۳-۷٫ طرح تحقیق یا شیوه اجرا:

به منظور اجرای این مطالعه، تلاش ها و اقدامات صورت گرفته از ناحیه ی پژوهشگر را می توان در سه بخش تقسیم نمود. در بخش اول اقدامات صورت گرفته قبل از اجرای پژوهش است. در این بخش مقدمات اجرای پژوهش انجام گرفت. از جمله ی این اقدامات بعد از تعیین و تأیید موضوع در گروه تکنولوژی آموزشی دانشگاه محل تحصیل، تعیین جامعه و نمونه ی آماری و نیز تهیه ی طرح چگونگی اجرای مطالعه، تهیه و طراحی ابزار اندازه گیری متغیرها، و تعیین روایی و پایایی آن ها بود. به منظور تعیین جامعه ی آماری، دانش آموزان دختر پایه دوم مدارس راهنمایی شهرستان اسلام آباد غرب در نظر گرفته شد ‌به این دلیل که پژوهشگر خود نیز از معلمان این شهرستان می‌باشد. نمونه های مورد نیاز برای مطالعه بر اساس شیوه و روش مطالعه شامل دو کلاس می شد که به شیوه ی نمونه های در دسترس انتخاب و به شکل تصادفی در هر یک از دو گروه آزمودنی قرار گرفتند. ابزار مورد مطالعه در دو بخش ابزار استاندارد و ابزار محقق ساخته بر اساس متغیرهای وابسته ی مورد مطالعه، با بهره گرفتن از منابع علمی معتبر و با بهره گیری از نظرات معلمان با سابقه تدریس علوم در مقطع راهنمایی تهیه گردید. در مرحله ی قبل از مداخله تلاش‌های لازم به منظور تعیین و تأیید روایی و پایایی ابزار تهیه شده صورت گرفت و ابزار از نظر روایی و پایایی مورد تأیید قرار گرفت و ضمن اینکه در این مرحله و بعد از مشخص شدن کلاسها، شرایط فیزیکی کلاس ها برای اجرای مطالعه آماده سازی گردید و ابزار و وسایل لازم برای اجرای صحیح روش های آموزشی فراهم گردید. ضمن اینکه در این مرحله با توجه به اینکه مدت زمان ۸ جلسه ی آموزشی برای تدریس مفاهیم درسی در نظر گرفته شده بود، طرح درس های لازم برای اجرای مطالعه آماده سازی گردید. این طرح درس ها با بهره گرفتن از منابع مرتبط در زمینه ی آموزش های مبتنی بر مغز و نیز بر اساس مشورت با سایر دبیران علوم در مقطع راهنمایی آماده گردید.

در مرحله ی دوم، که مرحله ی اجرا، مداخله و کاربندی روش های آموزشی بود. در ابتدا پیش آزمونی از مفاهیم و متغیرهای وابسته ی مورد نظر پژوهش بر اساس، ابزار تهیه شده در مرحله ی اول، به عمل آمده و داده های لازم در این زمینه گردآوری گردید. در ادامه و در مرحله ی عملیاتی طرح، آموزش در هر جلسه بر اساس طرح های نوشته شده صورت گرفت. این آموزش ها در هر یک از کلاس های مورد مطالعه در ۸ جلسه ی ۹۰ دقیقه ای و مطابق با اهداف پژوهش و سرفصل های انتخاب شده از کتاب علوم پایه ی دوم راهنمایی و در هر دو کلاس توسط محقق صورت گرفت.

در مرحله ی سوم و پایانی اجرای مطالعه که شامل اجرای پس آزمون های اول و دوم می‌باشد. بعد از پایان ارائه ی آموزش ها در هر دو کلاس، در یک جلسه پس آزمون های مورد نظر از هر دو کلاس بر اساس متغیرهای وابسته و با بهره گرفتن از ابزار اندازه گیری تهیه شده، به عمل آمد. داده های حاصل از اجرای این آزمون ها، بعد از تصحیح و تعیین عملکرد هر یک از افراد آزمودنی با همکاری یک نفر از دبیران علوم مقطع راهنمایی، به منظور تحلیل در مراحل بعدی در یک فایل اکسل ثبت و ذخیره سازی گردید. در ادامه ی طرح و به منظور تعیین میزان یادداری مطالب ارائه شده در هر دو کلاس بر اساس متغیرهای مستقل آموزشی، پس آزمون دوم با عنوان آزمون یادداری، به مدت سه هفته بعد از اجرای پس آزمون اول با ایجاد شرایط یکسان برای هر دو گروه، اجرا و داده های لازم گردآوری و ثبت و ذخیره سازی گردید.

