• • • -گرایش یه حال و آینده ی ایستا وبرنامه ریزی به عنوان مبنایی برای ترسیم آینده طبق روند گذشته شکل گرفت.

    

  

• • برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت

• • برنامه ریزی بلند مدت غلتان

• • برنامه ریزی ^[۱۱۶]SBU ها

• برنامه ریزی استراتژیک در سطح شرکت^[۱۱۷]

منبع: علی احمدی علرضا، فتح الله مهدی، تاج الدین مهدی، نگرشی جامع بر مدیریت استراتژیک، انتشارات تولید دانش، چاپ یازدهم، ۱۳۸۲

نمایشگر ۲٫۵ دوره ی فراصنعتی ویژگی ها و گرایش های آن

دوره ی فراصنعتی شروع از سال های ۱۹۵۰

ویژگی ها و مشخصات دوره:

• • محیط پویا و پر تغییر

• • طرح پیچیدگی به عنوان مسئله غالب

• • شکل گیری چالش های جدید و غیر منتظره

• • شدت یافتن مسائل و موانع بیرونی از قبیل موانع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

• • تشدید میزان رقابتی بودن بازار ها

• تمرکز برآگاهی، دانش و اطلاعات

ویژگی ها و مشخصات دوره:

• • محیط پویا و پر تغییر

• • طرح پیچیدگی به عنوان مسئله غالب

• • شکل گیری چالش های جدید و غیر منتظره

• • شدت یافتن مسائل و موانع بیرونی از قبیل موانع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی

• • تشدید میزان رقابتی بودن بازار ها

• تمرکز برآگاهی، دانش و اطلاعات

گرایش ها و روش های متداول برنامه ریزی:

• • گرایش تعاملی و برنامه ریزی به عنوان مبنایی برای یادگیری سازمان شکل گرفت.

• • برنامه ریزی مشارکتی و تعاملی

• • مدیریت استراتژیک

• • بصیرت و تفکر استراتژیک

• • دیدگاه تلفیقی برنامه ریزی و بصیرت استراتژیک

• • مدیریت تغییر

• • مدیریت دانش

• سازمان یادگیرنده

منبع: آنسوف مک دانل، استقرار مدیریت استراتژیک؛ ترجمه عبدالله زندیه، انتشارات سمت، ۱۳۷۷

۱٫۶٫۲ گرایش های برنامه ریزی:

به دنبال مباحثی که مطرح شد، می توان گفت که ویژگی های زمانی هر یک از دوره های زمانی مختلف، منجر به گرایش های خاص از برنامه ریزی شد که با عناوین ارتجاعی^[۱۱۸]، غیرفعال^[۱۱۹]،فعال^[۱۲۰] ‌و تعاملی^[۱۲۱] موسومند.گرایش مسلط بعضی برنامه ریزان به گذشته است که به آن ارتجاعی گفته می شود. گروهی به زمان حال گرایش دارند که غیر فعال نامیده می شود و برخی به آینده متمایلند که به فعالان معروفند. چهارمین گرایش، گرایش تعاملی است که گذشته، حال و آینده را به عنوان بخش های مجزا، ولی غیر قابل تفکیک یک آشفتگی می بیند که باید برای آن برنامه ریزی کرد. این گرایش به طور مساوی به همه ی این ویژگی ها می پردازد و بر این باور است که بدون در نظر گرفتن این جنبه‌های زمانی، توسعه امکان پذیر نخواهد بود.

(علی احمدی، فتح الله، تاج الدین،۱۳۸۴)

دسته ی چهارم برنامه ریزان، با توجه به تغییرات و تحولاتی که عوامل درون سازمانی و برون سازمانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سعی می‌کنند سیستم ها را به گونه ای طراحی کنند که توانمندی یادگیری، انعطاف پذیری و پویای ان ها افزایش یابد. (مینتزبرگ^[۱۲۲]، آلساراند^[۱۲۳]، لمپل^[۱۲۴]،۱۳۸۴)

۲٫۶٫۲ فرایند پایه ی برنامه ریزی استراتژیک^[۱۲۵] :

این فرایند معمولا توسط سازمان هایی که بسیار کوچک باشند و یا این که در زمینه ی برنامه ریزی استراتژیک پیش از این فعالیت زیادی نداشته اند. این فرایند شامل موارد زیر است:

شناسایی مقاصد: این بیانیه، فلسفه وجودی سازمان را تشریح می‌کند. بیانیه باید آن دسته از احتیاجاتی را که سازمان قصد برطرف کردن آن را در جامعه دارد بیان کند. معمولا نوع جامعه ی مورد نظر نیز باید بیان گردد.

انتخاب اهداف متناسب با مأموریت‌ سازمان: اهداف^[۱۲۶] بیانه ی کلی ‌در مورد احتیاجات وخواسته های سازمان جهت رسیدن به مقاصد یا مأموریت‌ می‌باشد و به موضوع های عمده ی پیش روی سازمان اشاره دارد. اهداف کمی^[۱۲۷] نیز باید به طور گسترده بیان شوند تا افراد بتوانند ‌در مورد برآورده شدن اهداف اظهار نظر نمایند.

شناسایی برنامه های اجرایی برای هر برنامه: طرح های اجرایی فعالیت هایی هستند که برای اطمینان از پیاده سازی استراتژی به اجرا در می‌آیند.

