در خرداد ۱۳۰۷، اساسنامه بانک به تصویب هیئت دولت و کمیسیون قوانین مالیه مجلس رسید و در ۱۷ شهریور ۱۳۰۷ بانک ملی رسماً افتتاح شد؛^[۱۷] تا سال ۱۳۲۷ که اولین بانک خصوصی در ایران شروع به کار نمود، بانک های کشاورزی، رهنی و کارگشایی نیز فعالیت خود را آغاز نموده بودند. از سال ۱۳۲۷ اولین بانک خصوصی به نام بانک بازرگانی با کسب مجوز از دولت شروع به کار نمود. ‌بر اساس سیاست های وقت، گشایش بانک از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی داخلی و خارجی مورد تأیید قرار می گرفت به طوری که تا سال ۱۳۵۷ بیش از ۳۶ بانک با سرمایه دولتی و خصوصی داخلی و خارجی مشغول فعالیت بودند. ‌بنابرین‏، در این دوره بانک های خصوصی بسیاری فعال بودند ضمن این که فعالیت آن ها نه بر مبنای قواعد اسلامی بلکه مبتنی بر اصول بانکداری غربی بود. با پیروزی انقلاب اسلامی، اصول حاکم بر نـظام اقتصاد اسلامی ایجاب می کرد کـه در ساختار اقتصادی موجود تغییرات مبنایی صـورت گیرد و نظام بانکداری که به عنوان یکی از ارکان اساسی اقتصاد محسوب می‌گردد اصلاح شود. براین اساس شورای انقلاب در تاریخ ۱۷/۳/۱۳۵۸ با هدف حفظ سرمایه های ملی و به کار انداختن اقتصاد کشور و صیانت و تضمین سپرده ها و پس اندازهای مردم^[۱۸] در بانک ها ضمن قبول اصل مالکیت مشروع و مشروط، کلیه بانک ها را ملی اعلام نمود. ملی شدن بانک ها تغییرات و تحولات بسیاری را در سیستم بانکی موجب شد. این تحولات با تصویب قانـون عملیات بانـکی بدون ربـا تکمیل گردید. در پـی ملی شدن بانک ها، شورای انقلاب در مهرماه ۱۳۵۸ لایحه اداره امور بانک ها را به منظور تبیین ارکان بانک ها و وظایف آن ها به تصویب رسانید. مواد ۱۷ تا ۲۱ لایحه مذبور به مجمع عمومی بانک ها اختیار داد تا نسبت به گروه بندی و ادغام بانک ها اعم از بانک های تخصصی و تجاری اتخاذ تصمیم نماید. متعاقباً به موجب مصوبه مورخ ۲۸/۹/۱۳۵۸ مجمع عمومی بانک ها، طرح ادغام بانک ها از ابتدای سال ۱۳۵۹ به اجرا گذارده شد و بدین ترتیب مجموعه بانک ها به ۹ واحد ( ۶ بانک تجاری و ۳ بانک تخصصی ) به شرح زیرتقلیل یافت:

1. 1. بانک ملی ایران

1. 1. بانک سپه

1. 1. بانک رفاه کارگران

1. 1. بانک صادرات (به تعداد استان های کشور تأسیس گردید و بانک های گسترش خزر، خوزستان و آذربایجان نیز در بانک های استان مربوطه ادغام گردیدند.)

1. 1. بانک تجارت (از ادغام ۱۲ بانک تجاری)

1. 1. بانک ملت (از ادغام ۱۰بانک تجاری)

1. 1. بانک مسکن (از ادغام بانک رهنی ایران، بانک ساختمان، شرکت سرمایه گذاری ساختمانی و ۱۶ مؤسسه اعتباری مسکن)

1. 1. بانک کشاورزی ایران (از ادغام بانک تعاون کشاورزی و بانک توسعه کشاورزی)

1. بانک صنعت و معدن (از ادغام بانک های اعتبارات صنعتی، توسعه صنعتی و معدنی، توسعه سرمایه گذاری، صندوق ضمانت صنعتی و صندوق معادن)

عملیات بانک های کشور به شکل فوق و ‌بر اساس قانون پولی و بانکی مصوب تیر ماه ۱۳۵۱ ادامه یافت تا این که در سال ۱۳۶۰ مسأله حذف ربا از سیستم بانکی و تغییر در قانون پولی و بانکی کشور مطرح گردید.

