در تحقیق حاضر پژوهشگر از روش های توصیفی و استنباطی برای سنجش داده ها استفاده خواهد نمود. در بخش روش های استنباطی به منظور بررسی فرضیات تحقیق از آزمون های زیر استفاده شده است که با نرم افزارهای SPSS وAMOS انجام گرفته است.

آزمون کلموگروف اسمیرنوف به منظور نرمال بودن داده های متغیر های تحقیق استفاده می‌شود.

مدلسازی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تاییدی وهمچنین آزمون های برازش مدل برای روایی مدل استفاده شده در تحقیق و اینکه متغیرهای استفاده شده مدل روایی لازم را دارند.

آزمون ضریب همبستگی پیرسون.

۳-۹-جمع بندی:

در این فصل بعد از دسته­بندی تحقیق بر اساس هدف و نحوه گردآوری داده ­ها، جامعه آماری تحقیق که شامل مدیران ، کارشناسان ،سرپرستان و کارمندان بانک ملی استان سمنان بود مشخص شد، که از این تعداد، ۱۹۶ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه به صورت تصادفی بین آن ها توزیع شد و در ادامه پس از تأیید روایی و پایایی پرسشنامه، در نهایت روش های تحلیل داده ­های جمع‌ آوری شده تشریح شد.

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

۴-۱- مقدمه

پژوهشگر پس از این که روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب، داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع‌ آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیک های آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها،… تناسب دارد، داده های جمع‌ آوری شده را دسته بندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیه هایی را که تا این مرحله او را در تحقیق هدایت کرده‌اند در بوته آزمون قرار دهد و تکلیف آن ها را روشن کند و سرانجام بتواند راه حلی و پاسخی برای پرسش تحقیق بیابد.

تجزیه و تحلیل اطلاعات به عنوان مرحله ای علمی از پایه های اساسی هر پژوهش علمی به شمار می‌رود که به وسیله آن کلیه فعالیت های پژوهش تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت می‌شوند. در این فصل نیز به توصیف داده های پژوهشی و تجزیه و تحلیل تجزیه و تحلیل داده هایی که به وسیله پرسشنامه از افراد نمونه گردآوری شده‌اند پرداخته خواهد شد و سپس به هر یک از فرضیات پاسخ داده می‌شود.

در بخش اول این فصل ابتدا ویژگی‌های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان مورد برسی قرار
‌می‌گیرد و سپس با بهره گرفتن از آزمون­های آماری فرضیات تحقیق مورد بررسی و آزمون قرار ‌می‌گیرد

۴-۲-آمار توصیفی

با توجه به نتایج بخش اول پرسشنامه ( ویژگی های جمعیت شناختی)، اطلاعات زیر به طور خلاصه ‌در مورد مشخصات نمونه آماری مورد نظر ارائه می‌شود. نمودارها بر اساس درصد در زیر آورده شده‌اند.

۴-۲-۱- پست سازمانی پاسخگویان

جدول ۴-۱: وضعیت پست سازمانی پاسخ دهندگان

درصد داده هر طبقه

فراوانی هرطبقه

پست سازمانی

۱٫۵

۳

مدیر

۹٫۷

۱۹

کارشناس

۱۲٫۸

۲۵

سرپرست

۷۶٫۰

۱۴۹

کارمند

۱۰۰٫۰

۱۹۶

جمع

نمودار ۴-۱: وضعیت پست سازمانی پاسخ دهندگان

از میان پاسخ دهند گان کارمندان بیشترین و مدیران کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده بودند.

۴-۲-۲-وضعیت تحصیلی پاسخگویان

جدول ۴-۲: وضعیت تحصیلی پاسخ دهندگان

درصد داده هر طبقه

فراوانی هرطبقه

سطح تحصیلات

۲۵٫۵

۵۰

دیپلم و زیر دیپلم

۲۴٫۰

۴۷

لیسانس

۴۹٫۵

۹۷

فوق لیسانس

۱٫۰

۲

دکتری و بالا تر

۱۰۰٫۰

۱۹۶

جمع

نمودار ۴-۲: وضعیت تحصیلی پاسخ دهندگان

از میان پاسخ دهندگان افراد دارای مدرک فوق لیسانس بیشترین و افراد دارای مدرک دکترا و بالاتر کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.

۴-۲-۳-رشته تحصیلی پاسخگویان

جدول ۴-۳: رشته تحصیلی پاسخ دهندگان

درصد داده هر طبقه

فراوانی هرطبقه

رشته تحصیلی

۹٫۷

۱۹

فنی و مهندسی

۸٫۲

۱۶

علوم تجربی

۵٫۱

۱۰

هنر

۷۷٫۰

۱۵۱

علوم انسانی

۱۰۰٫۰

۱۹۶

جمع

نمودار۴-۳:رشته تحصیلی پاسخ دهندگان

از میان پاسخ دهندگان افراد با رشته تحصیلی علوم انسانی بیشترین و افراد با رشته تحصیلی هنر کمترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.

۴-۲-۴-وضعیت سابقه کار پاسخگویان

جدول۴-۴: وضعیت سابقه کار پاسخ دهندگان

درصد داده هر طبقه

فراوانی هرطبقه

سابقه شغلی

۳۸٫۸

۷۶

زیر ۵ سال

۱۱٫۲

۲۲

۱۰-۵ سال

۱۱٫۲

۲۲

۱۵-۱۰ سال

۳۸٫۸

۷۶

۱۵ سال و بالاتر

۱۰۰٫۰

۱۹۶

جمع

نمودار۴-۴)وضعیت سابقه کار پاسخ دهندگان

از میان پاسخ دهندگان افراد با سابقه کمتر از ۵ سال و بیشتر از ۱۵ سال بالاترین و افراد با سابقه ۵تا۱۰ و ۱۰تا۱۵ پایین ترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.

