۱- تفکر خلاق را با ارزش بدانید.

۲- بچه ها را به محرک های محیطی حساس تر سازید.

۳- دست کاری اشیا و عقاید را تشویق کنید.

۴- چگونگی آزمایش منظم عقاید را یاد دهید.

۵- تحمل عقاید تازه را توسعه دهید .

۶- از تحمیل یک الگوی خاص اجتناب کنید .

۷- در کلاس جوی خلاق ایجاد کنید.

۸- به کودکان یاد بدهید تفکر خلاق خویش را ارزشمند بداند.

۹- مهارت هایی را به منظور اجتناب از بدآموزی همسالان آموزش دهید.

۱۰- اطلاعات لازم راجع به فرایند خلاق را ارائه دهید.

۱۱ – احساس ضعف در برابر شاهکارها را دور کنید.

۱۲- یادگیری خود را تشویق و ارزیابی کنید.

۱۳- خار در پا ایجاد کنید . ( توجه دانش آموزان را به یافته های بحث برانگیز جلب کنید).

۱۴- برای تفکر خلاق ضرورت هایی ایجاد نمایید.

۱۵- موقعیت هایی برای فعالیت و فرصت هایی برای آرامش ایجاد کنید.

۱۶- برای رسیدن به عقاید ،منابع قابل دسترسی فراهم کنید .

۱۷- عادت رسیدن به کاربرد کامل عقاید را تشویق کنید .

۱۸- انتقاد سازنده را توسعه دهید ، نه فقط انتقاد کردن را .

۱۹- کسب شناخت در رشته‌های مختلف را تقویت کنید .

۲۰- معلمانی با روح حادثه جویی باشید.

راه کارهایی برای تسهیل خلاقیت و نوآوری:(وایلز،۱۳۷۷)

شاید یکی از مهمترین عوامل تسهیل و تقویت مدیریت ،توان خلاقیت و نوآوری در سازمان ، ساختار مناسب و تشکیلات متناسب با اهداف مورد نظر می‌باشد. یکی از عوامل توسعه وتقویت قدرت خلاقیت و نوآوری در سازمان هدایت ، پشتیبانی و تشویق کسانی است که از خود ، نظر و اندیشه‌های خلاق بروز می‌دهند.

هر گاه مدیران عالی سطوح و سیاست گذران سازمان ، خود به خلاقیت و نوآوری به عنوان فعالیت های ضروری و حیاتی باور و اعتقاد نداشته باشند، هیچ فعالیتی در این زمینه دوام و بقا نخواهد یافت.

ایجاد هسته‌های پژوهشی و نوآوری در سازمان نیز می‌تواند کار نوآوری را تسهیل و تسریع کند.

یکی از اندیشمندان مدیریت در زمینه عوامل مؤثر بر خلاقیت و نوآوری به چهار دسته از عوامل اشاره دارد که عبارتند از :

الف) به کارگیری و جذب نیروهای خلاق و نوآوری در سازمان

ب) امکانات مناسب تحقیقاتی و مالی برای کوشش های نوآوران

ج) آزادی عمل کافی در انجام فعالیت ها و تلاش های خلاق

د) به کارگیری نتایج حاصل از فعالیت های خلاق و دادن پاداش مناسب به افراد خلاق

هر گاه سیستم سازمانی با اتکا ‌به این عوامل طراحی شود خلاقیت و نوآوری در سازمان توسعه و گسترش یافته و تقویت می شود .

راه کارهایی برای افزایش قدرت خلاقیت و ابتکار افراد:(وایلز،۱۳۷۷)

مدیران آموزشگاه ها ‌به این نکته به خوبی پی برده اند که هر تغییری در برنامه های آموزشگاه ها باید از یک یک معلمان سرچشمه بگیرد و مورد قبول آنان باشد.

اگر داشتن برنامه بهتری مطلوب آموزشگاه است برای تأمین آن باید چنان محیطی در آموزشگاه ایجاد گردد که اسباب پرورش قدرت ابتکار معلم فراهم شود و او بتواند روش کار خویش را بهتر نموده و در انجام دادن کارهای معلمی ،وظیفه رهبری به عهده بگیرد .