گفتار دوم- سیستم نظام بانکی

به طورکلی امروزه دو نوع بانکداری غربی و اسلامی در دنیا متداول است، از آنجا که پس از پیروزی انقلاب اسلامی مباحث جدی حول محور بانکداری اسلامی شکل گرفت و مبنا بر این قرار گرفت تا قواعد حقوق بانکی بر مبنای رعایت قواعد شریعت شکل گیرد و براین اساس نیز عقود شرعی به منظور تأمین نیازهای متقاضیان در قانون عملیات بانکی بدون ربا پیش‌بینی گردیدند؛ لذا در بند اول در خصوص بانکداری غربی و اسلامی سخن می گوییم و سپس در بند دوم به بررسی مفهوم ربا که مهمترین واژه در بانکداری اسلامی است و سبب اختلاف نظر و تمایز شیوه بانکداری غربی و اسلامی است، می پردازیم.

بند اول- بانکداری غربی و بانکداری اسلامی

مبنای بانکداری غربی^[۱۹] که بانکداری متعارف یا مرسوم نیز نامیده می شود، ‌بر اساس عقد قرض و دریافت بهره استوار است، به طور مثال: مطابق ماده ۱۹۰۵ قانون مدنی فرانسه «شخص مجاز است برای صرف قرض وجه نقد یا هر مال منقول دیگر، شرط دریافت سود نماید.» در بانکداری مرسوم اصل سرمایه حفظ می شود و سود متعلقه نیز ثابت و قطعی است. در این سیستم، عامل کارکرد و موفقیت بانک، دریافت سود در قبال قرض از وام گیرندگان و کارمزدی است که در نتیجه انجام سایر عملیات بانکی به دست می آورد.

در بانکداری اسلامی به جهت ممنوعیت اخذ بهره وضعیت کاملاً متفاوت است. بانکداری اسلامی که ‌بر مبنای‌ تطبیق فعالیت های بانکی با قواعد شرعی شکل گرفته، در حالت ایده آل به جای دریافت سود ثابت و قطعی باید در سود و زیان با مشتریان خود سهیم شود و براین اساس باید روابط حقوقی خود با مشتریان را در قالب عقود دیگری به غیر از عقد قرض تنظیم نماید، البته همان گونه که خواهیم دید دریافت هر گونه سود قطعی ربا محسوب نمی شود و در اسلام عقودی تحت عنوان عقود مبادله ای تشریع شده که اجازه دریافت سود معین در حالتی که فعالیت اقتصادی خاصی جز صرف قرض وجود دارد را اجازه می‌دهد.

بند دوم – وجه تمایز بانکداری غربی و بانکداری اسلامی

اصلی ترین وجه تمایز بانکداری غربی و بانکداری اسلامی ممنوعیت ربا می‌باشد و براین اساس تبیین مفهوم و ماهیت آن ضروری است. قبل از ورود به ماهیت و دامنه ربا به نظر می‌رسد: توضیح مختصری ‌در مورد خلط مبحثی که مقارن تصویب و اجرای قانون بانکداری بدون ربا در موضوع سود، بهره‌ و ربا به وجود آمده و حتی دامن متولیان پول و بانک را نیز گرفته است، خالی از لطف نباشد، شاید تشکیک در ربوی بودن نحوه محاسبه سود (بهره) تسهیلات پس از ربع قرن کارکرد قانون بانکی بدون ربا، ریشه در ابهامات ذهنی وسیعی ‌در مورد مفاهیم سود، بهره و ربا دارد، بدین منظور به بررسی واژگان مصطلح در علم زیربنایی این واژگان یعنی علم اقتصاد می پردازیم:

بهره: عبارت است از سهم یا اجرت سرمایه از حاصل تولیدی که این سرمایه در آن ذی مدخل بوده و فقط شامل بهره سرمایه پولی شخص کارفرما نمی باشد، بلکه شامل بهره سرمایه های استقراضی نیز هست. در اقتصاد، بهره متعلقه به سرمایه‌گذاری‌های تولیدی و تجاری را اصطلاحاً بهره طبیعی و در متون فنی ‌تر آن را کارایی نهایی سرمایه می‌نامند و بهره متعلقه به وجوه نقد افراد را بهره پولی می‌گویند.