۴-۲-۵- میزان آشنایی با فناوری پاسخگویان

جدول ۴-۵: وضعیت میزان آشنایی با فن آوری پاسخ دهندگان

درصد داده هر طبقه

فراوانی هرطبقه

میزان آشنایی

۲٫۰

۴

خیلی کم

۹٫۲

۱۸

کم

۳۶٫۲

۷۱

متوسط

۳۸٫۳

۷۵

زیاد

۱۴٫۳

۲۸

خیلی زیاد

۱۰۰٫۰

۱۹۶

جمع

نمودار ۴-۵: وضعیت میزان آشنایی با فن آوری پاسخ دهندگان

ازمیان پاسخ دهندگان افرادی که میزان آشنایی با فناوری اطلاعات آن ها زیاد است بالا ترین فراوانی را به خود اختصاص داده‌اند.

۴-۳- آمار استنباطی

هدف از استنباط آماری به دست آوردن نتایجی در باره جامعه آماری با استفاد از نمونه هایی است که از آن جامعه استخراج شده است. استنباطهای که از نمونه می­ شود، نمی­تواند قطعی باشد و این استنباط ‌ها

احتمالی هستند و لذا باید مبانی نظریه احتمال را در بیان آن­ها به کار گیریم. در واقع هدف نهایی آمار استنباطی برآورد ویژگی‌های جامعه است.

۴ -۳ – ۱ – آزمون نرمال بودن متغیرهای پژوهش

برای بررسی نرمال بودن متغیرهای تحقیق از آزمون کلموگروف اسمیرنوف استفاده می‌کنیم تا مشخص شود که از آزمون پارامتری استفاده کنیم یا ناپارامتری استفاده شود.

آزمون نرمال بودن (کولموگروف اسمیرنوف) برای تمامی متغیرهای تحقیق انجام شده است و در تمامی آزمون‌ها، فرضیه آماری به صورت زیر می‌باشد

H0: داده ها نرمال هستند (داده ها از جامعه نرمال آمده اند)

H1: داده ها نرمال نیستند (داده ها از جامعه نرمال نیامده اند)

جدول۴ – ۶ : نتایج آزمون کلموگروف اسمیرنوف

متغیرهای پژوهش

آماره Z

سطح معناداری

نتیجه فرضیه

استراتژی سازمان

۱٫۱۴۶

۱۴۵٫

نرمال است

بر اساس مدل شناختی کلارک و ولز افراد به سه دسته باور معتقدند:

الف:قرار دادن استانداردهای بسیار افراطی برای خود “ضمن سخنرانی نباید حتی یک کلمه هم اشتباه کنم”.

ب:باورهای مشروط درباره خود “اگر هنگام سخنرانی مکث کنم دیگران فکر می‌کنند که من احمقم”.

ج:باورهای نامشروط درباره خود “من عجیب و غریب و شکست خورده هستم”.

داشتن چنین باورهایی باعث می شود افراد،جهان اجتماعی را خطرناک ادراک کنند و به طور طبیعی علائم شناختی،فیزیولوژیکی و رفتاری اضطراب را تجربه کنند. کلارک و ولز معتقدند که چندین عامل باعث می شود تا افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی نتوانند باورهای خود را به بوته آزمایش بگذارند:

عامل اصلی توجه متمرکز بر خود^[۴۹] و تمایل به دیدن خود به عنوان شیء اجتماعی است.عامل دوم رفتارهای ایمنی بخش^[۵۰] است.گرچه اضطراب اجتماعی با اجتناب از موقعیت های اجتماعی و عملکردی همراه است،تعداد کمی از این افراد از لحاظ اجتماعی کاملا منزوی هستند.آن ها با انتخاب و بر اساس ضرورت وارد موقعیت های اجتماعی می‌شوند،اما از استراتژی ها یا رفتارهای ایمنی بخش استفاده می‌کنند که اغلب اثرات متناقض دارد و به طور عملی باعث می شود تا احتمال وقوع پیامد منفی رفتار بیشتر شود و عامل مهم دیگر که نه در جریان موقعیت های اجتماعی بلکه در پیش‌بینی این موقعیت ها و حتی پس از وقوع آن ها رخ می‌دهد.این افراد قبل از ورود به موقعیت ها اضطراب انتظاری^[۵۱] شدیدی را تجربه می‌کنند.آن ها میزان وقوع پیامدهای منفی را بیش از حد تلقی می‌کنند،از این رو میزان توجه متمرکز برخود و رفتارهای ایمنی بخش افزایش می‌یابد(کلارک و ولز،۱۹۹۵؛به نقل از محمدی و همکاران،۱۳۹۲).

۲-۲-۵-۲- مدل شناختی-رفتاری رپ و هیمبرگ ^[۵۲]

این مدل بر این فرض است که پیش‌بینی موقعیت یا خود موقعیت مفروضه هایی را در ذهن افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی فعال می‌کند.این افراد باور دارند که در موقعیت های اجتماعی به طور غیرموجه عمل خواهند کرد؛به طوری که به پیامدهای اجتماعی نامطلوبی منجر می شود.آن ها آن چه را که انتظار رخ دادن آن را دارند،در ذهن مرور می‌کنند،حوادث منفی گذشته را به خاطر می آورند و خودشان را در موقعیت های قبلی تصور می‌کنند و انتظار عملکرد ضعیف را از خودشان دارند.آن ها تلاش می‌کنند تا این خطرات را با برگرداندن توجه به سمت خودشان و به سمت اطلاعات تهدیدآمیز دریافت شده از محیط مدیریت کنند.در موقعیت های اجتماعی نیز استانداردهایی را برای خود قرار می‌دهند،چون بر این باورند که اطرافیان آن ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند و ادراک خود را از عملکرد خودشان بر خلاف استاندارد های مدون خود ارزیابی می‌کنند.زمانی که آن ها فکر می‌کنند به آن حد مطلوب نرسیده اند،احتمال ارزیابی منفی افزایش می‌یابد و اضطراب آن ها زیاد می شود.این مدل بر این فرض استوار است که افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی اهمیت بسیار بالایی بر تاثیر بر دیگران قائلند،از این رو چنین دیدگاهی باعث می شود تا آن ها دیگران را بیش ازحد نقاد در نظر بگیرند(رپ و هیمبرگ،۱۹۹۷؛ به نقل از محمدی و همکاران،۱۳۹۲).