۳-۸٫ روش اجرای عملی پژوهش در گروه آزمایش:

در یک جلسه ی ابتدایی تدریس به منظور ایجاد شرایط لازم برای اجرای آموزش به صورت یادگیری مبتنی بر مغز، موضوعاتی برای دانش آموزان به صورت کلی بیان گردید. این موضوعات شامل:

مباحثی پیرامون شرایطی که بر کارکرد فیزیولوژیک انسان اثر می‌گذارند، بحث شد از جمله ی موضوعات مورد بحث در این جلسه، مدیریت فشار روانی، تغذیه، ورزش و استراحت کافی برای یادگیری اثربخش بود.

شیوه های ارائه ی آموزش در هر جلسه بر اساس اصول زیر صورت گرفت:

اصل اول: در هر جلسه در ابتدا لازم بود تا تجربیات یادگیری دانش آموزان که می‌تواند برای یادگیری مفاهیم مرتبط با درس جدید مورد استفاده قرار گیرد، بیدار و به نوعی بین تجربیات موجود دانش آموزان و مطالب مورد نظر برای تدریس، ارتباط ایجاد گردد. لذا هر جلسه با پخش قسمت هایی از فیلم هایی مرتبط با موضوعات تدریس آغاز گردید. بدین منظور فیلم هایی در رابطه با بدن انسان و عملکرد قسمت های مختلف بدن در هر جلسه برای دانش آموزان به نمایش درآمد. و از دانش آموزان خواسته شد تا با دقت فیلم ها را نگاه کرده و جزئیاتی را که احتیاج به یادداشت دارند، یادداشت برداری کنند. تا در ضمن ارائه ی درس روی این مباحث بحث و تبادل نظر صورت گیرد. در پایان هر بخش از فیلم ها از دانش آموزان خواسته می شد تا نظرات خود را راجع به مباحث ارائه شده در فیلم ارائه و نظرات خود را با توجه به تجربیات قبلی خود نسبت به آن بگویند.

اصل دوم: برای اجرای آموزش به صورت یادگیری مبتنی بر مغز، نیاز است برای یادگیری، محیطی ملموس، آشنا و پایدار تدارک دیده شود. همچنین، باید زمینه ای را به وجود آورد تا در آن یادگیرندگان حس کنجکاوی، اشتیاق به نوجویی و اکتشاف، و میل به مبارزه با مشکلات را در خود تقویت کنند. از این رو، درس ها باید معنادار و مهیج باشند و به یادگیرنده در انتخاب هایش آزادی عمل بدهند. لذا بدین منظور تمام موضوعات درسی مورد ارائه به صورت مسأله محوری^[۳۸] شروع می گردید. بدین منظور با ارائه یک موضوع چالش انگیز دانش آموزان به تفکر ‌در مورد موضوع وادار می گردیدند.

اصل سوم: بر اساس این اصل که جستجوی معنا از طریق الگو سازی اتفاق می افتد، بعد از ارائه ی مسأله و پیشنهاد راه حل ها و پاسخ های گوناگون از جانب دانش آموزان، بهترین پاسخ ها انتخاب و از یادگیرندگان خواسته می شد تا بهترین الگوی ممکن را برای به یادسپاری پاسخ های تولیدی ارائه نمایند.

اصل چهارم: بر اساس این اصل که عواطف و هیجانات در الگو­سازی نقش حیاتی دارند و مطالب به طور ساده یاد گرفته نمی شوند. هر آنچه که ما یاد می گیریم، از طریق احساسات و عواطف تحت تاثیر قرار گرفته و سازماندهی می شود، از دانش آموزان خواسته می شد تا احساس خود را نسبت به موضوعات مورد تدریس و پرسش ها و پاسخ های ایجاد شده به صورت آزادانه بیان نمایند و هر آنچه را که از محیط خود به شکل احساسی در یادگیری مطالب جدید مؤثر می دانند بیان کنند یا اگر در دسترس باشند به کلاس آورده و به سایر دوستان خود نشان دهند.

اصل پنجم: بر اساس این اصل که مغز اجتماعی است، تمام آموزش های ارائه شده در سر کلاس به صورت تعاملی و بر اساس یادگیری مشارکتی صورت گرفته است. بدین منظور در ابتدای هر جلسه دانش آموزان را به ‌گروه‌های ۳ نفره تقسیم و از آن ها خواسته می شد تا در فرایند آموزش هم در گروه خود فعالیت نمایند و هم فعالیت های بین گروهی داشته باشند.