دی هالن(۲۰۰۴) بیان می‌کند که فراموشی سازمانی به مفهوم از دست دادن اطلاعات و دانش نمی‌باشد.

در واقع سازمان وقتی فراموشی انجام می‌دهد، قسمتی از دانش خود که در گذشته با آن مزیت رقابتی ایجاد ‌کرده‌است را از دست می‌دهد، ولی در حال حاضر این اطلاعات و دانش مانعی برای افزایش مزیت رقابتی و پیشرفت سازمان می‌باشند. ‌بنابرین‏ سازمان اقدام به فراموشی می‌کند.

در تعریفی دیگر، فراموشی سازمانی از دست دادن آگاهانه و غیرآگاهانه اطلاعات در هر سطحی از سازمان تعریف می‌شود. این تعریف مشابه تعریفی است که دی هالن ارائه داده است.

کانکلین^[۶۶](۲۰۰۱) نیز فراموشی سازمانی را از بین بردن سیستماتیک اسناد، مهارت و دانش غیرضروری افراد که به طور منظم مورد توجه قرار می‌گیرد، می‌داند.

بر اساس تعریف صاحب نظرانی از جمله فرناندز^[۶۷] و سان^[۶۸](۲۰۰۹) فراموشی سازمانی به عنوان از دست دادن آگاهانه یا ناآگاهانه دانش سازمانی است که در هر سطحی مورد توجه قرار می‌گیرد.

در جدول۲-۲ مجموعه‌ای از تعاریفی که در ارتباط با این مفهوم فراموشی سازمانی در ادبیات وجود دارد، به صورت خلاصه آورده شده است، مفاهیم این جدول بیشتر در گذشته مورد توجه بوده است.

جدول۲-۲ نمونه تعاریف ارائه شده توسط محققان دیگر درخصوص فراموشی سازمانی

نام محقق

تعریف ارائه شده برای مفهوم فراموشی سازمانی

آلاس^[۶۹]

افراد در انتظار ‌رها کردن راه های کهنه انجام فعالیت‌ها هستند.

کیگارا^[۷۰]

یک فرایند دینامیک شناسایی و دور کردن دانش و روش‌های کهنه و غیرمؤثر است

کیسی و اولیورا^[۷۱]

فرایند حذف یا کاهش عادت‌ها و دانش‌هایی که از قبل موجود بوده است.

گوستاوسون^[۷۲]

یک تغییراساسی در فهم و درک سازمانی که منجر به از بین رفتن ساختارهای دانشی گذشته می شود. فراموشی مرتبط با قوانین غالبی است که در استراتژی، چشم انداز و فعالیت‌های مدیران،آثار خود را نشان می‌دهد.

نوناکو^[۷۳]

فراموشی فرایندی است که از طریق آن اعضای سازمان دانش کهنه را دور می ر یزند

نیستروم و استاربوک^[۷۴] (۱۹۸۴)

عبارت است از یک فرایند یادگیری و حذف دانش های ناکارآمد

هدبرگ (۱۹۸۱)

دانشی که منسوخ شده است و پاسخگوی چالش های فعلی نیست

با توجه به مفاهیم ارائه شده، می‌توان فراموشی سازمانی را به صورت زیر تعریف کرد:

فراموشی سازمانی ناتوانی در یادگیری موضوعات سازمانی نیست، بلکه فراموشی، فرآیندی است که پس از یادگیری اتفاق می افتد.