۲-۲-۵-۳- مدل هافمن و بارلو^[۵۳]

طبق این مدل انسان ها از لحاظ تکاملی نسبت به خشم و انتقاد و سایر شاخص های طرد اجتماعی حساس هستند.بر اساس این مدل استعداد ژنتیکی برای اضطراب اجتماعی اختصاصی نیست،بلکه اغلب مرتبط با متغیرهای سرشتی خاص مثل خجالت است که ارتباط زیادی با اضطراب اجتماعی دارند.این مدل فرض می‌کند که حوادث به نسبت جزئی زندگی مثل تعامل های اجتماعی یا عملکردی منجر به اضطراب می‌شوند،به ویژه اگر هشداری با این وقایع پیوند یابد.سپس این عوامل زمینه را برای اینکه هشدارهای درست یا اشتباه شکل بگیرند،آماده می‌کنند.فرض آن ها بر این است که هشدارهای صحیح اغلب به سمت زیرگونه نافراگیر (خاص،موقعیتی)اختلال اضطراب اجتماعی پیش می رود.هافمن و بارلو معتقدند افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی نافراگیر مانند افراد مبتلا به فوبی خاص واکنش های ترس بیشتری را تجربه می‌کنند،در حالی که افراد زیرگونه فراگیر پاسخ های اضطرابی بیشتری را بروز می‌دهند و ممکن است همراه با احساس های خجالت و شرم باشد.طبق این مدل زیرگونه فراگیر بدون هشدار رخ می‌دهد یا از این طریق هشدار های اشتباهی مرتبط با موقعیت های مرتبط با ارزیابی اجتماعی برانگیخته می شود(هافمن و بارلو،۲۰۰۲، به نقل از محمدی و همکاران،۱۳۹۲).

۲-۲-۵-۴- مدل کایمبرال^[۵۴]

این مدل مبتنی بر نظریه حساسیت به تقویت^[۵۵] طراحی شده است.این نظریه مبتنی بر بیولوژی شخصیت است که سه زیر سیستم عمده در مغز را زیربنای تفاوت های فردی در افراد می‌داند.این سیستم های مغزی عبارت است از: سیستم جنگ-گریز-توقف(FFFS)^[56]،سیستم تماس رفتاری(BAS)^[57] و سیستم بازداری رفتاری(BIS)^[58].نظریه پردازان این حوزه ساختارهای مغزی متفاوتی را در هر یک از این سه سیستم دخیل می دانند و جایگاه های متفاوتی را در آسیب شناسی اختلالات هیجانی در این سه سیستم فرض می‌کنند.این مدل بر این فرض است هم علل نزدیک هم علل دور باعث اختلال اضطراب اجتماعی فراگیر می شود.علل دور شامل عوامل تاریخی است که به حساسیت بالای FFFS و BIS منجر می شود(برای مثال،ژن ها و تجربیات گذشته)،در حالی که علل نزدیک عواملی هستند که به طور مستقیم منجر به اضطراب و اجتناب اجتماعی می‌شوند(برای مثال،موقعیت های فعلی،سطح فعلی حساسیت BIS و FFFS).مدل فعلی بر این فرض است تمامی این عوامل به سبک متقابل و پیچیده ای با هم تعامل دارند و منجر به ایجاد و تداوم اختلال اضطراب اجتماعی می‌شوند.عوامل ژنتیکی،سرشت،تجربه های اجتماعی حساسیت زا و خوگیری زا،تجربه های استرس زا و حساسیت پایینBAS جزء عوامل دور برای ایجاد اضطراب اجتماعی و متغیرهای موقعیتی،تفاوت افراد در حساسیتFFFS و BIS و پردازش اطلاعات،استرسورها و عوامل نگهدارنده شامل پردازش سوگیرانه اطلاعات،رفتارهای اجتنابی و عملکرد ضعیف در موقعیت های اجتماعی جزء عوامل نزدیک برای ایجاد و تداوم اختلال اضطراب اجتماعی است (کایمبرل،۲۰۰۸؛به نقل از محمدی و همکاران،۱۳۹۲).

۲-۲-۵-۵- مدل رپ و اسپنس^[۵۹]

این مدل،مدلی جامع بر اساس رویکرد ابعادی به اختلال اضطراب اجتماعی است.این مدل فرض می‌کند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی اختصاصی و مشترک به صورت هیجان مداری عمومی(عاطفه منفی یا نوروتیسم) ابراز می‌شوند.در این مدل،اضطراب اجتماعی در یک پیوستار بررسی می شود.اختلال اضطراب اجتماعی در انتهای پیوستار قرار می‌گیرد.از موضع رپ و اسپنس عوامل ژنتیکی در سبب شناسی این اختلال مهم هستند.طبق این مدل تشخیص اضطراب اجتماعی بستگی ‌به این دارد که فرد در چه جایگاهی از این پیوستار قرار بگیرد و اختلال چه میزان از ناراحتی،تداخل و آسیب را در زندگی فرد ایجاد کند.مشخص است که مداخله در زندگی تحت تاثیر شدت اختلال،سن،جنسیت و اهداف زندگی و فرهنگ قرار دارد.در این مدل،تاثیر عواملی مثل تعاملات والد/کودک نیز در اختلال اضطراب اجتماعی قابل توجه است.حمایت افراطی والدین،الگوگیری فرزندان از آن ها به طور معنی دار در افراد تاثیر می‌گذارد(رپ و اسپنس،۲۰۰۴؛ به نقل از محمدی و همکاران،۱۳۹۲).