نظارت مستمر^[۱۲۸] و بهنگام کردن طرح:طرح ریزان در این گام معمولا میزان دستیابی به اهداف ونحوه ی پیاده شدن برنامه های اجرایی را منعکس می کند. ( اعرابی،پارساییان،۱۳۷۹)

۳٫۶٫۲ رویکرد مبتنی بر ارزش افزوده^[۱۲۹]:

برنامه ریزی بر مبنای ارزش افزوده، رویکرد جدیدی در برنامه ریزی استراتژیک می‌باشد. در این رویکرد به میزان تاثیر تصمیم های استراتژیک بر ایجاد ارزش افزوده تأکید می شود. برنامه ریزی بر این مبنا می‌تواند یک ایده بسیار مهمی در برنامه ریزی استراتژیک تلقی شود.اصول سوددهی در این رویکرد متمرکز بر تامین ارزش افزوده برای سهام داران شرکت می‌باشد. (علی احمدی،فتح الله، تاج الدین ۱۳۸۴)

۴٫۶٫۲ رویکرد برنامه ریزی ‌بر مبنای‌ ارزش های مدیریتی^[۱۳۰]:

یکی از جدیدترین رویکرد های مدیریت، برنامه ریزی بر مبنای ارزش ها و اجرای آن هاست. بلانچارد^[۱۳۱] و اوکانر^[۱۳۲] که از صاحب نظران علم مدیریت هستند، با ارائه ی مفهومی جدید در مدیریت به عنوان” مدیریت از راه ارزش ها” افق جدیدی را برای حل مشکلات سازمانی بر روی مدیران گشودند. پیروی از رفتار سازمان ارزش مدار، نه به عنوان یک گزینه ی جذاب، بلکه به عنوان یک ضرورت برای بقای سازمان توصیه شده است. پیام این رویکرد این است که هر چه محیط رقابتی تر و متلاطم تر می شود، سازمان به انسجام درونی، تفاهم و اعتماد

1. 1. Henry Mintzenberg ↑

1. 1. Bruce Ahlstrand ↑

1. 1. Joseph Lampel ↑

1. 1. Plan ↑

1. 1. Pattern ↑

1. 1. Intended Strategy ↑

1. 1. Realized Strategy ↑

1. 1. Emergency strategy ↑

1. 1. Position ↑

1. 1. Michael E. Porter ↑

1. 1. Prespective ↑

1. 1. Harison ↑

1. 1. Ploy ↑

1. 1. Specific Enviroment ↑

1. 1. Robbins ↑

1. 1. S=Strenght ↑

1. 1. W= Weakness ↑

1. 1. O=Opportunity ↑

1. 1. T=Threats ↑

1. 1. Fred R. David ↑

1. 1. Merton(1992) ↑

1. 1. Levine (1993, 1997, 2004) ↑

1. 1. Skipper(1998) ↑

1. 1. Cummins(1973) ↑

1. 1. Mary Parker Follet ↑

1. 1. Luter Gulic ↑

1. 1. Danley ↑

1. 1. Cost ↑

1. 1. Albeniz ↑

1. 1. Stephan Robinz ↑

1. 1. Daivid De. Cenzo ↑

1. 1. Simon ↑

1. 1. Robert Kreitner ↑

1. 1. Henry R. Towne ↑

‌بنابرین‏ رئیس کشور در نظام‌های ریاستی و نیمه ریاستی جزئی از قوه مجریه، و به عبارتی دنباله‌روی قوه مجریه است. چون علاوه بر مسئولیت‌های سیاسی دارای مسئولیت‌های اداری و اجرایی هم هست، این درحالی است که رئیس کشور در ایران (رهبر) نه جزعی ازقوه مجریه است و دنباله‌روی قوه مجریه ونه دارای وظایف اداری و اجرایی است.

۲- در نظام پارلمانی

در نظام‌های پارلمانی چون ایتالیا، آلمان، که رئیس کشور توسط پارلمان انتخاب می‌شود. اختیارات آن اصلاً قابل مقایسه نیست، با رئیس کشور در نظام‌های ریاستی. در این نظام‌ها رئیس کشور، نه شأن و منزلت پادشاه را در نظام‌های پادشاهی پارلمانی دارد، و نه اختیارات وسیع رئیس کشور را در نظام ریاستی.

در کشورهای پارلمانی معمولاً رئیس کشور به طور غیر مستقیم توسط پارلمان (مانند رئیس‌جمهور ایتالیا) و یا توسط فراکسیون مشترک دو مجلس (مانند رئیس جمهور آلمان) انتخاب می‌شود، و قدرت اجرایی عمدتاًً در دست نخست وزیر یا صدراعظم می‌باشد (همان، ص ۱۷۴).

در اینجا هم، رئیس کشور چه دارای اختیارات وسیع باشد و چه نباشد، باز هم جزئی از قوه مجریه و دنباله‌روی قوه مجریه است.

بند دوم: در کشورهایی با عنوان پادشاهی

در کشورهای پادشاهی همچون انگلیس، اسپانیا، که عنوان رئیس کشور را همچنان بر خود حفظ کرده‌اند. چندان دارای اختیارات وسیع نیستند و بیشتر جنبه تشریفاتی دارد.

در نظام‌های پادشاهی پارلمانی (سلطنتی پارلمانی) که رئیس کشور، پادشاه می‌باشد. وضعیت کمی فرق دارد.

در نظام‌های پادشاهی پارلمانی، رئیس کشور همانند رئیس کشور در نظام‌های جمهوری ریاستی، (آمریکا) دارای اختیارات گسترده‌ای نیست، و در مقایسه با رئیس کشور در نظام های جمهوری پارلمانی(آلمان ‌و ایتالیا) هم ، هر دو، چندان از اختیارات وسیعی بر خوردارر نیستند، با این تفاوت که پادشاه از شأن و منزلت بیشتری نسبت به رئیس منتخب پارلمان برخوردار است. ‌بنابرین‏ پادشاه چندان اختیارات وسیعی ندارد و اختیاراتش، بیشتر جنبه تشریفاتی دارد.

