‌تواند به وسیله اشخاص حقیقی یا حقوقی انجام گردد. (سایت ویکی پدیا، دانشنامه آزاد)