واقعیت این است که شناخت حق و تکلیف همراه با اثبات آن است که می توان برای صاحب حق مثمرثمر باشد زیرا ممکن است شخصی واقعا و در نفس الامر محق باشد ولی نتواند با ارائه ادله حق خود را ثابت کند و در این حالت عملا حق خود را از دست خواهد داد. از این حیث است، که ادله اثبات ارزش و اهمیت ویژه ای به خود می‌گیرد.

اهمیت دیگر این ادله از این جهت است که محدود و محصور است و صرفا از راه و روش معینی می توان برای اثبات از آن ها بهره گرفت، به علاوه هرگاه بین ادله تعارض حاصل شود، تشخیص رجحان و برتری ادله نیز دارای ارزش اثباتی و از اهمیت بسزایی برخوردار خواهد بود. سیر تطور و اندیشه هاو نظریه پردازی های فراوان در خصوص ادله و گذر دوران اطلاق گرایی، آزمایش قضایی، اثبات قضایی و دوره اقناع وجدان قاضی و دادرسی ترکیبی و قبض و بسط های نظری و عملی در این خصوص از جهات دیگر اهمیت و توجه به ادله اثبات است.

طریق (روش) اثبات دعوا

الف) روش آزاد یا مطلق (liberal system): در این روش قانون طریقه مشخص و محدودی برای اثبات معین نکرده است. به عبارت دیگر دست قاضی در رسیدن به حق و صدور حکم باز است. از طرف دیگر طرفین دعوا در ارائه هر گونه دلیلی برای اثبات ادعای خود آزاد می‌باشند. ایشان معتقدند قصد و نیت قانون‌گذار کشف حق و حقیقت است و

ظهور و کشف حق متوقف بر امر معینی نیست. گاه یک شاهد با وجود قرینه ای، مبین صدق ادعای خواهان می‌گردد. در این حالت ضرورتی به تقیید دو شاهد نمی باشد یا اینکه با یک بار اقرار و دلالت آن بر ارتکاب عمل حقیقت برای قاضی کشف می شود. لذا ضرورتی به تکرار و تقیید آن به چهار بار نمی باشد. در این دیدگاه قانون‌گذار راه و روش خاص و مقیدی را برای اثبات پیش‌بینی نکرده است. مقررات مربوط به اثبات در حقوق انگلستان و آمریکا تحت تاثیر این بینش است.

ب) روش مقید(Conditional system): در این دیدگاه قانون‌گذار برای اثبات، طرق خاصی را پیش‌بینی ‌کرده‌است و برای ‌هر طریق ارزش مشخص و معینی را مقرر داشته است. برای اثبات الزاماً باید همان راه و روش معین طی شود. در فقه اسلامی غلبه با دیدگاه و روش مقید است. مثلا برای اثبات اصل طلاق، رجوع در طلاق و دعاوی غیر مالی مانند بلوغ، وکالت، وصیت، جرح و تعدیل، عفو از قصاص، مستلزم دو شاهد مرد است. حال اگر یک شاهد باشد کفایت نمی کند. مگر در حالت خاص و استثنائی. ‌بنابرین‏ نصاب و میزان شهود و چگونگی شهادت خود از شرایط اثبات محسوب می شود و قاضی در اینجا آزاد نیست.

ج) روش مختلط(mixted system): این روش تلفیقی بین اثبات مطلق و مقید است. در مسائل جانبی متمسک به روش آزاد و در امور تجاری و مدنی متوسل به روش مقید شده اند. قانون مصر و فرانسه و ایتالیا و بلژیک متمایل ‌به این شیوه شده است^[۱۶].

قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۲۹۰ و قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸ ایران متاثر و مقتبس از این شیوه و روش بود. اما قانون آیین دادرسی مدنی ۱۳۷۹ و آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۷۸ ایران ظاهراً علی رغم پذیرش روش مختلط در مواردی رویه خاصی در پیش گرفته است. چنان که در ماده ۱۹۹ ق آ.د.م ۱۳۷۹ آمده است « در کلیه امور حقوقیی، دادگاه علاوه بر رسیدگی به دلایل مورد استناد طرفین دعوا، هر گونه تحقیق یا اقدامی که برای کشف حقیقت لازم باشد انجام خواهد داد».. عدم اتخاذ شیوه و روش مشخص، باعث اتخاذ رویه ها و اعمال سلیقه ها خواهد شد و موجب سردرگمی اصحاب دعوا و سرخوردگی و خستگی مجموعه دادگستری اعم از مدیر، قاضی و کارکنان خواهد شد، وضعیت احقاق حق نیز در پرده محاق خواهد رفت.

مبحث چهارم: جایگاه ادله اثبات دعوا

عده ای را عقیده براین است که قواعد اثبات، شکلی است یا غلبه با قوانین شکلی می‌باشد. ادله اثبات دعوا برای اثبات حق مورد ادعا استفاده می شود و اغلب قواعد آن جنبه اثباتی و شکلی دارد نه جنبه ایجادی و ماهوی. به عبارت دیگر قوانین مربوط به ادله، مثبت حق و تکلیف است و نه جنبه شکلی دارد، ‌بنابرین‏ باید در قوانین شکلی قرار گیرد. به همین جهت گروهی از کشورها مانند آلمان و سوئیس ادله اثبات دعوا را در قانون آیین دادرسی آورده اند.