این درحالی است که رهبردر ایران دارای اختیارات تشریفاتی نیست و جنبه تشریفاتی ندارد. می‌توان گفت پادشاه اگرچه دارای اختیاراتی گسترده است (در ظاهر) اما کاملاً تحت تأثیر تعاملات قوه مجریه و پارلمان است.

«گفتنی است که بخش اعظم اختیارات مقام سلطنت به طور سنتی مشمول زمان گردیده و از آن جز تشریفات چیزی به جای نمانده است» ( همان، ص ۱۷۲) .

با این حال باز هم پادشاه در نظام های پارلمانی، چه دارای جنبه تشریفاتی باشد، چه رسمی ، آن را جزئی از قوه مجریه می‌دانند.

رهبر در ایران به هیچ عنوان، جزیی از قوه مجریه، یا دنباله‌روی قوه مجریه نیست، این درحالی است که رؤسای کشور در تمام کشورها (اعم ازجمهوری پارلمانی و سلطنتی پارلمانی و ریاستی) جزعی، یا بخشی از قوه مجریه هستند، و دنباله‌روی قوه مجریه و به تبع آن در صورت ناکارآمدی قوه مجریه یا پارلمان همراه با این دوقوه مسئول و پاسخ‌گوست.

این درحالی است که رهبر در ایران نه بخشی از قوه مجریه است، نه دنباله‌روی آن،و نه در مقابل اعمال آن پاسخگو، ‌بنابرین‏ مقایسه رهبر در ایران، با رؤسای کشور در دیگر کشورها، یک مقایسه مع الفارق است، و بهترین عنوان می‌توانند برای جایگاه رهبری در ایران، قوه تعدیل کننده باشد ،آن هم در ساختار تفکیک قوای مدرن.

بررسی جایگاه رهبری، در ساختار تفکیک قوا از جهات فقهی آن نبوده ،بلکه هدف این بوده، که جایگاه آن را فارغ از مسائل وادله فقهی، در ساختار تفکیک قوای مدرن به اثبات برسانیم.

‌بنابرین‏ وجود قوه رهبری، با توجه به مفهوم تفکیک قوا ی مدرن در ساختار و نظام ایران ضروری ولازم است ،وهیچ منافاتی با تفکیک قوا ی مدرن ندارد، و وجود آن را با توجه به شرایط خاص جامعه ایران، وهمچنین عوامل دیگری همچون (نبود زیرساخت‌های فرهنگی، سیاسی ‌و دموکراسی و ثبات سیاسی ) ضروری و لازم می دانم.

ففففففففببسمتسنن.شهای ر

YHHHHHHHااااننGG

ژیفصل سوم

مشکلات وچالش های رژیم پارلمانی با توجه به ساختار نظام حقوقی ایران

فصل سوم:مشکلات ‌و چالش‌های رژیم پارلمانی با توجه به ساختار نظام حقوقی ایرا

مقدمه

همان‌ طور که در فصول قبلی به بررسی کشورهایی پرداختیم که از نظام پارلمانی الگو برداری کرده بودند و ‌به این نتیجه رسیدیم که، استقرار نظام پارلمانی نیاز به پیش زمینه ها وابزاری داردکه بدون آن نظام پارلمانی در عمل قابل اجرا نیست، و در کشورهایی که پایه های دموکراسی وتکثرگرایی نهادینه نشده و به یک ثبات سیاسی مطلوب دست نیافته باشند، به نحوی که رفتن به سمت نظام پارلمانی آن کشور را باچالشها و مشکلات بیشتری روبرو می‌کند. در ادامه ‌به این مهم می پردازیم که، آیا حکومت و جامعه ایران ظرفیت پذیرش نظام پارلمانی را دارد؟ آیا شرایط فرهنگی، اجتماعی وسیاسی جامعه ایران که، کاملا متفاوت از سایر دیگر کشورهاست ، می‌تواند جوابگوی نظام پارلمانی باشد؟ و در صورت رفتن به سمت نظام پارلمانی با شرایط موجود با چه مشکلات وچالشهایی روبرو خواهیم بود؟.

حال با توجه به مطالب فوق الذکر باید دید در ایران علاوه بر نهادینه نشدن فرهنگ دموکراسی، تکثر گرایی و مشکلات دیگری همچون نبود پیش زمینه‌های تشکیل احزاب منسجم و کارآمد و شرایط فرهنگی، اجتماعی و منحصر به فرد نظام ایران رفتن به سمت نظام پارلمانی می‌تواند مشکلات حال حاضر را بر طرف کند؟ شکی نیست که نظام نیمه ریاستی حال حاضرایران دارای مشکلات بسیاری است، اما آیا نظام پارلمانی حلال مشکلات پیش روی نظام فعلی خواهد بود ؟ آیا مشکلات پیش روی نظام فعلی به خاطر وجود، نظام نیمه ریاستی و یا انتخابات مستقیم ریاست جمهوری است؟.

مبحث اول: ساختار احزاب در نظام حقوقی ایران

احزاب سیاسی، همزاد و به تعبیری لازمه نظام‌های سیاسی مردم‌سالار جدید (دموکراسی پارلمانی) هستند، این گونه نظام‌های سیاسی نخستین بار طی چند قرن اخیر در جوامع اروپای غربی و به دنبال دگرگونی‌هایی در ساختمان و مناسبات اجتماعی، اقتصادی، فکری و فرهنگی این جوامع به وجود آمده‌اند. این گروه‌ها به انحای مختلف، مسالمت‌آمیز یا خشونت‌آمیز، نظام‌های مطلقه را به مبارزه طلبیدند.