۲-۲-۵-۶- ارزیابی مدل های سبب شناسی اختلال اضطراب اجتماعی

مدل های شناختی اغلب بر تداوم اختلال اضطراب اجتماعی تأکید دارند و کمتر به شکل گیری این اختلال پرداخته‌اند.تمرکز عمده این مدل ها بر تأثیرات نزدیک مثل سوگیری در قضاوت و حافظه و تعبیر محرک های اجتماعی است (رپ و هیمبرگ، ۱۹۹۷).

اما مدل کایمبرل دارای خصوصیات زیر است:

معمولاً جامعه را در اولین تقسیم‌بندی به چند نهاد اصلی تقسیم می‌کنند. نهاد خانواده، نهاد آموزش، اقتصاد، حکومت و دین و در جوامع پیشرفته نهاد علم نیز در سده اخیر به نهادهای اجتماعی اضافه شده است. نهاد خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که با ازدواج آغاز می‌شود. ‌بنابرین‏، ازدواج از آنجا که مراسم آغازین این نهاد مهم اجتماعی است اهمیت بنیادین و پایه‌ای دارد. سنگ بنای نهاد خانواده در ازدواج گذاشته می‌شود (نیل فروشان و همکاران، ۱۳۹۲).

ما در انتخاب خانواده‌ای که در آن به دنیا آمده‌ایم هیچ گونه اختیاری نداشته‌ایم، اما معمار خانواده آتی خود خواهیم بود. هرچند ازدواج همه‌ امر خانواده نیست اما خشت اول و سنگ بنای خانواده است. ‌بنابرین‏ یکی از مهم‌ترین مسائل در نهاد خانواده، ازدواج و مسائل پیرامون آن است. ازدواج یک نقطه عطف در زندگی انسان است و یکی از مهم‌ترین تصمیمات در طول زندگی فرد است. با ازدواج خانواده تشکیل می‌شود و نظام خویشاوندی شکل می‌گیرد و نسل بقا می‌یابد (شریفی‌زاده، ۱۳۹۲).

ویرجینیا ستیر^[۲۲] (۲۰۰۰؛ ترجمه بیرشک، ۱۳۸۸) خانواده را به عنوان جایی می‌نگرد که در آن می‌توان به عشق و تفاهم و پشتیبانی دست یافت، جایی که در آن می‌توان نفس تازه کرد و برای مقابله با دنیای خارج نیروی تازه‌ای گرفت. این واحد به ظاهر کوچک، از ارکان عمده و از نهادهای اصلی هر جامعه به شمار می‌رود. در واقع، هر خانواده را باید خشت بنای جامعه و کانون اصلی حفظ سنت و رسوم و ارزش‌های والای مورد احترام و شالوده و استحکام مناسبات پایدار اجتماعی و روابط میان فردی و مهد پرورش فکر و اندیشه و اخلاق و تعالی روح به حساب آورد. خانواده یکی از مهم‌ترین محیط‌های مؤثر بر سلامت بدنی و روانی افراد به حساب می‌آید و شرایط لازم را برای رشد و رسیدن به هماهنگی جسمی، روانی و اجتماعی فراهم می‌کند (مؤمنی، ۱۳۹۰). همچنین در بین نهادهای مختلف جامعه، کانون مقدس خانواده بهترین مکان برای تربیت جسم، روان و اساساً کانون کمک، تسکین، التیام و شفابخشی است. کانونی است که باید فشارهای روانی وارد بر اعضای خود را تخفیف دهد و راه رشد و شکوفایی آن‌ ها را هموار کند. اگر خانواده بتواند محیط سالم و سازنده‌ای برای اعضای خود فراهم کند که نیازهای جسمانی و روانی آن‌ ها را برآورده کند کمتر ممکن است به نهادهای اجتماعی خارج از خانواده احتیاج پیدا شود (ثنایی ذاکر، ۱۳۷۹). معمولاً خانواده سالم افراد سالم و خانواده ناسالم موجب بروز مسائل فراوانی در سطح جامعه خواهد شد و اگر سعی در بهبود و پیشرفت خانواده حاصل نشود، مشکلات اجتماعی روز به روز بیشتر خواهد شد (ستیر، ۲۰۰۰؛ ترجمه بیرشک، ۱۳۸۸).

در گذشته «خانواده‌پرستی» یک نوع دین و یا حداقل رکنی از آن به شمار می‌رفت. مردم، مؤسسین خانواده یعنی نیاکان خویش را، چون خدایان می‌پرستیدند. نظریه «هرج و مرج جنسی^[۲۳]» در روابط مرد و زن و «زناشویی و تولید مثل بدون تشکیل خانواده» در آغاز حیات بشر، امروزه از طرف «مردم‌شناسی» و با استناد مدارک تاریخی به هیچ وجه تأیید نمی‌شود. غالب جامعه‌شناسان بر این عقیده‌اند که «تشکیل خانواده» در زندگی بشر، حتّی مقدم بر حیات مدنی اوست. در حقیقت، میراث و ره آورد بشر از سفر طولانی تکوینی وی و از مرحله حیات جانوران تکامل یافته، محسوب می‌شود که همه‌ این‌ها نشان‌دهنده جایگاه و ارزش خانواده از ابتدا تا به حال بوده است (شریفی‌زاده، ۱۳۹۲).