1. 1. بعضی دیگر معتقدند قواعد اثبات دارای دو جنبه ماهوی و شکلی است و هرچند جنبه مثبت حق و تکلیفی دارند، لیکن دارای نوعی وصف ماهوی و موجد حق و تکلیف است، به همین جهت قواعد ماهوی آن را در قانون مدنی و قواعد شکلی آن را در قانون مرافعات و یا قانون آیین دادرسی مدنی آورده اند. مانند فرانسه، مصر و اکثر کشورهای لاتین. ^[۱۷]

1. 1. کشور ما هرچند به ظاهر جزء دسته دوم قرار می‌گیرد، زیرا جلد سوم قانون مدنی مربوط به ادله اثبات دعوا است و همچنین مواد ۱۹۴ به بعد آیین دادرسی مدنی به ادله اثبات اختصاص داده است ولی این ترکیب به نحو منطقی و ‌بر اساس ضوابط علمی صورت نپذیرفته است، بلکه بیشتر تحت تاثیر مسائل و گرایشات و اقتباس از قوانین خارجی و بومی سازی بدون مبنا می‌باشد.

1. دسته ای از کشورها معتقدند قواعد ادلهاثبات دعوا نه ماهوی، نه شکلی است. ایشان معتقدند که قواعد حاکم بر ادله اثبات دعوا با توجه به اوصاف، مستلزم تدوین در قانون مستقل و خخاص می‌باشد، مانند قانون اثبات انگلستان (law of evidence) و قانون

مبحث پنجم :تاریخ تطور ادله اثبات دعوا

جرایم، مجازات ها، ادله و نوع رسیدگی به آن ها در ادیان، ادوار و کشورهای مختلف مراحل و سیر گوناگونی داشته است. با نگاه اجمالی ‌به این پدیده اجتماعی می توان این سیر تاریخی را در چند دوره خلاصه کرد.

گفتاراول: دوره اطلاق گرایی

اطلاق گرایی اختصاص به جوامع قبیله ای و فئودالی دارد. این دوره با اعمال مجازات های اعدام، سنگسار، حبس، مرگ و مجازات های سخت توام با انتقام شخصی رواج داشته است. در این دوران قانون حاکم، عرف و رویه بود. نظر و تشخیص رئیس قبیله یا خان، شاه، خلیفه و حاکم معیار و ملاک عمل بوده است. او خود قانون گذار، قاضی مجری، مظهر عدل و داد محسوب می گردید. قانون آمیزه ای از فرامین شاه، خلیفه، فرمانده، راهبر و رئیس قبیله، با ترکیبی از سنت ها و آداب و رسوم و باورهای مانده از پیشینیان بود. ^[۱۸]

منظور از داوری و قضاوت در این دوره قطع و فصل خصومت و منازعه و تثبیت وضع موجود بود و داوری ها به سران قوم، ریش سفیدان قبیله و حکام ارجاع می شد. ^[۱۹]

گفتاردوم: دوره قتال و آزمایش قضایی (دوئل)

برای اولین بار توسط اقوام باستانی ژرمن این روش وارد دادرسی گردید. این روش در انگلستان توسط نورمن ها تا قرن نوزدهم رواج داشت. مسابقات رزمی یا «گلادیاتوری» روش معمول در روم محسوب می گردید. متهمان را با فرد بزرگ و معروفی به نام «کلیئو» وادار به جنگ تن به تن می‌کردند و یا به نبرد با حیوانات درنده و خطرناک مجبور می‌کردند، اگر شخص مذبور بر رقیب خود غالب می‌آمد، حکم برائت صادر می شد و اگر قبلا حکم محکومیت صادر شده بود، پس از طی این مرحله حکم نقض می گردید.^[۲۰] این

۲-۱۱-۶دستگیری متهم در خارج از وقت اداری

از دیگر نواوری های قانون جدید در جهت حفظ حقوق متهم ماده ۴۷ لایحه است که مقرر می‌دارد :هرگاه فردی خارج از وقت اداری به علت هر یک از عناوین مجرمانه تحت نظر قرار گیرد ،باید حداکثر ظرف یک ساعت مراتب به دادستان یا قاضی کشیک اعلام شود .دادستان یا قاضی کشیک نیز مکلف است ،موضوع را بررسی کند و در صورت نیاز با حضور در محل تحت نظر قرار گرفتن متهم اقدام قانونی به عمل اورد .

این در حالی است که چنین ماده ای در ق.ا.د.ک.۱۳۷۸ وجود نداشته است .نکته مثبتی که در ماده ۴۷ لایحه وجود دارد پیش‌بینی حداکثر مدتی است که ضابطین وظیفه دارند به دادستان یا قاضی کشیک وقوع جرم را اطلاع دهند.این امر به صورت جدی ومشخص می‌تواند از خودسری ضابطین جلوگیری کند. اما باید گفت که این نواوری جدید تنها درخارج از وقت اداری پیش‌بینی شده است و ‌در مورد وقت اداری موضوع را مسکوت گذاشته است.البته می توان گفت که ضابطین باید در وقت اداری برابر ماده ۴۶ لایحه اقدامات خود را به صورت فوری به اطلاع دادستان برسانند!البته قید فوریت نیز جای تفسیر را باز می‌گذارد ،وبه شدت بیم تضییع حقوق متهممی رود .‌بنابرین‏ بهتر ان می بود اگر، در لایحه در وقت اداری نیزبه صورت صریح زمان معینی برای ضابطین مشخص شده بود تا فردی را که به عناوین مجرمانه مختلفی دستگیر کرده‌اند به اطلاع دادستان برسانند .

فصل سوم

وظایف دادستان در حقوق فرانسه

مقدمه

هر کشوری در جهان ما دارای حقوق ویژه خود است و حتی گاهی در یک کشور چند حقوق مختلف، به طور همزمان اجرا می‌شود. ولی با وجود نظام‌های حقوقی متعدد در جهان معاصر، این نظام‌ها را می‌توان بدون پرداختن به جزئیات و با شرح ویژگی‌های کلی در چند خانواده طبقه بندی کرد. برای مثال سه دسته اصلی حقوق در جهان معاصر: خانواده‌ رومی-ژرمنی، خانواده‌ حقوق عمومی و خانواده‌ حقوق سوسیالیستی می‌باشد..