به هر حال، تلاش‌ها و کشمکش‌های طولانی و گوناگون برای تحقق این باورها، بالاخره به تأسیس حکومت‌های مبتنی بر آرای عمومی و پیدایش نهاد‌هایی، همچون پارلمان و سنت‌هایی نظیر، انتخابات، انجامید. احزاب سیاسی نیز بر گرد محور این نهادها و سنت‌ها به وجود آمد. زیرا رقابت افراد و گروه‌های مختلف برای به دست گیری یا مشارکت در حکومت و سیاست، بهترین شکل خود را در تشکل سیاسی این افراد و گروه‌ها یافت، و همچنین احزاب سیاسی، به‌تدریج کار ویژه های مهم دیگری از خود نشان دادند. کار ویژه های نظیر تشکل و انسجام منافع و خواسته‌های، گروه‌های اجتماعی و افکار عمومی و انتقال آن‌ ها به نظام‌های سیاسی، تسهیل مشارکت سیاسی، تسهیل انتقال مسالمت‌آمیز قدرت سیاسی، آموزش سیاسی جامعه و … که همگی نقش مهمی در تثبیت و تحکیم جایگاه احزاب سیاسی و تبدیل آن‌ ها به جز لاینفک نظام‌های سیاسی مردم سالار ‌داشته‌اند.

نکته دیگر درباره تفتیش منزل این است که تفتیش باید به هنگام ارتکاب جرمی‌باشد و اگر عمل انجام نشده باشد بازرسی منزل برای کشف جرم یا مجرم و یا آثار جرم مصرحه درماده ۲۲ ق. آ.د.ک بی معنا است با این همه رعایت حریم خصوصی شهروندان آنچه مربوط به مسکن آنان می‌شود، نباید مانع کشف حقیقت درمورد ارتکاب جرم شده و مصونیت مسکن موجب سوء استفاده تبهکاران را گردد. به همین دلیل قوانین کشورهای مختلف استثنایی براصل مذکور واردکرده و تحت قانون آیین دادرسی شرایط خاصی ورود به منزل و مسکن ‌افراد را حتی بدون اجازه آنان تجویز کرده‌اند.

به ‌عنوان نمونه: قانون آیین دادرسی کیفری سال ۱۲۹۰ تحت عنوان، در تفتیش منزل و تحصیل آلات و ادوات جرم و اسباب تحقیقه و یا قانون آیین دادرسی درامور کیفری تحت عنوان تفتیش وبازرسی منازل و اماکن و کشف آلات و ادوات جرم مواد ۹۶ الی ۱۰۳٫

بین ورود به منزل به منظور دستگیری متهمان و ورود باهدف تفتیش و تفحص در آن باید تفکیک قایل شد. ‌در مورد نخست، مشاهده و بررسی جهت دستگیری متهم است وحال آنکه درتفتیش و تفحص، ورود همراه با جستجوی دقیق عناصر دلیل، جابجایی اشیاء و اقدامات دیگری که ممکن است نظم خانه را برهم بزند توأم است. وضبط وتوقیف اشیاء نیز با هدف قرار دادن عناصر و دلایل و اشیاء کشف شده دراختیار دادگاه یا استرداد آنهابه مالکان واقعی یا قطع حالت خطرناک صورت می‌پزیرد.

برابر ماده یک آیین نامه اماکن عمومی‌مصوب سال ۱۳۲۸، اماکن عمومی ‌شامل عنوان منزل نمی‌شود. کاباره، مهمانخانه، هتل، کافه رستوران. مسافرخانه، پانسیون، قهوه خانه، کافه قنادی و کلیه اماکن مشابه دیگر که برای پذیرائی اشخاص یا مسافرین دایر می‌شود اماکن عمومی‌محسوب می‌شوند.مرادازمنزل محل اقامت مذکور درقوانین مدنی یاتجاری وآیین دادرسی مدنی نیست مقصود ازآن محل و مکان و محفظی است که شخص درآن سکونت می‌کند و به آن اعتبار حق دارد ازآنجا آزادانه دراز بکشد، بخوابد، غذا بخورد، مطالعه کند، ‌کار کند و بالجمله بدون هیچ مزاحمت و تعرضی به زندگی جاری خودادامه دهد. داشتن یک چنین پناهگاه و لانه ازامور طبیعی است دائم یا موقت بودن سکونت مؤثر درمقام نیست .بزرگ یا کوچک بودن و حتی یک اطاقی مبله هتل که برای چند روز اجاره شده باشد از مصادیق منزل است. و همچنین نوع ساختمان یا حفاظ آن تاثیری در مقام ندارد. منزلی که از نی و حصیر آماده شده و ساختمان چند طبقه سیمانی و سنگی دریک حکم است. ثابت یا متحرک بودن منزل نیز شرط نیست. ولی تنها ساخته شدن عمل برای سکونت کافی نیست بلکه لازم است که درآن محل عملاًواقع مسکون و مهیابرای سکونت باشد. حضور صاحبخانه در موقع دخول شرط نیست پس اگرخانه ای به کلی خالی باشد و نظر از ظواهر امرمعلوم گردد که صاحب آن به هیچ وجه قصدسکونت درآن ندارد منزل محسوب نمی‌شود.