از بدو پیدایش انسان بر روی کره زمین همواره زنان و مردان با تشکیل کانونی به نام خانواده عمری را در کنار هم گذرانده و فرزندانی در دامان پر مهر خود پرورش داده و از این جهان رخت بربسته‌اند. شاید در یک تقسیم‌بندی کلی زندگی انسان را به دو بخش اساسی شامل دوران مجردی ومتأهلی تقسیم کرد. ازدواج مرز جدا کننده مجردی از متأهلی است (فردوسی‌پور، ۱۳۸۴). نیازهای ذاتی و جهان شمولی چون صمیمیت، روابط جنسی، دوست داشتن ‌و دوست داشته شدن، سرسپردگی، کسب امنیت از طریق توجه و حضور یک همراه و …. انسان‌های بالغ را به یافتن یک همراه مناسب دعوت می‌کند. به استثنای موارد معدودی، پیوند جویی با دیگران به طور عام (در روابط اجتماعی) و با یک همراه غالباً مادام‌ لعمر به طور خاص (درروابط زناشویی) گرایش ذاتی همه‌ انسان‌هاست (حسینی، ۱۳۸۹).

عناصر و اهداف ازدواج

حیدری (۱۳۸۷) بیان می‌کند که عده ای از روان­شناسان از جمله فروید، معتقدند که ازدواج در گذشته متضمن پنج عنصر یا عامل بوده است. این عوامل هنوز کم و بیش، به ویژه در اجتماع از جمله معیارهای اساسی زناشویی می‌باشند که عبارتند از :

عامل اجتماعی ازدواج: از آنجا که ازدواج یک پدیده اجتماعی است ‌بنابرین‏ تنها اجتماع می‌تواند همواره بر آن نظارت نماید و مصالح مورد علاقه زن و مرد را که مورد تأیید مقررات اجتماعی و قانونی نیز هست را در هر ازدواج در نظر بگیرد و آن را حتی‌المقدور بنا بر مقتضیات زمان و مکان اعمال نماید. بدون تردید اگر نظارت و کنترل جامعه نبود، زناشویی به تدریج جنبه فردی و خصوصی به خود می‌گرفت و تنها عنصر حکمفرمای آن، تمایلات غریزی و جنسی و میل طرفین می‌گردید و ازدواج به صورت نامطلوب‌ترین نوع خود یعنی روابط سست و غالبا بی‌دوام آزاد جنسی زن و مرد در می‌آمد. جامعه از ازدواج، اهدافی مستحکم و منطقی را خواستار است. به عبارت دیگر، خواستار تولید مثل، بقای نسل، پرورش و تربیت نونهالان، ایجاد آرامش و تعادل روانی و کمال شخصیت و خلاصه خواستار تشکیل خانواده و سازمانی است که یار و مددکار افراد سالم جامعه فردا باشد (حیدری، ۱۳۸۷).

نوابی‌نژاد (۱۳۸۰) در این مورد می‌نویسد: ازدواج و بنای خانواده یکی از ارزشمندترین و مقدس‌ترین اقدامات برای هر انسان تلقی می‌شود، به گونه‌ای که هیچ اقدام اجتماعی دیگری را نمی‌توان از جهت ارزش با آن مقایسه کرد. خانواده یک گروه و واحد اجتماعی است و در برگیرنده بیشترین، عمیق‌ترین و اساسی‌ترین مناسبات انسانی می‌باشد. ‌بنابرین‏، ازدواج و تأسیس کانون خانوادگی برای سلامت، امنیت و سعادت اجتماع سودمند و ضروری است. هر گاه جوان‌ها به موقع ازدواج کنند، به کانون گرم خانواده دل ببندند و بنیاد خانواده مستحکم باشد، به گونه‌ای قابل ملاحظه از فسادها، پلیدی‌ها، انحراف‌ها و بی‌بند و باری‌ها، تجاوزهای جنسی و قتل و جنایت‌ها کاسته خواهد شد.

عامل اقتصادی ازدواج: یعنی قبول تأمین احتیاجات اقتصادی زن توسط شوهر، یا شوهر توسط زن، و یا توسط یکی از خانواده های طرفین. در جامعه عموماً چه از نظر حقوقی و چه از نظر عرف و عادت، تأمین معاش و زندگی زن، به عهده مرد است. خودداری مرد از پرداخت هزینه زندگی در فقه اسلامی و حقوق مدنی می‌تواند علت و دلیل کافی برای طلاق محسوب شود لیکن جوامعی نیز وجود دارند که در آن‌ ها عملاً تأمین معاش مرد به عهده زن است (حیدری، ۱۳۸۷).

۱۲اختتامیهارزیابی و جمع بندی جلسات توسط خود اعضای گروه

۳-۳ جامعه آماری:

کلیه ی مادران دانش آموزان با معلولیت جسمی –حرکتی مدارس استثنائی شهرستان زنجان که :-حداقل دارای تحصیلات اول متوسطه بودند.-پرسشنامه ی استرس والدگری را پر کرده بودند و نمره ی آن ها با لاتر از نمره ی معیار ( ۲۶۰ و بیشتر) بوده و دارای استرس والدگری بودند .

به دلیل نیاز به پاسخ گویی کتبی به پرسشنامه‌ها ،افرادی انتخاب شد ه بودند که حداقل دارای تحصیلات متوسطه باشند .ضمنا محتوی پکیج مستلزم حداقل مهارت خواندن و نوشتن و درک مفاهیم مربوطه داشت ،افراد با این ویژگی ها انتخاب شدند.

۳-۴ حجم نمونه و روش نمونه گیری :

۳۰ نفر از افراد جامعه از طریق کد گذاری و قرعه کشی کدها به طور انتخاب تصادفی ساده و با انتساب تصادفی به ‌گروه‌های کنترل و آزمایش قرار گرفتند طوری که افراد گروه ها به طور مشابه در آمدند. افراد نمونه عینا از افراد جامعه انتخاب شدند .