۳-۱پیشینه

خانواده‌ رومی-ژرمنی شامل کشورهایی است که در آن‌ ها علم حقوق بر پایه حقوق روم شکل گرفته است و با توجه به نقش اساسی حقوق روم، به حقوق رومانیستی نیز مشهور است. مهم‌ترین ویژگی آن نقش عمده قانون و تدوین مجموعه قوانین است که منبع اصلی آن به شمار می‌روند و به همین جهت به حقوق مدون یا نوشته نیزمعروف می‌باشد. قواعد حقوقی در این کشور‌ها، قواعد کلی رفتار و در ارتباط نزدیک با عدالت و اخلاق است. ویژگی دیگر این حقوق این است که به علل تاریخی، بیش از هر چیز برای تنظیم روابط خصوصی افراد ایجاد شده و حقوق مدنی تا مدت‌ها پایگاه اصلی علم حقوق بوده است. از همین رو در زبان انگلیسی آن را «حقوق مدنی» نیز می‌نامند. مهد خانواده‌ رومی-ژرمنی در اروپاست و بر خلاف نظام حقوقی کامن لا، با کوشش دانشگاه‌ها شکل گرفته است که از قرن ۱۲، بر اساس مجموعه های ژوستینین، امپراطور روم، متناسب با شرایط جهان فراهم امد^[۱۷]. حقوق رومی-ژرمنی در نتیجه‌ استعمار سرزمین‌های وسیعی را فتح کرد و کشورهای دیگری هم که تحت سلطه‌ی ملل اروپای بری نبودند، اقدام به پذیرش ارادی ان کردند چرا که نیاز به نوسازی یا تمایل به غربی شدن، انان را به سمت قبول افکار اروپایی سوق می‌داد.

در نتیجه امروز سرزمین‌های وسیعی بر پایه این نظام حقوقی اداره می‌شوند. این نظام حقوقی شامل کشور‌های اروپایی (به جز انگلیس و برخی کشور‌های اروپای شرقی) آمریکای لاتین، بخش وسیعی از افریقا، کشور‌های خاور نزدیک، ژاپن و اندونزی می‌باشد. مبنای این حقوق قواعد حقوقی امپراتوری روم، تعالیم اخلاقی مذهب مسیح و افکار آزادی خواهانه‌ی فلاسفه‌ی قرن هجدهم است. این حقوق از قرن سیزدهم شفاف شده و قبل از آن شکلی نظاممند نداشته است. تا قبل از قرن سیزدهم امپراتوری روم دارای سیستم قضایی خوبی بود اما به دلیل هجوم اقوام ساکن شمال اروپا، به ویژه ژرمن‌ها و سقوط این امپراتوری و تصرف اروپای مرکزی توسط این اقوام، عرف‌های قبیله‌ای به زور در این بخش جاری شد. در این عصر کشیش‌ها مرجع حل و فصل دعاوی بودند. به دلیل وجود بی‌عدالتی‌های فراوان در حقوق رومی ژرمنی، داوری در این مقطع نقشی مهم یافت. در این عصر مجموعه قوانین ژوستینین شامل سه مجموعه کدهای ژوستینین، دیژست و اینستیتوت بود که نقش مهمی را در حل و فصل دعاوی داشتند، در این دوره قوانین قبایل بربر و ژرمن در کنار قوانین فوق کاملن در اروپا حاکم شد. پس از قرن سیزدهم حقوق رومی مجددا متولد شد، تجارت و شهر نشینی توسعه یافت و به تبع آن نیاز به تحول در حقوق به وجود آمد. علاوه بر این وجود کانون‌های علمی و فرهنگی در اروپای غربی، به ویژه شکل‌گیری دانشگاه‌ها، باعث بحث و تحول در حقوق شد^[۱۸]. مکاتب مختلف فکری حقوق شکل گرفت ‌به این صورت که گروهی به تفسیر متون‌های حقوقی گذشته می‌پرداختند و گروهی در صدد تنظیم قواعد متناسب با جامعه بودند. گروهی هم از جمله مکتب حقوق فطری تنظیم قواعد را مبتنی بر عقل، عادلانه می‌دانستند. از اوایل قرن نوزدهم دوره‌ جدید حقوق رومی ژرمنی شکل گرفت، این دوره مصادف با تصویب قانون مدنی فرانسه در سال ۱۸۰۴ بود که به دستور ناپلئون در ۲۲۸۱ ماده جمع‌ آوری شد. ورود ناپلئون به آلمان باعث شد تا سال‌ها بعد، آلمان‌ها نیز حقوق نوشته را به کار گیرند. کد ناپلئون تاثیر فراوانی بر ایتالیا (مستعمره‌ی آن زمان فرانسه) گذاشت و بیست و پنج سال بعد از ناپلئون در هلند نیز به کار گرفته شد. و بعد‌ها قانون مدنی فرانسه بود که از اروپا به اکثر نقاط جهان سرایت کرد.

۳-۱-۱تقسیمات حقوق رومی ژرمنی

این تقسیمات در همه‌ کشور‌های تابع این نظام یکسان است و حاصل تفکر جدایی حقوق عمومی و حقوق خصوصی است. هدف حقوق رومی ژرمنی تنظیم روابط افراد با هم و با دولت است. حقوق خصوصی به تنظیم روابط افراد با هم پرداخته و حقوق عمومی تنظیم روابط افراد با دولت را بر عهده دارد.

۳-۱-۲منابع حقوق رومی ژرمنی

حقوق‌دانان این علم می‌کوشند ابتدا راه حل مسائل را از میان قوانین و آیین نامه‌های قوه‌ی مقننه و مجریه پیدا کنند. علاوه بر این، عرف و عادت، رویه قضایی، دکترین (عقاید و نظرات علمای حقوق) و اصول کلی حقوق نیز از منابع حقوق هستند.