نظر به اینکه مواد ۹۶ الی ۱۰۳ ق .آ.د.ک ،صرفاًتفتیش و تفحص از منازل و اماکن مسکونی ‌افراد است که نیاز به اجازه مخصوص ‌در جرائم غیرمشهوددارد نه اماکن عمومی‌، ورود مأموران به اماکن عمومی‌از قبیل مغازه یا مراکزتولیدی وتجاری بلامانع است و احتیاجی به اجازه عمومی‌ندارد.

بنددوم: مستندات قانونی درخصوص تفتیش و بازرسی منازل، اماکن و اشیاء

الف: قانون اساسی جمهوری اسلامی.

اصل ۲۲: « حیثیت، جان، حقوق، مسکن وشغل اشخاص از تعرض مصون است مگردرمواردی که قانون تجویزکند»

ب: قانون مجازات اسلامی:

(۱): ماده ۵۸۰ ( ۸۱۱ ): هریک از مستخدمین و مامورین قضائی یا غیر قضائی یاکسی که خدمت دولتی به او ارجاع شده باشد. بدون ترتیب قانونی به منزل کسی بدون اجازه ورضای صاحب منزل داخل شود به حبس ازیک ماه تا یکسال محکوم خواهدشد. مگر اینکه ثابت نماید به امر یکی از رﺅسای خود که صلاحیت حکم را داشته است حکم به اطاعت امر او بوده اقدام ‌کرده‌است که در این صورت مجازات مذبور در حق آمر اجراء خواهدشد واگر مرتکب یا سبب وقوع جرم دیگری نیز باشد مجازات آن رانیز خواهد دید و چنانچه این عمل درشب واقع شود مرتکب یاآمربه حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهدشد.

(۲ ): ماده ۶۹۴ (۹۲۰): هرکس درمنزل یا مسکن دیگری به عنف یا تهدید وارد شود به مجازات ازشش ماه تا ۳ سال حبس محکوم خواهدشد ودرصورتی که مرتکبین دونفریا بیشتر بوده و لااقل یکی از آن ها حامل سلاح باشد به حبس ازیک تا شش سال محکوم می‌شوند.

ج: مواد ۹۶ الی ۱۱۱ قانون آیین دادرسی کیفری: که شامل موارد زیر می‌شود:

(۱): ظن قوی، به کشف متهم یا اسباب ‌و آلات جرم (۹۶)

(۲): تزاحم بین تفتیش و بازرسی یا حقوق اشخاص(۹۷)

(۳): حضور متصرف یا صاحب خانه درزمان تفتیش و بازرسی (۹۸)

(۴): حضور سایر اشخاص درزمان تفتیش و بازرسی(۹۹ )

(۵): زمان تفتیش و بازرسی (۱۰۰)

(۶): ورود وخروج به محل بازرسی(۱۰۱)

(۷): باز نکردن منزل توسط متصرف(۱۰۲)

(۸): تحصیل اوراق ‌و نوشته ها (۱۰۳)

(۹): تفتیش مراسلات پستی و مخابرات صوتی (۱۰۴)

(۱۰): وظایف سازمان‌ها ونهادهای دولتی، عمومی‌و دفاتر اسناد ‌رسمی در تفتیش و بازرسی (۱۰۵)

(۱۱): عدم ارائه نوشته ها توسط وکیل و یا شخص دیگر(۱۰۶ )

(۱۲): ضبط اشیاء مکشوفه (۱۰۷ )

(۱۳): حفظ نمودن آلات ‌و ادوات جرم (۱۰۸)

(۱۴): عدم امکان انتقال دلایل جرم (۱۰۹ )

(۱۵): نحوه انتقال مایعات (۱۱۰ )

(۱۶): کشف اموال مسروقه (۱۱۱ )

بند سوم: اجازه مقام قضایی در بازرسی از منازل در جرایم مشهود

وجود وسایل زندگی درمحل بهترین شاخص مسکونی بودن آن محل تلقی می‌شود. محل عملاً باید به ‌عنوان محل سکنی برگزیده باشد. ‌بنابرین‏ اگر در بخشی از یک محل اداری – مکانی برای بیتوته سرایدار در نظر گرفته شده باشد، منزل محسوب می‌شود. در واقع منزل هر گونه محل و مکانی است که شخص درآن سکونت می‌کند و به آن اعتبارحق دارد و بدون هیچ مزاحمتی درآن زندگی نماید.

تفتیش منزل یک اقدام عادی نیست که مأمورین بتوانندهروقت خواستند ولو در جهت کشف جرم به آن متوسل شوند. مسکن هر شخص به موجب قانون اساسی از تعرض مصون است مگر درمواردی که قانون تجویزکند.

مصونیت منزل درقرآن کریم نیز در آیات ۲۶ الی ۳۹ سوره مبارکه نور اشاره شده است. بدون اذن صاحبخانه کسی حق ندارد وارد منزل مسکونی افراد شود و تفتیش منزل ملازمه با دخول مأمورین به منزل مسکونی اشخاص دارد لذا مقنن تفتیش منزل را مقید به رعایت اصول و تشریفات خاصی ‌کرده‌است تا آرامش و حرمت منازل افرادازبین نرود مع الوصف مصونیت مسکن نمی‌تواند وسیله ائی برای ارتکاب جرم یا پنهان داشتن دلایل و یا مخفی نگهداشتن متهم باشد.

مسکن هرکس قابل احترام است اما هرگاه این حرمت را صاحب مسکن حفظ نکند، مأمورین اجرای قانون هم تکلیف دارند بخاطر مصالح این حرمت را بشکنند و به تفتیش و بازرسی منزل بپردازند.

