۲-۳-۳-۳- اهداف برنامه آماده‌سازی-غنی‌سازی اولسون

برنامه آمادگی سازی- غنی‌سازی دارای شش هدف است که هر یک از این اهداف دارای یک تمرین جداگانه می‌باشد. این شش هدف از این قرار هستند: کمک به زوجین در شناسایی و تکیه نمودن بر نقاط قوت رابطه و شناسایی حیطه‌هایی از رابطه که مشکل‌زا بوده یا نیازمند برنامه های غنی‌سازی می‌باشد، آموزش زوجین به منظور ارتباط موثرتر در زمینه موضوعات مهم، حل موضوعات مشکل‌زا با بهره گرفتن از الگوی حل تعارض ده مرحله‌ای، کند و کار و موضوعات مربوط به خانواده اصلی با بهره‌گیری از نقشه زوجین و خانواده، طرح‌ریزی برنامه‌ای برای نیل به اهداف فردی، زوجینی و خانوادگی، برنامه آماده‌سازی- غنی‌سازی پنج تمرین را برای کمک به زوجین در دستیابی ‌به این اهداف طراحی نموده است. که هدف از آن ها تشویق زوجین به همیاری و برنامه‌ریزی با یکدیگر برای مواجهه باموضوعات مهم می‌باشد (اولسون و اولسون، ۱۹۹۹).

تمرین ۱: سهیم شدن نقاط قوت و رشد آفرین

هر یک از زوجین سه حیطه که احساس می‌کنند از حیطه‌های رشد آفرین رابطه آنان محسوب می‌شود، انتخاب می‌نمایند. سپس هر یک از آن ها تشویق می‌شود تا آنچه را که نقطه قوت رابطه می‌پندارد با دیگری در میان بگذارد.

تمرین ۲: تهیه یک فهرست از درخواست‌ها

جرات‌ورزی و گوش‌دادن فعال دو مهارت مهم هستند که در تمریین ارتباطی شماره دو زوجین بر آن ها تأکید می‌شود. زوجین سه کار که از همسر خود انتظار دارند در اکثر مواقع انجام دهد را فهرست می‌کنند و به نوبت آن را با هم در میان می‌گذارند، که در این میان گذاردن خواست‌ها باعث افزایش جرات‌ورزی آنان در قبال یکدیگر می‌شود.

تمرین ۳: مراحل حل تعارض زوجین

در این تمرین مشاور یک فرایند ده مرحله‌ای را برای حل تعارضات، در خلال یک جلسه بازخورد‌دهی به زوجین معرفی می‌کند سپس زوجین با انتخاب یک موضوع خاص، به عنوان تکلیف بر روی آن کار می‌کنند.

تمرین ۴: طرح‌ها و بودجه مالی

در این تمرین از زوجین درخواست می‌شود تا جدول‌بندی بودجه را تکمیل نموده و هر یک فهرستی از اهداف مالی کوتاه و بلند مدت خود تهیه نمایند. این تمرین غالبا به شکل یک تکلیف به زوجین ارائه می‌شود. در این بین مشاور می‌تواند برای طرح‌ریزی یک بودجه‌بندی واقع بینانه و عملی و تعیین اهداف مالی کوتاه و بلند مدت به زوجین کمک نماید (اولسون و دیفراین^[۱۴۴]، ۱۹۹۷).

تمرین ۵: اهداف فردی، زوجی و خانوادگی

تعیین و سپس در میان نهادن اهداف به عنوان یک زوج، افزایش ارتباطات، صمیمیت نیز پیوند عاطفی را در پی می‌آورد. در تمرین ۵ به هر یک از زوجین یک تکلیف جداگانه داده می‌شود ‌به این صورت که باید به تعیین دو یا سه هدف فردی، زوجی و خانوادگی بپردازند. سپس با بهره گرفتن از الگویی که تغییر^[۱۴۵] نام دارد سعی کننند تا برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود کوشش کنند. اهداف باید ظرف یک مدت ۱ تا۵ ساله قابل دستیابی باشند. مشاور در خلال جلسه بازخورد دهی از زوجین درخواست می‌کند تا به نوبت اهداف خود را با یکدیگر در میان گذارده و به شباهت و تفاوت‌های موجود بین آن ها توجه کنند.

۲-۴- پیشینه پژوهشی

بر اساس بررسی‌های محقق مشخص گردید که تا کنون در داخل کشور، پژوهشی در خصوص تاثیر مداخلات ‌غنی‌سازی بر تعهد و تاب‌آوری توامان انجام نشده است. در اینجا سعی می‌شود به تحقیقات نزدیک به موضوع، اشاره شود.

۲-۴-۱- تحقیقات انجام شده پیرامون اثربخشی غنی‌سازی بر تعهد زناشویی در خارج از کشور

بروکس و همکاران (۲۰۰۱) زوج درمانی گروهی به شکل ‌غنی‌سازی روابط را روی۲۲ زوج اجرا کردند. نتایج نشان داد که این دوره باعث افزایش صمیمیت، تعهد، اعتماد و سازگاری زناشویی شده است.