قانون: منظور از قانون در این حقوق، قانون اساسی، قوانین عادی و معاهدات بین‌المللی است. کار کردن برای پیشرفت و حکومت حقوق، مقصود کل جامعه‌ حقوق دانان است ولی در این کار جمعی، نقش قانون گذار بر‌تر است. طرف داران این نظام، برتری قانون گذاری را مطابق با دموکراسی می‌دانند و معتقدند قانون گذار بهتر از هر کسی می‌تواند بخش‌های مختلف جامعه را هماهنگ کند و مصلحت عمومی را تشخیص دهد و با توجه به پیچیدگی روابط اجتماعی، دقت و روشنی را در درجه اول اهمیت قرار می‌دهد.

عرف و عادت: در این حقوق عرف و عادت مکمل قانون است و مشروعیتش را از متون دینی و مقدس و آیین نامه‌های محلی و ملی می‌گیرد.

رویه قضایی: در این حقوق نقش رویه قضایی کمتر از کامن لا است و این امر از وجوه افتراق این دو نظام است. در این نظام به دلیل نقش انحصاری قانون در ایجاد قواعد، آرای قضات قاعده ساز نیست و قضات بر مبنای قانون رأی‌ و حکم صادر می‌کنند، ولی در نظام کامن لا آرای قضات قاعده ساز و قابل تبعیت است. این رفتار اغلب نشانه جدایی مدرسه‌ی حقوق و دادگستری (علم و عمل) است.

۲- کودکان به ویژه کودکان پیش دبستانی و سال‌های نخست دبستان، از طریق درگیری و کارکردن مستقیم با اشیا، مواد محسوس و عینی مسائل و مفاهیم مختلف رامی آموزند، و در این سالها کارکردن با کلمات وسایر نمادها به خوبی اشیا و امور محسوس در کودکان یادگیری ایجاد نمی کند.

۳- به رغم تأکید پیاژه بریادگیری اکتشافی و آموزش فردی، کنش متقابل کودک با سایر کودکان نیز مورد توجه او بوده است. این کنش متقابل میان کودکان به رفع خودمداری در آن ها کمک می‌کند. کودک از راه کنش متقابل با همسالان به پذیرش دیدگاه های دیگران موفق می شود. ضمنا از آنجا که تعامل اجتماعی بیشتر از طریق استفاده از زبان میسر است، این کار سبب می شود که درک کلامی کودک نیز افزایش یابد.

۴- آموزش باید برنیازهای فردی دانش آموزان و سطح درک و فهم آنان منطبق باشد، یعنی نوع تکالیف یادگیری، مقدار آن، و سرعت یادگیری باید برتوانایی های کودکان مختلف مبتنی باشد. در واقع باید به کودک فرصت داد که دانش خود را خود بسازد. کودکان بیشتر به فرصت های یادگیری از طریق تجربه مستقیم نیاز دارند تا آموزش رسمی. پس بهتر است معلم تا حد امکان از آموزش رسمی بکاهدتا آنجا که ممکن است به فراهم آوردن فرصت های یادگیری و تدارک دیدن مواد آموزشی اقدام کند. (همان، ص۲۱۶)

۲-۲ مدل های برنامه درسی در دوره پیش از دبستان

الف- مدل های غیر رسمی

ب- مدل های مهارت محور

ج- مدل های رشدی- شناختی

الف- مدل های غیر رسمی ^[۶۰]

این برنامه ها که طی سالها،­در مراکز پیش دبستانی اولیه، سنتی و کودک محور برای کودکان طبقات متوسط اجتماع طرح ریزی می شد به صورت های غیر رسمی امروزی که برای تمامی کودکان طرح ریزی می شود، تکامل یافته است. امروزه تأکید اساسی این گونه برنامه ریزی ها بر«نیازهای کلی کودک» می- باشد که عبارتند از:

1. 1. عادت به مراقبت های شخصی و بهداشتی

1. 1. مهارت های حرکتی

1. 1. خودشناسی

1. 1. رشد اجتماعی و عاطفی

1. 1. رفتار رضایتمندانه ‌و سازگار

1. رشد مهارت های کلامی و زبانی وهوشی

ب- مدل های مهارت محور^[۶۱]

این گونه برنامه ها، نیز در طول سال های ۱۹۶۰ پدید آمده اند و اساساً در جهت آموزش رسمی و مستقیم یک سری مهارت ها یا اطلاعات ویژه، به خصوص در سطوح خواندن، حساب کردن، مهارت های کلامی در حرکت بوده است. این گونه برنامه ها بیشتر از توجه به اصالت کودک و کودک محوری، معلم نگر یا موضوع محورند. ‌به این معنی که معلم فعالیت های یادگیری را هدایت می کند، درحالی که کودک به روش های تجویز شده و تدارک دیده شده از جانب معلم عمل می‌کند و در فعالیت ها شرکت می جوید. دیگر جریانات رشد نیز از اهمیتی برخوردارند، ولی مقصود اصلی این قبیل برنامه ها در واقع رشد و پیشرفت مهارت های تحصیلی در یک محیط یادگیری بی نهایت سازمان یافته است.

ج- مدل های رشدی شناختی ^[۶۲]

این برنامه ها نیز در طول سال‌های ۱۹۶۰ پدید آمده اند و اساسا بر دو سطح زیرین توجه دارند:

1. 1. رشد و پرورش روند یادگیری مؤثر مانند حل مسئله، تشکیل مفاهیم، مشاهده و کاربرد و تجربه ومهارت های دست ورزی با تأکید ویژه بر کارهای پیاژه روانشناس سوئیسی و رشد مهارت های کلامی.