آزمودنی ها

به تفکیک

فراوانی

درصد

سن مادر

۲۰-۳۰

۵

۷/۱۶

۳۰-۴۰

۲۰

۷/۶۶

۴۰-۵۰

۲

۷/۶

۵۰-۶۰

۳

۱۰

تحصیلات مادر

متوسطه

۱۹

۳/۶۳

دیپلم

۳

۱۰

لیسانس

۸

۷/۲۶

شغل

خانه دار

۳۰

۱۰۰

کارمند

۰

۰

۳-۵ ملاحظات اخلاقی:

رضایت آزمودنی ها جهت شرکت در مطالعه جلب شد.

اهداف پژوهش برای شرکت کنندگان توضیح داده شد.

اطلاعات افراد به صورت محرمانه حفظ خواهد شد.

پس از اتمام تحقیق در صورت درخواست برای گروه کنترل نیزکلاس های آموزشی برگزار خواهد شد . در صورت درخواست هر یک از شرکت کننده ها جهت دریافت و بررسی نتایج حاصل از تحقیق ، یک جلسه مشاوره فردی رایگان در نظر گرفته شد.

۳-۶ روش اجرای پژوهش:

پس از انتخاب موضوع و بیان مسأله، جامعه­ آماری مشخص و نمونه ­ای انتخاب شد. سپس ابزار پژوهش تهیه و بعد از تأیید روایی وپایایی آن، محقق به جمع ­آوری داده ­ها خواهد پرداخت. بعد از این مرحله، محقق با وارد کردن اطلاعات و داده ­ها به کامپیوتر بانرم افزار spss به تجزیه وتحلیل داده ­ها پرداخته و در نهایت گزارش ارائه خواهد گردید.

۳-۷ ابزار جمع‌ آوری اطلاعات:

به منظور جمع‌ آوری اطلاعات در این تحقیق از شاخص تنیدگی والدینی(PSI) استفاده شد.

۳-۷-۱شاخص تنیدگی والدینی(PSI): یک پرسشنامه خود گزارش دهی است که توسط آبیدین ساخته شده است و پرسشنامه ای است که بر اساس آن می توان اهمیت تنیدگی در نظام والدین – کودک را ارزشیابی کرد.این پرسشنامه بر این اصل مبتنی است که تنیدگی والدین می‌تواند از پاره ای ویژگی های کودک ،برخی خصیصه های والدین و یا موقعیت های متنوعی که با ایفای نقش والدینی به طور مستقیم مرتبط هستند ناشی شود. شکل شاخص تنیدگی والدین این پژوهش ،به عنوان شکل بازنگری شده شکل های پیشین است که تصحیح آن آسانتر و مقدار مواد آن کمتر است .این بازنگری

