استرس یا تنیدگی والدینی مادران که در این تحقیق به کار رفته- شامل یک برداشت مادرانه درمورد اینکه تغییرات ونیازهای مرتبط با نقش مادری فراتر از امکانات موجود برای حل وفصل این نیازهاست واحساسات مادران نسبت ‌به این برداشت می‌باشد(مالسو ۲۰۰۲، به نقل از حلاج باشی،۱۳۸۸).

تحقیقاتی که تعامل بین استرس والدینی و مشکلات رفتاری کودکان را بررسی کرده‌اند، نشان می‌دهند که استرس والدینی و مشکلات رفتاری کودکان، سوابق وپیامدهای یکدیگر هستند(نیس سی ال، گرین اس ای، باکر بی ال^[۲]، ۲۰۱۲)، در نتیجه اثر متقابل فزاینده ای در طول زمان دارند وکودکان با مشکلات رفتاری به میزان زیادی تغییرات استرس والدینی را پیش‌بینی می‌کند(سلم ام.،کریستفرسن ام.^[۳]،۲۰۱۱).

در پژوهش اولینا ویدیولین(۲۰۱۳)، بین استرس والدینی مادری ومشکلات فرزندان ارتباط تنگاتنگی وجود دارد، ‌به این معنا که مداخله سازمان یافته برای مادران از افزایش مشکلات برونریزی رفتار فرزندان جلوگیری می‌کند.

با توجه به اینکه رفتارهای پرخاشگرانه یکی از مشکلات اجتماعی مهم واساسی در هرجامعه ای است و به علت اهمیت این رفتار در دوران کودکی وبخصوص در دوران نوجوانی به آن بیشتر توجه می شود(لابروهای، ۱۹۹۷، به نقل از پاکاسلاهتی^[۴]، ۲۰۰۰) واینکه ماش و جانسن^[۵](۱۹۹۰)، نشان می‌دهند که استرس تعامل والد – کودک ممکن است از ترکیب ویژگی‌های کودکان سخت و ادراک والدین ایجاد شود واین احساسات منفی محدود کردن والدین در توانایی کنترل احساسات خود (هنگام تعامل با فرزندان)، منجر به استراتژیهای فرزند پروری بی اثر(به عنوان مثال نظم و انضباط شدیدتر) می شود، [واز انجا که] بر اساس نظریه شناختی، فرایندهایی مانند ادراک فرد از رویدادها، تفسیر ها واستنباط ها از عوامل اصلی ایجاد کننده ی هر گونه رفتار از جمله رفتار پرخاشگرانه است(فونتاین،۲۰۰۶).

‌بنابرین‏ لازم است با آموزش مداخله ای درفرزندان تأثیر آن را ‌بر استرس والدینی مادران و پرخاشگری نوجوانان بررسی کرد.

بر طبق پژوهش‌هایی که توسط سیاروچی، چان وسیپوتی^[۶](۲۰۰۱) انجام شده است کنترل ضعیف هیجانات نا خوشایند در افرادی که از خودکنترلی هیجانی پایینی برخوردارند، موجب عدم سازگاری و انطباق ضعیف تر آنان خواهد شد. همچنین افراد با خلق گرم(پرحرارت یا تندخو) به طور مزمنی هیجاناتشان را به شدت و به صورت عمیق تجربه می‌کنند، نسبت به افراد دیگر به صورت شدید تری واکنش نشان می‌دهند و این حالت خلقی خود را به مدت بیشتری نگه می دارند، زیرا این افراد به علت اجتناب از سبک‌های مواجهه و کنار آمدن می‌توانند دچار ناسازگاری اجتماعی شوند و بنابر پیشنهاد آنان آموزش خودکنترلی و هوش هیجانی ‌به این افراد در بالا بردن سازگاری آن ها بسیار مؤثر است.

تحقیقات نشان داده است که خودکنترلی بین عناصر تشکیل دهندۀ رخدادهای رفتاری با درنگهای زمانی(به تعویق انداختن کار) پلی برقرارمی کند. در صورتی که بین این رخدادها، پاسخ ها و پیامدها(یعنی بین رخدادهای محیطی ورفتاری که فرد انجام می‌دهد) فاصله ای نباشدیا فاصله کمی باشداحتیاجی به خود کنترلی نخواهد بود. ‌بنابرین‏ سازماندهی در عرض زمان یکی از ویژگی‌های مهم تعریف خودکنترلی است(علیزاده،۱۳۸۴).