طبق قسمت اخیر ماده ۲۴ قانون آیین دادرسی کیفری « تفتیش منازل، اماکن، اشیاء و جلب اشخاص در جرایم غیرمشهود باید با اجازه مخصوص مقام قضایی باشد هر چند که اجرای تحقیقات بطورکلی از طرف مقام قضایی به ضابط ارجاع شده باشد. »

‌بنابرین‏ همان‌ طور که مقام قضایی نمی‌توانند خود سرانه اقدام به تفتیش منازل کنند و یا دستور به بازرسی از منازل را صادر نمایند. بلکه باید در چهارچوب شرایط مقرر در قانون اقدام کنند، ضابطان قضایی نیز نمی‌توانند ورود به منازل و یا تفتیش از آن کنند.

۱- تفکر خلاق را با ارزش بدانید.

۲- بچه ها را به محرک های محیطی حساس تر سازید.

۳- دست کاری اشیا و عقاید را تشویق کنید.

۴- چگونگی آزمایش منظم عقاید را یاد دهید.

۵- تحمل عقاید تازه را توسعه دهید .

۶- از تحمیل یک الگوی خاص اجتناب کنید .

۷- در کلاس جوی خلاق ایجاد کنید.

۸- به کودکان یاد بدهید تفکر خلاق خویش را ارزشمند بداند.

۹- مهارت هایی را به منظور اجتناب از بدآموزی همسالان آموزش دهید.

۱۰- اطلاعات لازم راجع به فرایند خلاق را ارائه دهید.

۱۱ – احساس ضعف در برابر شاهکارها را دور کنید.

۱۲- یادگیری خود را تشویق و ارزیابی کنید.

۱۳- خار در پا ایجاد کنید . ( توجه دانش آموزان را به یافته های بحث برانگیز جلب کنید).

۱۴- برای تفکر خلاق ضرورت هایی ایجاد نمایید.

۱۵- موقعیت هایی برای فعالیت و فرصت هایی برای آرامش ایجاد کنید.

۱۶- برای رسیدن به عقاید ،منابع قابل دسترسی فراهم کنید .

۱۷- عادت رسیدن به کاربرد کامل عقاید را تشویق کنید .

۱۸- انتقاد سازنده را توسعه دهید ، نه فقط انتقاد کردن را .

۱۹- کسب شناخت در رشته‌های مختلف را تقویت کنید .

۲۰- معلمانی با روح حادثه جویی باشید.

راه کارهایی برای تسهیل خلاقیت و نوآوری:(وایلز،۱۳۷۷)

شاید یکی از مهمترین عوامل تسهیل و تقویت مدیریت ،توان خلاقیت و نوآوری در سازمان ، ساختار مناسب و تشکیلات متناسب با اهداف مورد نظر می‌باشد. یکی از عوامل توسعه وتقویت قدرت خلاقیت و نوآوری در سازمان هدایت ، پشتیبانی و تشویق کسانی است که از خود ، نظر و اندیشه‌های خلاق بروز می‌دهند.

هر گاه مدیران عالی سطوح و سیاست گذران سازمان ، خود به خلاقیت و نوآوری به عنوان فعالیت های ضروری و حیاتی باور و اعتقاد نداشته باشند، هیچ فعالیتی در این زمینه دوام و بقا نخواهد یافت.

ایجاد هسته‌های پژوهشی و نوآوری در سازمان نیز می‌تواند کار نوآوری را تسهیل و تسریع کند.

یکی از اندیشمندان مدیریت در زمینه عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری به چهار دسته از عوامل اشاره دارد که عبارتند از :

الف) به کارگیری و جذب نیروهای خلاق و نوآوری در سازمان

ب) امکانات مناسب تحقیقاتی و مالی برای کوشش های نوآوران

ج) آزادی عمل کافی در انجام فعالیت ها و تلاش های خلاق

د) به کارگیری نتایج حاصل از فعالیت های خلاق و دادن پاداش مناسب به افراد خلاق

هر گاه سیستم سازمانی با اتکا ‌به این عوامل طراحی شود خلاقیت و نوآوری در سازمان توسعه و گسترش یافته و تقویت می شود .

راه کارهایی برای افزایش قدرت خلاقیت و ابتکار افراد:(وایلز،۱۳۷۷)

مدیران آموزشگاه ها ‌به این نکته به خوبی پی برده اند که هر تغییری در برنامه های آموزشگاه ها باید از یک یک معلمان سرچشمه بگیرد و مورد قبول آنان باشد.

اگر داشتن برنامه بهتری مطلوب آموزشگاه است برای تأمین آن باید چنان محیطی در آموزشگاه ایجاد گردد که اسباب پرورش قدرت ابتکار معلم فراهم شود و او بتواند روش کار خویش را بهتر نموده و در انجام دادن کارهای معلمی ،وظیفه رهبری به عهده بگیرد .

رهبری آموزشی پدیده ای است که از معلم خلاق و با ابتکاری که در راه رشد و کمال شغلی است و در بهتر کردن روش کار خویش می کوشد ظاهر می شود .

خلاقیت و ابتکار در حقیقت محصول آزمایش و تجربه است ، آزمایش و تجربه نیز مراحلی بدین شرح دارد:

– طرح و مقدمات کار

– آزمایش امر تازه

– تجدید نظر در آن.

به کار بستن روش های نو و تازه به قدرت شهامت خاص نیاز دارد زیرا بسیاری از معلمان از ترک روش معمول و جاری کار که بدان خو گرفته اند اکراه دارند و اگر مدیر آموزشگاه به ایشان یاری لازم را ننمایند شیوه های نو و عقاید تازه را به کار نخواهند بست .