1. 1. – Deater-Deckard، K ↑

1. 1. – Mitchell، D. B.، & Hauser-Cram، P ↑

1. 1. – Parkes، J.، Caravale، B.، Marcelli، M.، Franco، F.، & Colver، A ↑

1. 1. – Pousada، M ↑

1. 1. – Sawyer، M. G ↑

1. 1. – Ambikile، J. S.، & Outwater، A ↑

1. 1. – Coleman، P. K.، & Karraker، K. H ↑

1. 1. – Sommer، K ↑

1. 1. – Beck، A. T ↑

1. 1. – Barnett، D. W.، Hall، J. D.، & Bramlett، R. K ↑

1. 1. – Frey، K. S.، Greenberg، M. T.، & Fewell، R. R ↑

1. 1. – Miller، A. C.، Gordon، R. M.، Daniele، R. J.، & Diller، L ↑

1. 1. – Jarvis، P. A.، & Creasey، G. L ↑

1. 1. – Lazarus، R. S ↑

1. 1. – Aldwin، C. M ↑

1. 1. – Kohn، P. M ↑

1. 1. – Jordan، P. J.، Ashkanasy، N. M.، & Hartel، C. E ↑

1. 1. – Fletcher، I.، Leadbetter، P.، Curran، A.، & O’Sullivan، H ↑

1. 1. – McKenna، J ↑

1. 1. – Slaski، M.، & Cartwright، S ↑

1. 1. – Leinonen، J. A.، Solantaus، T. S.، & Punamäki، R. L ↑

1. 1. – Ketelaar، M.، Volman، M.، Gorter، J.، & Vermeer، A ↑

1. 1. – Arango-Lasprilla، J. C ↑

1. 1. – Seltzer، M. M.، Greenberg، J. S.، Floyd، F. J.، Pettee، Y.، & Hong، J ↑

1. 1. – Singer، G ↑

1. 1. – Rudolph، M.، Rosanowski، F.، Eysholdt، U.، & Kummer، P ↑

1. 1. – Lam، L. W.، & Mackenzie، A. E ↑

1. 1. – Raina، P ↑

1. 1. – Bartlett، S. J ↑

1. 1. -Essex, M. J. ↑

1. 1. – Sense of competenc ↑

1. 1. ۳- Restriction of role۴- Adaptability

      ۵- Acceptability

      ۶- Demandingness

      ۷- Mood

      ۸- Hyperactivity/Distractibility

      ۹- Child reinforces the parent ↑

1. 1. ۱- Brown، R. L ↑

1. 1. -McNamara,S ↑

1. 1. – Thorndike، E. L ↑

1. 1. – Wechsler، D ↑

1. 1. – New Hampshire ↑

1. 1. – Dox .Joseph.Lie ↑

1. 1. -Averril and Nunley ↑

1. 1. – Bar-On، R.، & Handley، R ↑

1. 1. – Sifneos ↑

1. 1. -Alexithymia ↑

1. 1. – Appelbaum ↑

1. 1. – Piaget.Jean ↑

1. 1. – Kohlberg.Lawrence ↑

1. 1. – Krivoy، E.، Weyl Ben-Arush، M.، & Bar-On، R ↑

1. 1. – Nomenclature، A. P. A. C. o ↑

1. 1. – Danseco، E. R.، & Holden، E. W ↑

1. 1. – Barnett، R. C.، Marshall، N. L.، & Singer، J. D ↑

1. 1. – Hobfoll، S. E ↑

1. 1. – Goldstein، D ↑

1. 1. – Mash, E. J. and Johnston. C ↑

1. 1. – Creasey، G.، & Reese، M ↑

1. 1. – Crnic، K. A.، & Greenberg، M. T ↑

1. 1. – Crnic، K. A.، Low، C.، & Bornstein، M ↑

1. 1. – Rutter، M ↑

1. 1. – Belsky، J ↑

1. 1. – P-C-R:Parent-Child-Ralation ↑

1. 1. – Daily Hassles ↑

1. 1. – Bendell، K. D.، Stone، W.، Field، T.، & Goldstein، S ↑

1. 1. – Eyberg، S. M.، Boggs، S. R.، & Rodriguez، C. M ↑

1. 1. – Webster-Stratton، C ↑

1. 1. – Kohn، P. M ↑

1. 1. – Wheaton، B ↑

1. 1. – Lepore، S. J.، & Evans، G. W ↑

۱۲- وارسی بدن با نارضایتی از بدن رابطه دارد.

فرضیه‌های فوق اغلب با توجه به ادبیات پژوهشی مربوط به مطالعات خارج از ایران بنا شده‌اند هر چند که برخی از آن ها در جمعیت ایرانی ‌نیز مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. فرضیه های مربوط به مدل‌های این پژوهش نیز که تناسب آن ها (به ترتیب برای تن انگاره شکل۱-۱ وبرای نارضایتی از بدن، شکل۲-۱ ) مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرند ، به شرح زیر هستند:

الف) مدل ساختاری فرضی برای تن انگاره (که در شکل۱-۱ ارائه شده است) با جمعیت مورد مطالعه تناسب دارد.

ب) مدل ساختاری فرضی برای نارضایتی از بدن (که در شکل ۲-۱ ارائه شده است) با جمعیت مورد مطالعه تناسب دارد.

تعریف واژه ها و مفاهیم تحقیق

تعریف نظری تن انگاره:

بیشتر پژوهش‌های مربوط به تن انگاره در تعریف و ارزیابی، آن را ویژگی با ثبات و شبه صفتی در نظر می‌گیرند که به طور کلی متمرکز بر نارضایتی از شکل و اندازه بدن است. (رودیگر، کش، روهرینگ و تامپسون، ۲۰۰۷ ؛ گروگن، ۲۰۰۸ ؛ رحیمی، ۲۰۱۰) . تن انگاره پدیده‌ای پیچیده و چند ساحتی است که در برگیرنده‌ی نگرش‌ها، ادراکات و تجارب افراد با تن و ظاهر جسمانی شان است (کش و پروزینسکی، ۲۰۰۲). طی قریب به نیم قرن گذشته، تعریف تن انگاره (تصویر تن) از سازه‌ای تک ساحتی به سازه‌ای چند ساحتی تغییر یافته است (کش وپروزینسکی، ۲۰۰۲). تعریفهای اولیه، عمدتاًً ادراکی بودند و به تصویری که فرد از بدنش در ذهن شکل می‌داد، تأکید می‌کردند. اما با تحقیقات بیشتر درباره‌ چگونگی ادراک افراد از تن و ظاهرشان، واژه‌ تن انگاره چیزهای دیگری همچون رضایت از وزن ، دلتنگی از تن، بد شکلی تن، ادراک اندازه بدن، و عزت تن، را هم در برگرفت (کش و پروزینسکی، ۲۰۰۲).

تعریف عملیاتی تن انگاره:

در این مطالعه ما به ارزیابی تن انگاره هم به عنوان یک ویژگی شبه صفت وهم به عنوان یک حالت می پردازیم و با استفاده ازفرم فارسی مقیاس آنالوگ دیداری تن انگاره^[۷۰] (هاینبرگ و تامپسون^[۷۱]، ۱۹۹۵) و فرم فارسی مقیاس وضعیت تن انگاره^[۷۲] (کش، فلمینگ، الیندوگان، استیدمن و وایتهد^[۷۳]، ۲۰۰۲) این سازه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد وگزارش شخصی افراد در این مقیاس‌ها شاخص تن انگاره مشارکت کنندگان است. برای استفاده از این مقیاس‌ها، ابتدا خصوصیات روانسنجی(پایایی و اعتبار محتوایی ) آن ها بررسی خواهد شد.به علاوه همه ی مواد مورد استفاده در این بررسی به عنوان یک مقیاس که سازه‌های متعدد متناسب با متغیرهای پژوهش را ارزیابی می‌کنند، تحلیل عوامل خواهند شد.

تعریف نظری نارضایتی از بدن :

نارضایتی از بدن تجریه‌ی ذهنی منفی است که افراد نسبت به بدنشان دارند(استیس و شاو، ۲۰۰۲). میزان نارضایتی فرد از اندازه، وزن و شکل آن و میزان نگرانی و اشتغال خاطر با بدنش به طور کلی نارضایتی از بدن تعریف می شود(تامپسون وفن دنبرگ، ۲۰۰۲). مطالعات متعددی(مثل شیه وکوبو^[۷۴]، ۲۰۰۲؛ استریگل مور و فرانکو^[۷۵]، ۱۹۹۴) نشان داده اندکه ناهمخوانی بین تن انگاره ی که فرد دارد و تن انگاره ی آرمانی او سبب نارضایتی از بدن است و هرچه این ناهمخوانی بیشتر باشد نارضایتی از بدن بیشتر می شود.