1. 1. کسب نگرش های مثبت نسبت به یادگیری. تدابیر آموزشی و تعلیم برای برآوردن و رسیدن به اهداف هدایت شده به وسیله معلم در فعالیت ها، طرح ریزی گردیده اند. (بعضی اوقات رسمی و دیگر مواقع غیررسمی)، بعضی از آن ها ممکن است بسیار سازمان یافته وبعضی دیگر انعطاف پذیری بیشتری داشته باشند. به علت این گونه انعطاف پذیری در برنامه، برنامه های رشدی- شناختی، از روش های بسیار سازمان یافته مشابه به مدل مهارت محور گرفته تاروش های کمتر سازمان یافته تر مانند مدل غیر رسمی کودک نگر وسعت دارد. در این سه مدل جداگانه، معلم باید از نقش اصیل خود و انتظارات اساسی برای کودکان به طور کامل آگاهی داشته باشد. وقتی که این گونه آگاهی ها حاصل شد، معلم باید به برآوردن مسئولیت هایش تمایل داشته باشد و اعمال تجویز شده و تعیین شده را مشتاقانه انجام دهد. کاربرد موفقیت آمیز برنامه ها، در چنین صورتی، قویأ به دو مورد زیر بستگی دارد:

1. 1. آگاهی از نقش معلم به صورتی که الگوی پیشنهادی و مدل به کار رفته شده پیشنهاد و تجویز شده است.

1. تمایل معلم به انجام آن نقش در تمام اوقات. (مفیدی، ۱۳۸۶، ص۱۷)

خصوصیات مشترک مدل های ذکر شده

1. 1. تفاوت های فردی بین کودکان تشخیص داده شده و به محض ورود آن ها به برنامه به آن ها رسیدگی خواهد شد.

1. 1. برای تعیین این گونه تفاوت های فردی یک پیش ارزیابی لازم است.

1. 1. در صورتی که این تفاوت ها به نحو درستی تشخیص داده شوند و تدابیر مناسب ‌در مورد آن ها اندیشیده شود، نیازهای کودکان به بهترین نحو برآورده خواهد شد.

1. 1. کودکان باید به مدرسه علاقه مند گردند و قبل از هر گونه تغییرات رفتاری درآنها، برای یادگیری برانگیخته شوند.

1. 1. معلمان باید فعالیت ها و تجربه هایی را که به رقابت های موفقیت آمیز کودکان در محیطشان منجر می‌گردد، تدارک ببینند.

1. همه کودکان قادر به تجربه موفقیت آمیزدر هر گونه برنامه ای می‌باشند به شرط اینکه فعالیت ها به گونه ای ارائه گردند که برای کودکان قابل درک و معنا دار باشند. (همان، ص۱۹)

تفاوت های میان مدل های آموزشی ذکر شده را اِلنورمک کابی و ماریام نورل نر^[۶۳](۱۹۷۰)به صورت زیر خلاصه نموده اند. )به نقل از مفیدی، ۱۳۸۶، ص ۱۸)

جدول ۲-۱ مقایسه سه مدل اساسی در برنامه ریزی آموزشی مراکز پیش دبستانی (اقتباس ازمفیدی، ۱۳۸۶)

مدل های غیر رسمی

مدل های مهارت محور

مدل های رشدی- شناختی

اهداف عینی

تمرکز بر رشد اجتماعی و عاطفی، مهار ت های کلامی، مهارت های شخصی و بهداشتی و توانایی‌های هوشی.

تمرکز بر مهارت ها و معلومات تحصیلی و همچنین توجه به سطوح دیگر رشد، به خصوص رفتارهای شخصی و اجتماعی.

تمرکز بر رشد مهارت های برآمده از نظریات پیاژه:حسی – حرکتی، مهارت های کلامی و شناختی، ارزش نهادن بر واکنش های اجتماعی به عنوان وسیله ای در جهت حرکت کودک از خود محوری به سوی رفتارهای اجتماعی و دیگر محوری.

منشاء انگیزش کودک

رضایت مندی از نیازهای شخصی قبل از وقوع یادگیری اساسی است، نیازهای شخصی شامل محبت و ایمنی و انگیزش اساسا درونی و باطنی است.

انگیزش ‌و محرک عبارت است از توانایی دست کاری محیط خارجی از طریق سیستم پاداش ها، چنین پاداش هایی می‌توانند مادی یا اجتماعی باشند، ولی محرک بیشتر به عنوان پاداش بعد از عمل تا شرطی کردن بعد از یادگیری است.

کودک ذاتا در جستجوی تعادل است، حل مسائل و کسب فزاینده سطوح رشد یافته تفکرات منطقی به عنوان منبع انگیزش ‌و محرک دیده می شود.

ایران از لحاظ برخورداری از ذخایر گاز طبیعی، با داشتن ۳۳٫۶ تریلیون متر مکعب یعنی ۱۸ درصد از ذخایر گازی جهان، غنی ترین کشور دارنده ذخایر گازی محسوب می‌شود. روسیه و قطر بعد از ایران بیشترین ذخایر گازی دنیا را دارند^[۱۷]. با توجه به اینکه یکی از مهمترین اهداف مورد نظر ایران در زمینه مصرف گاز طبیعی، صادرات آن و حضور در بازارهای بین‌المللی می‌باشد، نهادها و مسئولان مربوطه باید چشم اندازی از بازارهای صادراتی گاز ایران داشته باشند.

