اهداف تنگرام

• • پیشرفت مفاهیم ادراک شکل

• • افزایش آگاهی کودکان از وضعیتشان در فضا و ارتباط های فضایی

• افزایش توالی حافظه دیداری و شنیداری ( ورنر ؛ ترجمه سازمند ، طباطبایی نیا ، ۱۳۸۰) .

پیشینه پژوهش

اگرچه در خصوص مسائل مربوط به پژوهش تحقیقاتی انجام شده است لیکن پژوهشی که عنوان این تحقیق را داشته باشد کمتر در دسترس می‌باشد . ‌بنابرین‏ ضمن بررسی های انجام شده ، مواردی که نزدیک ‌به این پژوهش باشد به اختصار شرح داده می شود .

الف) تحقیقات انجام شده در داخل کشور

• • تقی نژاد (۱۳۹۱) ، اثربخشی آموزش برنامه رایانه ای نقاشی بر میزان رشد مهارت هماهنگی ادراک دیداری – حرکتی کودکان دوره آمادگی (۶-۵ ساله) را مورد بررسی قرار داده است . نتایج این پژوهش نشان می‌دهد این آموزش بر رشد مهارت هماهنگی دیداری – حرکتی کودکان دوره آمادگی مؤثر است .

• • کلانتری و همکاران (۱۳۹۱) ، در پژوهشی ارتباط یکپارچگی بینایی – حرکتی و مهارت دستکاری درون دست اشیاء با مهارت دست نویسی دانش آموزان پایه اول شهر تهران را مورد بررسی قرار داده‌اند . این مطالعه یک پژوهش توصیفی – تحلیلی مقطعی بود که بر روی ۱۴۰ دانش آموز کلاس اول شهر تهران انجام شد . ابزار مورد استفاده شامل آزمون یکپارچگی بینایی – حرکتی ، چک لیست کیفیت دست نویسی ، کورنومتر ، NINE HOLE PEG بود . در نتایج مشاهده گردید که یکپارچگی بینایی – حرکتی و دستکاری درون دستی اشیاء هر دو در توانایی دست نویسی کودکان مؤثر هستند . نمره دختران و پسران در آزمون یکپارچگی بینایی – حرکتی تفاوت معنی داری داشت . میانگین نمره دختران در این آزمون بیشتر از میانگین نمره پسران بود ، اما نمره دختران و پسران در آزمون دستکاری درون دستی اشیاء ، نمره دختران و پسران در سرعت دست نویسی تفاوت معنی داری نداشت . بعلاوه نمرات کیفیت دست نویسی دختران و پسران دارای تفاوت معنی داری نبود .

• • عمارتی و همکاران (۱۳۹۰) ، در پژوهشی با هدف تأثیر یک دوره بازی های منتخب دبستانی بر رشد ادراکی – حرکتی و رشد اجتماعی کودکان ، تأثیر این بازی ها بر اجزای ادراکی – حرکتی همچون سرعت ، تعادل ، هماهنگی دو جانبه ، قدرت ، هماهنگی فوقانی ، سرعت پاسخ ، کنترل دیداری – حرکتی و چالاکی اندام فوقانی در دختران ۹-۸ ساله را مورد بررسی قرار دادند . در این کارآزمایی بالینی تصادفی ، تعداد ۴۸ نفر از دانش آموزان کلاس دوم و سوم ابتدایی به صورت تصادفی از بین نمونه های همگن شده به وسیله پرسشنامه فردی انتخاب گردیدند و پس از انجام پیش آزمون مهارت های ادراکی – حرکتی براونینکس – اوزرتسکی^[۷۱] و آزمون رشد اجتماعی واینلند^[۷۲] به دو گروه بازی های دبستانی و فعالیت های معمول تقسیم شدند . در مرحله بعد بازی های دبستانی به مدت ۸ هفته و ۳ جلسه در هر هفته اجرا شد . در نهایت از هر گروه پس آزمون به عمل آمد . نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که بازی های منتخب دبستانی نسبت به فعالیت های معمول از نظر آماری تأثیر معنی داری بر سرعت ، هماهنگی فوقانی ، چالاکی اندام فوقانی ، رشد ادراکی – حرکتی آزمودنی ها داشت ولی تأثیر آن بر تعادل ایستا و پویا ، هماهنگی دو جانبه ، قدرت ، سرعت پاسخ ، کنترل دیداری – حرکتی و رشد اجتماعی آزمودنی ها معنی دار نبود . ‌بنابرین‏ بازی های دبستانی می‌تواند برنامه مناسبی برای رشد مهارت های ادراکی – حرکتی کودک باشد . این در حالی است که ارتقای مهارت های اجتماعی کودکان نیازمند فعالیت های گروهی برنامه ریزی شده و ساختارمند می‌باشد .