رافضی(۱۳۸۲) در مطالعه­ خود ‌به این نتیجه رسید که آموزش خودکنترلی تأثیر زیاد و پایداری روی کاهش پرخاشگری نوجوانان دختر(۱۸-۱۵) ساله دارد به طوری که پس از ۱۰ جلسه گروهی آموزش خودکنترلی میانگین نمرات پرخاشگری در گروه آزمون به میزان قابل ملاحظه ای کاهش یافته بود.

همچنین وینستوک^[۷](۲۰۰۹) در پژوهش خود با عنوان “بررسی ارتباط بین توانایی خودکنترلی و نیاز به کنترل دیگران و پرخاشگری(واکنشی^[۸] و پیش واکنشی^[۹]) بر روی ۶۶۰ نوجوان دختر وپسر نوجوان انجام دادند. یافته های این پژوهش ارتباط منفی را بین نیاز به کنترل دیگران و توانایی خود کنترلی نشان داد. همچنین بین خشونت واکنشی و توانایی پایین خودکنترلی ارتباط نزدیکی وجود دارد. علاوه برآن تأثیر عوامل ژنتیکی و سن نیز بر پرخاشگری و خود کنترلی مشخص شد.

در سال‌های اخیر، نگرانی های گسترده ای ‌در مورد موضوعات مرتبط با پرخاشگری کودکان و نوجوانان در بین والدین، معلمان و دیگر افرادی که با آنان سروکار دارند به وجود آمده است.این موضوعات شامل نقش و تأثیر خشونت اطرافیان بر رفتار نوجوانان، رفتار پرخاشگرانه نوجوانان نسبت به والدین، معلمان ‌و همسالان و زورگویی در مدارس می‌باشد. هرچند نگرانی ‌در مورد خشم وپرخاشگری بیشتر است،اما دلایل موجهی برای خوش بینی هم وجود دارد. چراکه پژوهش‌ها تا کنون اطلاعات زیادی ‌در مورد رفتار پرخاشگرانه و روش های کارآمد مورد استفاده نوجوانان و خانواده ها یشان برای کنترل ومقابله با خشم و پرخاشگری فراهم آورده است(توزنده جانی،۱۳۸۴). در طی بیست سال گذشته، برنامه های کنترل خشم افزایش یافته است(رافضی،۱۳۸۳). طبق تحقیقات خارجی مثل وینستوک(۲۰۰۹)، وغیره وتحقیقات داخلی رافضی(۱۳۸۳) و… مشخص می شود که آموزش خودکنترلی بر کاهش پرخاشگری مؤثر است وهمچنین با توجه به پژوهش‌های مختلف که نشان می‌دهد مشکلات رفتاری فرزندان مثل پرخاشگری می‌تواند در تنیدگی والدینی اثرگذار باشد، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش خودکنترلی در پرخاشگری نوجوانان واسترس والدینی انجام شده است.

اهمیت وضرورت موضوع

از جمله ضرورت‌های این پژوهش را می توان عدم انجام بررسی که به موضوع تأثیرآموزش خود کنترلی بر پرخاشگری نوجوانان و استرس والدینی پرداخته باشد، اشاره کرد.

خشم وپرخاشگری هیجانهای جهان شمولی هستند که در همه فرهنگ‌ها دیده می‌شوند(صادقی و همکاران،۱۳۸۱). بیشترین بروز پرخاشگری درمیان نوجوانان اتفاق می افتد ‌به این دلیل به اینگونه رفتارها در دوران کودکی و به خصوص در دوران نوجوانی بیشتر توجه می شود(حاجتی،۱۳۸۷).

یکی از عوامل مرتبط با ویژگی‌های درونی خانواده که می‌تواند استرس والدینی ایجاد کند مشکلات رفتاری عاطفی کودکان است. به طوری که پژوهش‌ها نشان می‌دهند شدت اختلال رفتاری کودک ویژگی مهم موقعیت استرس زا محسوب می شود(اناستوفیولس^[۱۰] آ.دی.. همکاران، ۱۹۹۲).

بسیاری از محققان براین عقیده اند که بهزیستی والدین وفرزندان آنان تحت تأثیر تنیدگی والدینی است(آبیدین۱۹۹۰،کرنیک وگرینبرگ^[۱۱]،۱۹۹۰،به نقل ازسندرا پیپ و همکاران^[۱۲]،۲۰۰۲).