بررسی گزینه‌های مختلف صادرات گاز ایران و انتخاب اولویت آن ها یکی از مهمترین و ضروری ترین فعالیت‌های مورد نیاز حوزه انرژی کشور محسوب می‌شود. یکی از مهمترین بازارهای گازی که ایران در آینده می‌تواند نقشی مؤثر در آن داشته باشد، بازار گاز اروپا است که طبق تحقیقات انجام شده، مصرف گاز طبیعی این منطقه رو به افزایش است و همچنین کشورهای این منطقه در پی متنوع سازی واردات گاز طبیعی خود هستند. هم‌اکنون نزدیک به ۴۰ درصد از گاز وارداتی اروپا، از روسیه تأمین می‌شود که منجر به ایجاد قدرت انحصاری توسط روسیه در این زمینه شده است و به همین دلیل، در پی ایجاد هر گونه تنش بین‌المللی میان روسیه و کشورهای اروپایی، روسیه بلافاصله تهدید به قطع گازرسانی می‌کند که منجر به گرفتن امتیاز از کشورهای اروپایی می‌شود. اما، یکی از پروژه های که می‌تواند منجر به کاهش قدرت انحصاری روسیه گردد و قدرت کشورهای دیگر دارنده ذخایر گازی در سطح بین‌الملل را افزایش دهد، خط لوله نابوکو می‌باشد. هر کدام از کشورهای ایران، عراق، آذربایجان و ترکمنستان که بتوانند به عنوان گزینه نهایی صادرکننده گاز از طریق خط لوله نابوکو مطرح شود، می‌توانند قدرت چانه‌زنی خود در نظام بین‌الملل را افزایش دهند. همچنین، می‌توانند منافع میان مدت و بلندمدتی را از طریق این تجارت کسب نمایند. ایران به جهت اینکه در میان کشورهای نامبرده شده، بیشترین ذخایر گازی را دارد، مهمترین گزینه تأمین کننده گاز این پروژه می‌باشد. برای ایران نیز، یکی از مهمترین مسیرهای دسترسی به بازار گاز اروپا، پروژه خط لوله نابوکو می‌باشد. لذا، بررسی اینکه آیا حضور در این پروژه خط لوله به منفعت ایران می‌باشد یا نه، یکی از ضروری‌ترین مطالعات لازم در حوزه انرژی کشور می‌باشد.

۴-۵- پرسش های پژوهش:

الف: پرسش های اصلی:

حضور کدام یک از کشورهای مطرح (ایران، ترکمنستان، عراق و ایران) برای گازرسانی به پروژه خط لوله نابوکو، بهترین گزینه گازرسانی می‌باشد؟

حضور ایران در پروژه خط لوله نابوکو، به چه مقدار منفعت دارد؟

آیا همکاری میان کشورهای تأمین کننده گاز طبیعی پروژه خط لوله نابوکو، امکان پذیر می‌باشد؟

ب : پرسش های فرعی:

منفعت حاصل از حضور هر کدام از کشورهای ترکمنستان، عراق و آذربایجان به عنوان تأمین کننده گاز پروژه خط لوله نابوکو به چه مقدار می‌باشند؟

۴-۶ – فرضیه‌های پژوهش:

الف: فرضیه‌های اصلی:

ایران به عنوان بهترین گزینه جهت گازرسانی به پروژه خط لوله نابوکو مطرح می‌باشد.

امکان همکاری میان برخی از کشورهای تأمین کننده گاز طبیعی پروژه خط لوله نابوکو، وجود دارد.

ب : فرضیه‌های فرعی:

۴-۷ – هدف های تحقیق (مراد از هدف تحقیق، غایت اساسی آن است که تحقیق درصدد دستیابی به آن می‌باشد):

هدف این تحقیق، بررسی منافع حاصل از حضور هر کدام از گزینه‌های مطرح در زمینه گازرسانی به پروژه خط لوله نابوکو در چارچوب نظریه بازی‌ها می‌باشد. همچنین، امکان همکاری برخی از گزینه مطرح گازرسانی ‌به این پروژه، بررسی خواهد شد. برای این کار از چارچوب نظریه بازی همکارانه استفاده خواهد شد و منافع هر کدام از طرفین درگیر (کشورهای گازرسان، کشورهای منتقل کننده و کشورهای واردکننده) بررسی خواهد شد.

۴-۸ – استفاده کنندگان از نتیجه رساله ( اعم از مؤسسات آموزشی ، پژوهشی ، دستگاه‌های اجرایی و غیره ):

مؤسسه‌ مطالعات بین‌المللی انرژی وابسته به وزارت نفت

شرکت ملی صادرات گاز ایران (NIGEC) وزارت نفت

معاونت تلفیقی وزارت نفت

دانشگاه صنعت نفت

شرکت های مشاوره اقتصاد انرژی

وزارت امور خارجه ایران

دیپلمات های انرژی ایران

وزارت انرژی عراق، ترکمنستان، آذربایجان، ترکیه و کشورهای اروپایی

۴-۹- جنبه جدید بودن و نوآوری پژوهش :

با وجود مطالعاتی که در زمینه پروژه خط لوله نابوکو صورت گرفته است، اما تا به حال مطالعه‌ای در چار چوب نظریه بازی‌ که در راستای بررسی گزینه‌های مطرح گازرسانی ‌به این پروژه باشد، انجام نشده است. این کار برای اولین بار در رساله حاضر با در نظر گرفتن چارچوب نظریه بازی همکارانه محقق خواهد شد. این کار نه تنها در ایران که حتی در دنیا نیز برای اولین بار است که انجام خواهد شد و نتایج آن می‌تواند به صورت بین‌المللی مورد استفاده قرار بگیرد.

در زمینه صادرات گاز مطالعاتی صورت گرفته، اما هیچ کدام در زمینه نظریه بازی‌های همکارانه در یک پروژه خاص نبوده است. در زمینه بازی‌های همکارانه هم کاربردهای مختلفی در دنیا انجام شده که بیشتر در زمینه گاز اروپا، در اینترنت، اختصاص آب و برق به مناطق مختلف و همچنین در زمینه‌های آماری مثل خوشه بندی کردن بوده است اما هیچ کدام بر صادرات گاز در یک پروژه خاص تکیه نکرده‌اند.