تعریف عملیاتی نارضایتی از بدن :

به لحاظ عملیاتی منظور از نارضایتی از بدن در این مطالعه نمره ی مبتنی بر گزارش شخصی مشارکت کنندگان در فرم فارسی مقیاس نارضایتی از بدن پرسشنامه ی اختلال خوردن۳^[۷۶] (گارنر^[۷۷]، ۱۹۹۱) و فرم فارسی پرسشنامه ی آشفتگی تن انگاره^[۷۸](کش، فیلیپس، سانتمنس و هاربوسکی^[۷۹]،۲۰۰۴) و یا فرم فارسی مقیاس درجه بندی تصویری رضایت از بدن^[۸۰] (استونکارد، سورنسون، و شولزینگر^[۸۱]، ۱۹۸۰ و فالون و روزین^[۸۲] ، ۱۹۸۵) است. ابتدا خصوصیات روانسنجی(پایایی و اعتبار محتوایی ) این مقیاس‌ها نیز تعیین خواهد شد.

تعریف نظری طرحواره ظاهر:

مجموعه ی باورها و تصوراتی است که فرد درباره ظاهر و بدنش دارد. این واژه بیشتر بیانگر مؤلفه‌ های شناختی تن انگاره است(پروزینسکی و کش، ۲۰۰۲).در تعریفی دیگر طرحواره ی ظاهر یا طرحواره ی بدن بازنمایی محوری ویژگی‌های بدن است که طول بخش‌های مختلف بدن، نظم سلسله مراتبی آن ها در فضا و شکل آن ها را شامل می شود. طرحواره ها و از جمله طرحواره ی ظاهر طی رشد وبر پایه ی تجارب افراد شکل می گیرند و پس از شکل گیری بر نحوه ی تعبیر وتفسیر داده های دریافتی از جهان و چگونگی پردازش آن ها تاثیر می‌گذارند.

تعریف عملیاتی طرحواره ی ظاهر:

در این مطالعه طرحواره ی بدن یا ظاهر ‌بر اساس ارزیابی با فرم فارسی آزمون باورهای مربوط به ظاهر و فرم فارسی پرسشنامه طرحواره ی ظاهر تجدید نظر شده^[۸۳] (کش، ملنیک و هاربوسکی^[۸۴]، ۲۰۰۴؛ کش، ۲۰۱۲) تعیین می شود و نمره های مشارکت کنندگان در این مقیاس‌ها به عنوان شاخصی از طرحواره ی ظاهر و باورهای مربوط به بدن در نظر گرفته می‌شوند . خصوصیات روانسنجی (پایایی و اعتبار محتوایی ) این مقیاس‌ها نیز تعیین خواهد شد.

تعریف نظری وارسی بدن:

تظاهر رفتاری اشتغال خاطر با بدن که به صورت وارسی مکرر وضعیت ظاهر و جسم نشان داده می شود، وارسی بدن نام دارد. به طور معمول تمایل ‌به این کار در افراد دچار آشفتگی تن انگاره و نارضایتی از بدن بیشتر است( کش، فیلیپس، سانتمس و هاربوسکی، ۲۰۰۴). از گونه های رایج وارسی بدن، می توان به مشاهده ظاهر و وضعیت بدن در آیینه، وزن کشی مکرر برای وارسی وزن، لمس کردن وکشیدن پوست دربرخی از نواحی بدن- به ویژه پهلوها وشکم برای بررسی افزایش بافت چربی – و اندازه کردن تناسب لباسهای قبلی اشاره کرد.

تعریف عملیاتی وارسی بدن:

در این مطالعه منظور از وارسی بدن نمره ی فرد درفرم فارسی پرسشنامه وارسی بدن^[۸۵] است که به وسیله ی رییز وهمکارانش^[۸۶] (۲۰۰۲)تدوین شده است و اعتبار محتوا و پایایی آن در نمونه ای از جمعیت مورد مطالعه بررسی خواهد شد.

تعریف نظری و عملیاتی شاخص توده ی بدنی:

شاخصی از وضعیت بدنی افراد با توجه به قد و وزن آن ها‌ است که به طور معمول ازطریق فرمول (وزن برحسب کیلوگرم تقسیم برقد برحسب متر به توان دو) برآورد می شود. در این مطالعه پس از اندازگیری وزن فرد برحسب کیلوگرم و و قد بر حسب سانتیمتر با بهره گرفتن از فرمول مربوط شاخص توده بدنی را محاسبه می‌کنیم.

تعریف نظری خود پنداره و عزت نفس:

خودپنداره یا خویشتن پنداره اشاره به برداشت ذهنی فرد از جنبه‌های مختلف خویشتن دارد وفقط معطوف به جنبه‌های جسمانی نیست(مارش و کریون، ۲۰۰۶). خویشتن پنداره مجموعه ی ادراکاتی است که هر فرد از خودش به عنوان یک شخص دارد و مجموعه ی صفات و اسنادهایی است که برای خودش در نظر می‌گیرد. یکی از مهمترین جنبه‌های ادراک خود عزت نفس است.

عزت نفس را به عنوان جنبه ای از ارزش شخصی در نظر می گیرند که ساحت بدنی آن در برگیرنده ی شایستگی ورزشی ادراک شده، وضعیت جسمانی، جذابیت و مانند آن است. بررسی ها نشان می‌دهند که خودانگاره ی مثبت و داشتن عزت نفس بالا با کیفیت زندگی شخصی، خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی همبستگی مثبت دارد(دوهنت وتیگمن، ۲۰۰۶) و عزت نفس پایین می‌تواند منجر به نارضایتی از بدن و تن انگاره ی منفی شود(دوهنت وتیگمن، ۲۰۰۶ و هارپر و تیگمن، ۲۰۰۸). به طورکلی، عزت نفس را می توان ارزیابی کلی دانست که فرد از ارزش شخصی اش دارد و ‌بر اساس ادراکات منفی یا مثبت فرد از خودش – که خودپنداره اش را می‌سازند- شکل می‌گیرد(هارتر، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۶).

تعریف عملیاتی خودپنداره و عزت نفس :