در تعریف دیگر، ابتدا سازمان باید به آنچنان شایستگی و توانایی دست یابد تا بتواند دانش نوین را بیاموزد، که می توان در مدیریت از آن به عنوان یادگیری سازمانی یاد کرد و سپس سازمان باید دارای آنچنان قابلیتی باشد که بتواند دانش موجود خود را تحت کنترل درآورد، یعنی ضمن جلوگیری از نابودی دانش مفید خود، در موارد مور نیاز و مقتضی، توانایی حذف و نادیده گرفتن بخشی از ذخایر دانش فعلی و قبلی خود را داشته باشد که از آن به عنوان فراموشی سازمانی هدفمند نام برده می‌شود.(مشبکی، ۱۳۹۰)

در بیشتر تعاریف بیان شده، از مفاهیمی همچون دورکردن، ‌رها کردن، دور ریختن، از بین بردن و حذف کردن دانش کهنه استفاده شده است. با توجه ‌به این موضوع می‌توان نتیجه گرفت که فرایند فراموشی سازمانی هدفمند، یک فرایند ” ارادی و فعالانه” است، چرا که دور ریختن و یا حذف دانش کهنه در نتیجه یک فعالیت ارادی و به وسیله سازمان و اعضایش اتفاق می‌افتد.

در تحقیقات اخیر به مفهوم دور ریختن دانش کهنه نیز در تعریف فرایند فراموشی هدفمند تأکید شده است.

فراموشی سازمانی، پیامد مجموعه اقدامات درون سازمانی و برون سازمانی است که در آن یک سازمان آگاهانه (هدفمند) یا ناآگاهانه (تصادفی) بخشی از دانش موجود سازمان را از دست می‌دهد.

۲-۲-۳-۲ اهمیت فراموشی سازمانی

امروزه یکی از مهمترین چالشهایی که مدیران با آن مواجه هستند، این است که تشخیص دهند چه دانشی مفید است. در اینجا است که موضوع یادگیری سازمانی، فراموشی سازمانی و حافظه سازمانی مطرح می‌شود، در واقع این موضوع مطرح می‌شود که سازمان‌ها چگونه می‌توانند دانش مورد نیاز خود را گردآوری و نگهداری و از انباشت دانش های غیرضروری جلوگیری کنند.

مدیران با شناخت و درک هر چه بهتر فراموشی سازمانی و یادگیری سازمانی می‌توانند مشکلات مربوط به دانش را در سازمان‌های خود حل کنند.

فراموشی سازمانی یکی از مفاهیم مدیریتی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. گاهی فراموش کردن اطلاعات غیر ضروری امری لازم و گاهی جلوگیری از فراموش شدن اطلاعات مفید، مهم جلوه می‌کند. اتخاذ راهبردهایی در خصوص فراموشی سازمانی یکی از عوامل موفقیت و شکست سازمان‌ها است. علی رغم نیاز شدید به توسعه قابلیت های یادگیری سازمانی، مطالعات نشان داده است که سازمان‌ها همیشه به آسانی یاد نمی‌گیرند.

یادگیری سازمانی و فراموشی سازمانی، عناصری کلیدی برای سازمان‌هایی هستند که می‌خواهند در محیط متلاطم امروزی فعالیت کنند. یادگیری سازمان‌ها نتیجه تجربیات شان در برخورد با شرایط مختلف می‌باشد. آن ها باید از این تجربیات استفاده کرده و خود را با تغییرات محیطی سازگار کنند.

به هر حال موضوع فراموشی سازمانی برای سازمان‌ها بسیار حیاتی است و به گفته دی هالن (۲۰۰۴) به دو دلیل پرداختن ‌به این پدیده مهم و حیاتی است.

اول اینکه از دست دادن غیرآگاهانه دانش هزینه های زیادی را به سازمان‌ها تحمیل می‌کند. از دست دادن دانش به معنی اهمیت ندادن به توانایی ها و پتانسیل هایی است که موجب مزیت رقابتی می‌شود. دوم اینکه یادگیری سازمانی بستگی به فرایند فراموشی سازمانی دارد و سازمان‌هایی که می‌خواهند متحول شوند، نه تنها باید با قابلیت هایی جدید دانش آشنا شوند؛ بلکه باید فراموش کردن دانش قدیمی که آن ها را در گذشته محصور می کرد را نیز یاد بگیرند.

‌بنابرین‏ در مدیریت دانش باید به دنبال فرآیندهایی بود که نه تنها یادگیری و نگهداری دانش را تضمین کند، بلکه برای عدم یادگیری و اجتناب از آنچه مهم نیست، برنامه ها و تمحیداتی را داشته باشد(لسویترا^[۷۵]، ۲۰۰۴).