مطالعه فوق اولین مطالعه است که ‌در مورد کاربرد بازی‌های همکارانه در زمینه یک خط لوله خاص و با بررسی قدرت چانه‌زنی هر کدام است و این مطالعه نه تنها برای اروپا مفید است تا از قدرت چانه‌زنی ایران و سایر کشورهای بالقوه ‌تامین کننده گاز نابوکو آگاهی پیدا کند، بلکه برای ایران نیز بسیار ضروری و لازم است تا از وضعیت و قدرت چانه‌زنی خود اطلاع داشته باشد.

اجرای خط لوله نابوکو، منافع بسیاری برای هر کدام از طرفین (واردکنندگان، منتقل کنندگان و تأمین کنندگان گاز) دارد. اما سود تأمین کنندگان گاز در این می‌باشد که با یکدیگر به رقابت نپردازند و به مدلی به صورت همکارانه برسند که در عین حال که می‌توانند از قدرت انحصاری روسیه در صادرات گاز به کشورهای اروپایی، بکاهند، خود، قدرت چانه‌زنی بالایی را کسب کنند. اما در صورتی که هر کدام از کشورها با هم به رقابت بپردازند (که مطلوب کشورهای اروپایی می‌باشد) این مسأله برای همه این کشورها به صورت باخت- باخت می‌باشد و در عین حال در وضعیت باحت-باخت با کشور روسیه نیز قرار می گیرند. به همین دلیل، بهترین زمینه مطالعاتی در این زمینه، نظریه بازی همکارانه می‌باشد که می‌تواند ائتلاف‌های مختلف گازرسانی ‌به این پروژه را بررسی و قدرت چانه‌زنی هر کدام از کشورها را محاسبه نماید.

این مطالعه، برای ایران بسیار با اهمیت است زیرا هم خود نسبت به منافع پیوستن و نپیوستن ‌به این پروژه، آگاه می‌شود و هم می‌تواند نحوه همکاری با دیگران برای داشتن بیشترین منفعت را به دست آورد که در متقاعد کردن کشورهای دیگر برای همکاری، می‌تواند بسیار مفید واقع شود و از این جهت، انجام یک مطالعه اقتصادی که توصیه های سیاست‌گذاری در حوزه سیاست‌گذاری خارجی دارد، از جنبه‌های نوآوری این مطالعه می‌باشد.

۱-۵٫ خلاصه و جمع بندی

ج) عدم احتیاج به متخصص

نیروگاه‌های خورشیدی احتیاج به متخصص عالی ندارند و می‌توان آن ها را به طور اتوماتیک به کار انداخت، در صورتی که در نیروگاه‌های اتمی وجود متخصصین در سطح عالی ضروری بوده و این دستگاه‌ها احتیاج به مراقبت‌های دائمی و ویژه دارند.

۲-۲-۳- کاربردهای غیر نیروگاهی

‌کاربردهای غیر نیروگاهی از انرژی حرارتی خورشید شامل موارد متعددی می‌باشد که اهم آن ها عبارت‌اند از: آبگرمکن و حمام خورشیدی – سرمایش و گرمایش خورشیدی – آب شیرین کن خورشیدی – خشک کن خورشیدی – اجاق خورشیدی – کوره‌های خورشیدی و خانه های خورشیدی(سادات حسینی شکرابی، ۱۳۸۸).

الف – آبگرمکن‌های خورشیدی و حمام خورشیدی

تولید آب گرم تهیه آب گرم بهداشتی در منازل و اماکن عمومی به خصوص در مکانهایی که مشکل سوخت رسانی وجود دارد استفاده کرد. چنانچه ظرفیت این سیستم‌ها افزایش یابد می‌توان از آن ها در ‌حمام‌های خورشیدی نیز استفاده نمود. تاکنون با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران تعداد زیادی آب گرمکن خورشیدی و چندین دستگاه حمام خورشیدی در نقاط مختلف کشور از جمله استان‌های خراسان، سیستان و بلوچستان، یزد و کرمان نصب و راه اندازی شده‌است(سادات حسینی شکرابی، ۱۳۸۸).

ب – گرمایش و سرمایش ساختمان و تهویه مطبوع خورشیدی

اولین خانه خورشیدی در سال ۱۹۳۹ساخته شد که در آن از مخزن گرمای فصلی برای به کارگیری گرمای آن در طول سال استفاده شده‌است. گرمایش و سرمایش ساختمان‌ها با بهره گرفتن از انرژی خورشید، ایده تازه‌ای بود که در سال‌های ۱۹۳۰ مطرح شد و در کمتر از یک دهه به پیشرفت‌های قابل توجهی رسید. با افزودن سیستمی معروف به سیستم تبرید جذبی به سیستم‌های خورشیدی می‌توان علاوه بر آب گرم مصرفی و گرمایش از این سیستم‌ها در فصول گرما برای سرمایش ساختمان نیز استفاده کرد(سادات حسینی شکرابی، ۱۳۸۸).

پ – آب شیرین کن خورشیدی

هنگامی که حرارت دریافت شده از خورشید با درجه حرارت کم روی آب شور اثر کند تنها آب تبخیر شده و املاح باقی می‌ماند. سپس با بهره گرفتن از روش های مختلف می‌توان آب تبخیر شده را تنظیم کرده و ‌به این ترتیب آب شیرین تهیه کرد. با این روش می‌توان آب بهداشتی مورد نیاز در نقاطی که دسترسی به آب شیرین ندارند مانند جزایر را تأمین کرد. آب شیرین کن خورشیدی در دو اندازه خانگی و صنعتی ساخته می‌شوند. در نوع صنعتی با حجم بالا می‌توان برای استفاده شهرها آب شیرین تولید کرد.