موری، رز، بلیویا، هولمز و دیگران (۲۰۰۲) اثربخشی غنی‌سازی روابط را بر بهبود عزت نفس و ابعاد ارتباط زوجین بررسی نموده‌اند. یافته‌‌های پژوهش نشان داد که غنی‌سازی روابط عزت نفس زوجین را افزایش داده است. همچنین صمیمیت، تعهد و سازگاری زوجین افزایش یافت.

بررسی‌های محقق در خصوص تحقیقات انجام شده پیرامون اثربخشی ‌غنی‌سازی بر تاب‌آوری، نتیجه‌ای در برنداشت. هر چند این موضوع با توجه به جدید بودن حوزه مطالعات تاب‌آوری دور از انتظار نبود.

۲-۴-۲- نتایج حاصل از پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه‌ غنی‌سازی زوجین در خارج از کشور

ماتسون و انگلند (۱۹۹۰؛ به نقل از کانفلید، ۱۹۹۹) مطالعه‌ای در خصوص اثربخشی آموزش غنی‌سازی ازدواج انجام دادند. نتایج این مطالعه که دربردارنده‌ی یک طرح ارزیابی پیش‌بینی- پس‌آزمون مربوط به ۳۸ زوج بود، نشان داد که برنامه آموزش غنی‌سازی ازدواج تاثیر مثببت بر ادراک شرکت کنندگان در حیطه‌‌های خودارزیابی، ارتباطات زناشویی، سازگاری زناشویی و تغییر رابطه داشته است.

آکاردینو و جورنی (۱۹۹۸) اثر بخشی برنامه غنی‌سازی روابط را بر کیفیت زناشویی افراد زندانی و همسران آن ها بررسی نمودند. یافته ها نشان داد که این دوره باعث افزایش سازگاری زناشویی، سازگاری عمومی و سلامت روانی زندانیان و همسران آن ها شده است.

الیزابت و همکاران (۲۰۰۲) ازدواج‌‌های مدرن در معرض استرس‌‌های مختلفی قرار دارند وسازگاری کمتری دیده می‌شود. در آفریقای جنوبی به علت نبود برنامه‌‌های جامع و عدم برآورده شدن نیازهای زوجین نرخ طلاق بالا است. ‌بنابرین‏ انجام تحقیقات و توسعه برنامه غنی‌سازی زناشویی مدنظر قرار گرفت. هدف از این پژوهش ارائه برنامه‌‌های غنی‌سازی زوجین برای زوج‌ها با محوریت ‌گروه‌های رشد بود. نتایج این پژوهش نشان داد که رضایت زناشویی زوجین بعد از شرکت در این برنامه بهبود داشت.

تامی و امی لین (۲۰۰۴) پژوهشی تحت عنوان تغییرات زوجین پس از اتمام برنامه غنی‌سازی زوجین انجام دادند. هدف از این مطالعه سنجش تغییرات زوجین تازه ازدواج کرده پس از دریافت ۱۴ جلسه برنامه غنی‌سازی است. این برنامه به دنبال پیچیدگی‌‌های تازه زندگی زن و شوهر در طول زمان بود و طبق آن برنامه تغییر داده می‌شد تا به نیازهای زوجین بهتر پرداخته شود. یافته‌‌های این مطالعه نشان می‌دهد که پس از اتمام برنامه بسیاری از الگوهای رفتاری تغییر یافته بود و زوجها افزایش توانایی حل تعارض و ارتباط موثرتر با یکدیگر را نشان دادند و همچنین زوجین از مجموعه برنامه ها رضایت داشتند. برنامه غنی‌سازی برای رسیدگی به نیازهای خاص زن و شوهرها و همچنین ارائه مداخله مفید و بهنگام با تمرکز بر نیازهای جدید زوجین برنامه بسیار موفقی است.

ویرجینیا (۲۰۰۵) پژوهشی در کلیسای کاتولیک لس آنجلیس زیر نظر اسقف اعظم با برنامه غنی‌سازی ازدواج انجام شد. هدف توسعه‌ یک برنامه غنی‌سازی ازدواج شامل مسائل مهم زناشویی برای زوجین جوان بود. جزواتی برای تقویت مفاهیم تدریس داده شد و زوجین اجازه شرکت در گروه و پرسش و ارائه اطلاعات را داشتند. نتایج این تحقیق رضایت بخش بود.

در پژوهشی که توسط استنلی، آماتور، جانسون و مارکمن (۲۰۰۶) صورت گرفت به بررسی رابطه آموزش پیش از ازدواج، کیفیت زناشویی و ثبات زناشویی پرداخته شد. نمونه تحقیق شامل زوجین سطح متوسط آمریکایی بود. نتایج نشان داد که شرکت کنندگان در برنامه آموزشی پیش از ازدواج سطوح بالایی از رضایت و تعهد در ازدواج و سطوح پایین تعارض و همچنین طلاق را نشان می‌دادند

۲-۴-۳- پژوهش‌‌های انجام شده در زمینه‌ی غنی‌سازی ازدواج در داخل کشور