برای پرورش قدرت خلاقیت و ابتکار در معلمان ، مدیر باید مسائل سه گانه زیر را حل کند:

الف ) چگونه می توان به معلم کمک کرد تا مقصود و منظور از کار خویش را به روشنی و وضوح احساس نماید ؟

ب) چگونه می توان بر رغبت و میل معلمان به استفاده از روش ها و فنون تازه ی کار افزود ؟

ج) چگونه می توان آسودگی خاطر بیشتر برای معلمان در موقع ایجاد تغییر در برنامه ها حاصل نمود ؟

نخستین راه در پرورش قدرت ابتکار معلمان ، عبارت از بررسی هدف های آموزشگاه و تجدید نظر در آن ها در قالب ارزش های اساسی و مورد قبول گروه است . وقتی را که مدیر آموزشگاه و معلمان به طور گروهی برای رسیدن به هدف ترتیبی مشترکی صرف می‌کنند ،سبب تحریک و بروز قدرت ابتکار خواهد شد .

در حقیقت این کوشش از جمله ضرورت های بهبود برنامه می‌باشد . پس از اینکه درباره ی مقاصد و هدف های برنامه توافق حاصل گردید ، وظیفه ی بعدی مدیر تشویق معلمان به آزمایش کردن و به کار بستن روش های تازه است .

علاقه و رغبت معلمان در به کار بستن روش های نو موقعی افزایش می‌یابد که محیطی آزاد و روابط صمیمی میان معلمان و رهبران رسمی آموزشگاه برقرار باشد و در عین حال همه ی عوامل و موجباتی که سبب پیروی و قبول یک الگوی خاص و معین گردد،از بین برود .

ابتکار و خلاقیت موقعی آشکار می‌گردد که مدیر آموزشگاه از تعیین بهترین روش کار خودداری کند و معتقد باشد که بهترین روش کار برای هر گروه باید توسط خود گروه و با ملاحظه وضع افراد گروه و سایر عواملی که کوشش های جمع را محدود می‌سازد، به وجود می‌آید .

آرای مدیر یا سایر رهبران رسمی آموزشی در زمینه امور آموزشی همواره صحیح و مطلوب است زیرا اگر مدیران آموزشی اصرار داشته باشند که نظرهای آنان درباره ی مسائل مختلف صحیح و قاطع است ، معلمان به جای اینکه کوشش کنند تا نظرهای خود را بیازمایند می کوشند که به نظرهای مدیران پی ببرند . نشست های بحث و مذاکره که در آن آرای معلمان برابر با آرای مدیران مورد بررسی قرار می‌گیرد، موجب افزایش اعتماد معلم به خود می‌گردد و وجود این احساس اعتماد نفس نیز از مقدمات ضروری پرورش ابتکار و خلاقیت است. یکی از مؤثرترین راه های پرورش و ترغیب خلاقیت و ابتکار ، توجه نمودن و اهمیت دادن به دلایل و شواهد قطعی است.

پشتیبانی از آمادگی و علاقه مندی معلمان در به کار بردن و آزمایش کردن روش و فنون تازه،اولین گام مدیر در راه پرورش قدرت ابتکار معلمان است.پس از اینکه معلمان روش و فنون تازه را به مرحله ی اجرا گذاشتند مدیر باید کوشش نماید که با فراهم نمودن اسباب آسایش و رفاه خاطر آنان این تجربه ی تازه را برای ایشان ارزنده و لذت بخش سازد .

عوامل مؤثر بر خلاقیت :(کریمی،۱۳۸۱)

یکپارچگی اجتماعی^[۱۱۹]احساس تعلق به یک اجتماع و دریافت حمایت و آسایش از جانب یک اجتماع.

مفهوم سازی ارائه شده توسط کیس، ‌بر اساس پژوهش های مختلف انجام شده در حیطه ی سلامت روان و خوب بودن ذهنی، صورت گرفته و ‌در مورد اینکه هریک از این مؤلفه‌ ها به عنوان مؤلفه‌ های سلامت روان در نظر گرفته می‌شوند، توافق وجود دارد، ولی مطمئناً هنوز نیاز به پژوهش های اختصاصی متعددی ‌در مورد خود این طبقه بندی ۱۳ گانه هست تا مورد توافق عمومی‌نظریه پردازان و پژوهشگران سلامت روان قرار گیرد، زیرا این طبقه بندی با هدف مشخص کردن نشانگان سلامت روان تدوین شده است (کیس، ۲۰۰۷).