۲-۲-۳-۳ انواع فراموشی سازمانی

۲-۲-۳-۳-۱ مدل فراموشی سازمانی آزمی

آزمی^[۷۶] (۲۰۰۵) فراموشی را به دو شکل برنامه‌ریزی شده و برنامه‌ریزی نشده تقسیم کرد. در نگاه او فراموشی برنامه‌ریزی شده یک عمل فعال و آگاهانه است که در آن اطلاعات و دانش موجود در سازمان کنار گذاشته می‌شود.

1. 1. ۱-Stagdil ↑

1. 1. ۲-Terry ↑

1. 1. ۳-Fidler ↑

1. 1. -Schriezheim ↑

1. 1. ۵-Konts ↑

1. 1. -Hersey and Belanchard ↑

1. 1. ۷- Kotter ↑

1. 1. ۸- Zaleznik ↑

1. 1. ۹- Reactive ↑

1. 1. ۱۰- Rabinz ↑

1. 1. ۱۱-Jennings ↑

1. 1. – Kreitner.Robert ↑

1. 1. -Grey Desler ↑

1. 1. -Likert ↑

1. 1. -Paul Hersey ↑

1. 1. ۱۶-Makyavel ↑

استفاده آسیب‌زا از تلفن همراه، وضعیتی است که با استفاده فراوان و اشتغال ذهنی از تلفن همراه مشخص می‌شود (جنارو، فلورس، گومز^[۲۷] و همکاران، ۲۰۰۷ ؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰). نتایج تحقیقات پزشکی که به تناوب درباره تاثیرات جسمی تلفن همراه صورت می‌گیرد به نفع این وسیله ارتباطی نیست. به‌هنجاری و سلامت روانی موضوعات اساسی در روان‌پزشکی کاربردی و نظری محسوب می‌شوند و سلامت روانی جنبه‌ای از مفهوم کلی سلامت است (سادوک و سادوک^[۲۸]،۲۰۰۳؛ ترجمه رفیعى و دیگران، ۱۳۸۴؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰). جهش روز افزونی نسبت به اعتیاد اینترنتی در ویرایش جدید راهنمای آماری اختلالات رواپزشکی(DSM) به وجود آمده است (بلوک^[۲۹]، ۲۰۰۸؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰). طبق اظهار نظر بلوک این اختلالات متعلق به وسواس فکری- عملی هستند و به عنوان یکی از موضوعات سلامت عمومی جدی در کره جنوبی و دیگر کشورهای آسیایی تبدیل شده است. موارد بالینی نیز در کشور آمریکا (بلک بسلر و اسچولسر^[۳۰] و همکاران، ۱۹۹۹؛ شاپیرا، گلد اسمیت، کک^[۳۱] و دیگران، ۲۰۰۰ ؛ شاپیرا، ۲۰۰۷؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰)، بریتانیای کبیر (گریفیس^[۳۲]،۱۹۹۸، ۱۹۹۶؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰) اسپانیا (سانز، کارمونا و مارین^[۳۳]، ۲۰۰۰؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰)، ایتالیا (ناردنی و کاگنونی^[۳۴]،۲۰۰۳؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰) نیز بدان پرداخته شده است. این بیماران مستعد درمان با درمان‌های شناختی و رفتاری اند(یانگ^[۳۵]، ۲۰۰۷ ؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰). یانگ عنوان می‌کند که معتادان به اینترنت شناخت‌های بسیار مشکل‌زایی را نسبت به غیر معتادین دارند که در استفاده آسیب زا اینترنتی نیز سهم دارد، زیرا مکانیزم گریز روان شناختی برای اجتناب از مشکلات ادراک شده و واقعی را فراهم می‌کند. تلفن همراه در کنار اینترنت، از اصلی‌ترین نشانه های این سبز فایل هستند. گرچه غالب پژوهش‌های اجتماعی، تلفن همراه را نادیده گرفته یا کمتر به آن پرداخته‌اند، اما به تازگی شاهد افزایش مطالعات جامعه‌شناختی در این حوزه هستیم (محمودی بختیاری و آدی‌بیک، ۱۳۸۸؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰).