رهبری آموزشی پدیده ای است که از معلم خلاق و با ابتکاری که در راه رشد و کمال شغلی است و در بهتر کردن روش کار خویش می کوشد ظاهر می شود .

خلاقیت و ابتکار در حقیقت محصول آزمایش و تجربه است ، آزمایش و تجربه نیز مراحلی بدین شرح دارد:

– طرح و مقدمات کار

– آزمایش امر تازه

– تجدید نظر در آن.

به کار بستن روش های نو و تازه به قدرت شهامت خاص نیاز دارد زیرا بسیاری از معلمان از ترک روش معمول و جاری کار که بدان خو گرفته اند اکراه دارند و اگر مدیر آموزشگاه به ایشان یاری لازم را ننمایند شیوه های نو و عقاید تازه را به کار نخواهند بست .

برای پرورش قدرت خلاقیت و ابتکار در معلمان ، مدیر باید مسائل سه گانه زیر را حل کند:

الف ) چگونه می توان به معلم کمک کرد تا مقصود و منظور از کار خویش را به روشنی و وضوح احساس نماید ؟

ب) چگونه می توان بر رغبت و میل معلمان به استفاده از روش ها و فنون تازه ی کار افزود ؟

ج) چگونه می توان آسودگی خاطر بیشتر برای معلمان در موقع ایجاد تغییر در برنامه ها حاصل نمود ؟

نخستین راه در پرورش قدرت ابتکار معلمان ، عبارت از بررسی هدف های آموزشگاه و تجدید نظر در آن ها در قالب ارزش های اساسی و مورد قبول گروه است . وقتی را که مدیر آموزشگاه و معلمان به طور گروهی برای رسیدن به هدف ترتیبی مشترکی صرف می‌کنند ،سبب تحریک و بروز قدرت ابتکار خواهد شد .

در حقیقت این کوشش از جمله ضرورت های بهبود برنامه می‌باشد . پس از اینکه درباره ی مقاصد و هدف های برنامه توافق حاصل گردید ، وظیفه ی بعدی مدیر تشویق معلمان به آزمایش کردن و به کار بستن روش های تازه است .

علاقه و رغبت معلمان در به کار بستن روش های نو موقعی افزایش می‌یابد که محیطی آزاد و روابط صمیمی میان معلمان و رهبران رسمی آموزشگاه برقرار باشد و در عین حال همه ی عوامل و موجباتی که سبب پیروی و قبول یک الگوی خاص و معین گردد،از بین برود .

ابتکار و خلاقیت موقعی آشکار می‌گردد که مدیر آموزشگاه از تعیین بهترین روش کار خودداری کند و معتقد باشد که بهترین روش کار برای هر گروه باید توسط خود گروه و با ملاحظه وضع افراد گروه و سایر عواملی که کوشش های جمع را محدود می‌سازد، به وجود می‌آید .

آرای مدیر یا سایر رهبران رسمی آموزشی در زمینه امور آموزشی همواره صحیح و مطلوب است زیرا اگر مدیران آموزشی اصرار داشته باشند که نظرهای آنان درباره ی مسائل مختلف صحیح و قاطع است ، معلمان به جای اینکه کوشش کنند تا نظرهای خود را بیازمایند می کوشند که به نظرهای مدیران پی ببرند . نشست های بحث و مذاکره که در آن آرای معلمان برابر با آرای مدیران مورد بررسی قرار می‌گیرد، موجب افزایش اعتماد معلم به خود می‌گردد و وجود این احساس اعتماد نفس نیز از مقدمات ضروری پرورش ابتکار و خلاقیت است. یکی از مؤثرترین راه های پرورش و ترغیب خلاقیت و ابتکار ، توجه نمودن و اهمیت دادن به دلایل و شواهد قطعی است.

پشتیبانی از آمادگی و علاقه مندی معلمان در به کار بردن و آزمایش کردن روش و فنون تازه،اولین گام مدیر در راه پرورش قدرت ابتکار معلمان است.پس از اینکه معلمان روش و فنون تازه را به مرحله ی اجرا گذاشتند مدیر باید کوشش نماید که با فراهم نمودن اسباب آسایش و رفاه خاطر آنان این تجربه ی تازه را برای ایشان ارزنده و لذت بخش سازد .

عوامل مؤثر بر خلاقیت :(کریمی،۱۳۸۱)