• • یوسفی (۱۳۹۰) ، تأثیر آموزش و پرورش پیش دبستانی ‌بر اساس برنامه ریزی چند بعدی بر میزان رشد هماهنگی دیداری – حرکتی کودکان ۵ تا ۶ ساله را در نمونه ای ۴۰ نفری در شهر کرج مورد بررسی قرار داد . نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه ریزی چند بعدی به طور معناداری بر میزان رشد هماهنگی دیداری – حرکتی کودکان ۵ تا ۶ ساله مؤثر بوده است و همچنین بین میزان رشد هماهنگی دیداری – حرکتی دختران و پسران ۶-۵ ساله تفاوت معناداری وجود دارد ، به طوری که بر دختران تأثیر بیشتری داشته است . با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که برنامه ریزی چند بعدی می‌تواند بر میزان رشد هماهنگی دیداری – حرکتی مؤثر باشد .

• • در پژوهشی که توسط رئیسی (۱۳۸۶) ، با عنوان تأثیر بازی های رایانه ای بر مهارت حل مسئله و هماهنگی دیداری – حرکتی پسران پیش دبستانی شهر تهران صورت گرفت نشان داد کودکانی که بازی رایانه ای ماشین را انجام می‌دادند ، نسبت به کودکانی که این بازی را انجام نمی دادند در آزمون حل مسئله عملکرد بهتری داشتند . همچنین میزان خطای آن ها در آزمون دیداری – حرکتی «بندر – گشتالت» کمتر از خطای کودکانی بود که بازی رایانه ای را انجام نمی دادند . به علاوه کودکانی که به طور متوسط ، بیش از ۵ ساعت در هفته بازی رایانه ای ماشین را انجام می‌دادند در هر دو آزمون عملکرد شبیه به هم داشتند و تفاوت معناداری بین نمرات حل مسئله و هماهنگی دیداری – حرکتی آن ها مشاهده نشد .

• • فرهبد (۱۳۷۸) ، تأثیر بازی آموزشی بر مهارت های حرکتی ظریف در کودکان ۶-۴ سال مرکز حمایتی شیرخوارگاه آمنه را مورد بررسی قرار داده است . هدف این تحقیق مقایسه هماهنگی چشم و دست ، هماهنگی دو دست و سرعت عمل مهارت های دستی سمت چپ و راست در دو گروه از کودکانی که تحت آموزش بازی های خاص قرار گرفته بودند و کودکانی که تحت آموزش قرار نگرفته اند بود . این پژوهش به صورت مداخله ای ‌بر اساس مشاهدات مستقیم و غیر مستقیم انجام گرفت . جامعه آماری شامل ۳۰ کودک پسر و دختر به عنوان گروه مورد و ۳۰ کودک پسر و دختر به عنوان گروه شاهد در گروه سنی ۷۲-۴۸ ماه تمام از مجتمع حمایتی شیرخوارگاه آمنه تهران است . نتایج به دست آمده نشان داد افزایش سرعت عمل مهارت های دستی سمت راست و چپ در گروه مورد بیشتر از گروه شاهد است . افزایش هماهنگی چشم و دست در گروه مورد بیشتر از گروه شاهد است . افزایش هماهنگی دو دست در گروه مورد بیشتر از گروه شاهد است . هیچ گونه ارتباط معنی داری بین قد ، وزن و تاریخ ورود به مجتمع شبانه روزی با افزایش مهارت های حرکتی ظریف گروه مورد وجود نداشت . افزایش مهارت های حرکتی ظریف ، هماهنگی چشم و دست و هماهنگی دو دست در دو گروه سنی مختلف و در دوجنس ، در گروه مورد یکسان بود . اختلاف معنی داری بین سن و افزایش سرعت عمل مهارت های دست راست در گروه مورد وجود دارند . اختلاف معنی داری بین دوگروه از نظر جنس و افزایش سرعت عمل مهارت های دست چپ در گروه مورد وجود داشت .