ت – خشک کن خورشیدی

خشک کردن مواد غذایی برای نگهداری آن ها از زمان‌های بسیار قدیم مرسوم بوده و انسان‌های نخستین خشک کردن را یک هنر می‌دانستند. خشک کردن عبارت است از گرفتن قسمتی از آب موجود در مواد غذایی و سایر محصولات که باعث افزایش عمر انباری محصول و جلوگیری از رشد باکتریها می‌باشد. در خشک کن‌های خورشیدی به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از انرژی خورشیدی جهت خشک نمودن مواد استفاده می‌شود و هوا نیز به صورت طبیعی یا اجباری جریان یافته و باعث تسریع عمل خشک شدن محصول می‌گردد. خشک کن‌های خورشیدی در اندازه ها و طرحهای مختلف و برای محصولات و مصارف گوناگون طراحی و ساخته می‌شوند(سادات حسینی شکرابی، ۱۳۸۸).

ث – اجاقهای خورشیدی

دستگاه های خوراک پز خورشیدی اولین بار به وسیله شخصی بنام نیکلاس ساخته شد. اجاق او شامل یک جعبه عایق بندی شده با صفحه ‌سیاه‌رنگی بود که قطعات شیشه‌ای درپوش آن را تشکیل می‌داد اشعه خورشید با عبور از میان این شیشه‌ها وارد جعبه شده و به وسیله سطح سیاه جذب می‌شد سپس درجه حرارت داخل جعبه را به ۸۸ درجه افزایش می‌داد. اصول کار اجاق خورشیدی جمع‌ آوری پرتوهای مستقیم خورشید در یک نقطه کانونی و افزایش دما در آن نقطه می‌باشد. امروزه طرحهای متنوعی از این سیستم‌ها وجود دارد که این طرحها در مکان‌های مختلفی از جمله آفریقای جنوبی آزمایش شده و به نتایج خوبی نیز رسیده‌اند. استفاده از این اجاقها به ویژه در مناطق شرقی کشور ایران که با مشکل کمبود سوخت مواجه می‌باشند بسیار مفید خواهد بود(سادات حسینی شکرابی، ۱۳۸۸).

ج – کوره خورشیدی

در قرن هجدهم نوتورا اولین کوره خورشیدی را در فرانسه ساخت و به وسیله آن یک تل چوبی را در فاصله ۶۰ متری آتش زد. بسمر پدر فولاد جهان نیز حرارت مورد نیاز کوره خود را از انرژی خورشیدی تأمین می‌کرد. متداول‌ترین سیستم یک کوره خورشیدی متشکل از دو آینه یکی تخت و دیگری کروی می‌باشد. نور خورشید به آینه تخت رسیده و توسط این آینه به آینه کروی بازتابیده می‌شود. طبق قوانین اپتیک هر گاه دسته پرتوی موازی محور آینه با آن برخورد نماید در محل کانون متمرکز می‌شوند ‌به این ترتیب انرژی حرارتی گسترده خورشید در یک نقطه جمع می‌شود که این نقطه به دماهای بالایی می‌رسد. امروزه پروژه های متعددی در زمینه کوره‌های خورشید در سراسر جهان در حال طراحی و اجراء می‌باشد.

چ – خانه های خورشیدی

ایرانیان باستان از انرژی خورشیدی برای کاهش مصرف چوب در گرم کردن خانه های خود در زمستان استفاده می‌کردند. آنان ساختمان‌ها را به ترتیبی بنا می‌کردند که در زمستان نور خورشید به داخل اتاقهای نشیمن می‌تابید ولی در روزهای گرم تابستان فضای اتاق در سایه قرار داشت. در اغلب فرهنگ‌های دیگر دنیا نیز می‌توان نمونه هایی از این قبیل طرحها را مشاهده نمود. در سال‌های بین دو جنگ جهانی در اروپا و ایالات متحده طرحهای فراوانی در زمینه خانه های خورشیدی مطرح و آزمایش شد. از آن زمان به بعد تحول خاصی در این زمینه صورت نگرفت. حدود چند سالی است که معماران به طور جدی ساخت خانه های خورشیدی را آغاز کرده‌اند و به دنبال تحول و پیشرفت این تکنولوژی به نتایج مفیدی نیز دست یافته‌اند مثلاً در ایالات متحده در سال ۱۸۹۰ به تنهایی حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار خانه خورشیدی ساخته شده‌است. در این گونه خانه ها سعی می‌شود از انرژی خورشید برای روشنایی – تهیه آب گرم بهداشتی – سرمایش و گرمایش ساختمان استفاده شود و با به کار بردن مصالح ساختمانی مفید از اتلاف گرما و انرژی جلوگیری شود. در ایران نیز پروژه ساخت اولین ساختمان خورشیدی واقع در ضلع شمالی دانشگاه علم و صنعت و به منظور مطالعه و پژوهش در خصوص بهینه سازی مصرف انرژی و امکان بررسی روش های استفاده از انواع انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه انرژی خورشیدی اجرا گردیده‌است(سادات حسینی شکرابی، ۱۳۸۸).

۲-۲-۴- نیروگاه های خورشیدی ایران

مصرف انرژی الکتریکی در اکثر کشورها با افزایش رشد صنعتی توسعه می‌یابد. آمار جهانی نشان می‌دهد که مصرف انرژی الکتریکی با رشدی بیشتر از ۶% در سال همراه است. مهمترین روش تولید انرژی الکتریکی از طریق نیروگاه های حرارتی می‌باشد که اغلب آن ها با سوختهای فسیلی کار می‌کنند. این ‌سوخت‌ها اولاً آلوده‌ساز محیط بوده ثانیاًً منابع آن ها محدود و روبه اتمام است. علاوه بر موارد فوق ارزش افزوده سوختهای فسیلی در تبدیل به مواد صنعتی و کشاورزی به مراتب بالاتر می‌باشد. لذا بهره‌گیری از سایر روش‌ها هم برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و هم برای تقلیل مصرف سوختهای فسیلی در دهه گذشته مورد توجه قرار گرفته است.