۲-۳-۳ تأثیر استرس و مهارت های مقابله ای بر سلامت روان

در مباحث سلامت روان و آسیب شناسی روانی، توجه به عوامل استرس زا و کیفیت مقابله ی مؤثر با آن ها غیرقابل اجتناب است. امروزه پژوهش ها و مطالعات مختلف، این موضوع را تأیید ‌کرده‌است که حتی برای افرادی که دارای استعداد ژنتیکی اختلالات روانی هستند، آنچه که منجر به بروز این اختلالات می‌شود، تجربه ی درجات بالای استرس و ناتوانی در مقابله ی مؤثر با عوامل استرس زا ^[۱۲۰] است (هالجین و ویتبورن؛ ترجمه ی سیدمحمدی، ۱۳۸۷). عوامل استرس زا، عوامل درونی یا بیرونی هستند که به شکل ناخوشایندی احساس تعادل و ثبات فرد در زندگی روزمره را بر هم می‌زنند و در نتیجه، سلامت روانشناختی یا جسمانی او را تحت تأثیر قرار می‌دهند. استرس می‌تواند به طور مستقیم از طریق پیامدهای روانشناختی و فیزیولوژیک (مانند برانگیختگی بیش از حد و سطح بالای اضطراب) یا غیر مستقیم (از طریق افزایش احتمال رفتارهای مخربی همچون سیگار کشیدن و تغذیه ی ناکافی) سلامت جسمانی وروانی افراد را به خطر بیندازد. البته تأثیر عوامل استرس زا بر سلامت جسمانی و روانشناختی، ‌در مورد همه ی افراد، به یک میزان نیست. بسیاری از افراد هستند که در شرایط و موقعیت های بسیار استرس زا، از سطح سلامت روانی و جسمانی خوبی برخوردارند و برعکس، بسیاری از افراد ممکن است با کمترین عوامل استرس زا، سطح سلامت جسمانی و روانشناختی آن ها در وضعیت نامطلوبی قرار بگیرد (گلانز و شوارتز، ۲۰۰۸). در واقع آنچه که موجب این تفاوت ها می‌گردد، به نوع مکانیزم های مقابله ای^[۱۲۱] مربوط می‌شود که افراد در مواجهه با رویدادهای استرس زا و به منظور کنترل استرس ناشی از آن ها در زندگی روزمره ی خود، به کار می‌بندند (مک دونالد، ۲۰۰۶).

پاسخ سازگارانه و منتج به سلامت روان، نسبت به موقعیت های استرس زا دارای دو مؤلفه‌ ی اساسی است: ۱- مدیریت مسئله^[۱۲۲] ۲- تنظیم هیجانی^[۱۲۳]. مدیریت مسئله به ساز و کارهایی اشاره دارد که فرد برای تأثیر گذاری مستقیم بر موقعیت استرس زا به کار می‌گیرد. ساز و کارهایی همچون حل مسئله و جستجوی اطلاعات لازم برای مقابله مؤثر با یک موقعیت، از جمله ساز و کارهایی هستند که تحت مفهوم مدیریت مسئله، قرار می‌گیرند. تنظیم هیجانی به ساز و کارهای کنترل و تعدیل هیجانات، به شکلی سازگارانه اشاره دارد. این مؤلفه‌، در کنار مدیریت مسئله، یک مؤلفه‌ ی اساسی برای مقابله ی مؤثر با یک موقعیت استرس زا به شمار می‌رود، زیرا مدیریت مسئله با وجود هیجانات منفی شدید و مخرب، بسیار دشوار خواهد بود. مؤلفه‌ ی تنظیم هیجانی، بویژه هنگامی‌اهمیت بسیاری پیدا می‌کند که امکان تغییر و مدیریت موقعیت استرس زا چندان عملی نیست. مثلاً هنگامی که فرد با مرگ یک از اطرافیان خود مواجه می‌شود، به هیچ وجه نمی‌تواند تأثیری روی موقعیت ناگوار پیش آمده، ایجاد کند. در چنین مواردی فرد فقط می‌تواند روی خودش کنترل داشته باشد. ‌بنابرین‏ در چنین شرایطی تنها مؤلفه ی تنظیم هیجانی، اجرایی خواهد بود. البته تنظیم هیجانی هم بدون دخالت عوامل بیرونی و موقعیتی انجام نمی‌گیرد، بلکه ساز و کارهای اجتماعی و بین فردی مانند کمک گرفتن از حمایت اجتماعی خانواده، دوستان و سایر شبکه های روابط اجتماعی می‌تواند تاحد زیادی به تنظیم هیجانات در موقعیت های استرس زا کمک نماید (گلانز و شوارتز، ۲۰۰۸).

۲-۳-۴ تأثیر روابط بین فردی بر سلامت روان

امروزه شواهد پژوهشی، این موضوع را تأیید می‌کند که روابط اجتماعی مؤثر و حمایت کننده، تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم قابل توجهی بر سلامت روان دارد (گلانز و شوارتز، ۲۰۰۸). ابعاد تأثیر حمایت اجتماعی بر حفظ و ارتقاء سلامت روان را می‌توان در چهار بعد زیر طبقه بندی کرد (هینی و ایزریل^[۱۲۴]، ۲۰۰۸):

۱- حمایت هیجانی^[۱۲۵]، شامل همدلی، عشق، اعتماد و مراقبت.

۲- حمایت ابزاری^[۱۲۶]، شامل کمک ها و خدمات مستقیم در جهت حل مسائل فردی که نیازمند کمک است.

۳- حمایت اطلاعاتی^[۱۲۷]، شامل ارائه ی توصیه، پیشنهاد و هر گونه اطلاعاتی که می‌تواند به فرد در جهت حل مسائلش کمک کند.

۴- حمایت مبتنی بر ارزشیابی^[۱۲۸]: شامل ارائه ی اطلاعاتی که برای ارزشیابی موضع فعلی فرد بر مبنای اهداف مورد انتظارش، کمک کننده است. به عبارت دیگر این نوع حمایت به بازخوردهای سازنده و کمک کننده به فرد، اشاره دارد.

بدیهی است که هریک از عوامل چهارگانه ی فوق، می‌تواند به اشکال مختلف، در مقابله ی مؤثر با عوامل استرس زا چه در مؤلفه‌ ی مدیریت مسئله و چه در مؤلفه‌ ی تنظیم هیجانی، بسیار تأثیر گذار باشد (گلانز و شوارتز، ۲۰۰۸) البته ابعاد چهارگانه ی حمایت اجتماعی، کاملاً قابل تفکیک از یکدیگر نیستند و معمولاً در ارتباط بایکدیگر تحقق می‌یابند (هینی و ایزریل، ۲۰۰۸).

۲-۳-۵ مداخلات مبتنی بر سلامت روان