به نظر مودی کاربران اینترنت ممکن است از افزایش تنهایی هیجانی رنج ببرند، ولی به واسطه اوقاتی که در جوامع مجازی از طریق اینترنت ایجاد می‌شود، تنهایی اجتماعی کمتری احساس می‌کنند. جوینسون^[۳۶] (۲۰۰۳)، بر ضرورت اتخاذ نگرشی تعاملی در تحلیل رابطه انسان با فن‌آوری‌های ارتباطی پیشرفته تأکید دارد. اگر با توجه به مطالعات انجام شده پذیرفته شود که مجموعه واکنش‌ها نسبت به فن‌آوری‌های ارتباطی جدید بالنسبه یکسان است، یافته های پژوهشی موجود درباره اینترنت نیز قابل تعمیم به تلفن همراه است. بالطبع کاهش روابط اجتماعی، انزوای اجتماعی و افزایش احساس تنهایی برخی از کاربران افراطی تلفن همراه، یکی از محتمل ترین تبعات متعدد تلفن همراه خواهد بود. استفاده افراطی از تلفن همراه در برخی موارد در امور زندگی عادی فرد و حتی حالات و روحیات وی تداخل و به‌هم‌ریختگی ایجاد می‌کند. استفاده افراطی از آن باعث کاهش روابط فامیلی و تعاملات اجتماعی و احساس تنهایی و سایر مشکلات می‌شود. تمامی مشکلات زمینه افسردگی را در فرد گسترده تر می‌سازد. از طرف دیگر افسردگی و استفاده افراطی از تلفن همراه، هر دو روش زندگی ناسالمی هستند (کامی بیپو و سوگیرا^[۳۷]، ۲۰۰۵). در پژوهشی در زمینه بررسی جنبه‌های اجتماعی و روان‌شناختی ارسال پیام کوتاه از تلفن همراه لینگ و یتری^[۳۸] (۲۰۰۲؛ به نقل از لارامای^[۳۹]، ۲۰۰۷) ‌به این نتیجه رسیدند که علت استفاده افراطی از این سامانه تاحدی به خاطر انگیزه افراد جهت حفظ و ارتقاء روابط اجتماعی و رفع احساس تنهایی است.

نتایج پژوهش آزوکی^[۴۰](۲۰۰۸) در آمریکا در ارتباط با پیام کوتاه تلفن همراه نشان داد، جوانانی که به طور افراطی و اعتیادگونه از پیام کوتاه تلفن همراه استفاده می‌کنند، سطوح بالایی از تکانش‌گری، احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی را دارند.

ویژگی‌های تلفن همراه و آسیب‌شناسی آن ها:

پژوهش‌های انجام گرفته درباره تلفن همراه نشان می‌دهد که استفاده اجتماعی در دلایل اولیه پذیرش این فناوری وجود نداشته است. در واقع کسب و کار دلایل نخستین پذیرش این وسیله بوده است، اما در مدت کوتاه به استفاده ارتباطی عمده کاربران تبدیل شده است (پالن، سالزمان و یانگس^[۴۱]، ۲۰۰۱؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰). اگر از تلگراف چشم بپوشیم ارتباطات از راه دور از زمان اختراع تلفن توسط گراهام بل^[۴۲] در سال ۱۸۷۶ وجود داشته است. با وجود تلفن، ارتباط زنده و مستقیم میان مردم از مکان های متفاوت و فاصله های دور، امکان پذیر شد. تلفن همراه دومین گام در تغییر بنیادین شیوه ارتباط انسان ها با یکدیگر است. تلفن همراه، جهشی کیفی و گامی مجزاست (هاوکینک^[۴۳]، ۱۹۹۸؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰).

سرویس پیام کوتاه(SMS): نام فناوری ارسالی متون کم حجم از طریق تلفن همراه است که اکنون در میان جوانان و اهالی تجارت خواهان بسیار دارد (هالوی، ولنتاین^[۴۴]،۲۰۰۳ ؛ ساترلند و تامسون^[۴۵]، ۲۰۰۱ ؛ نقل از محمودی بختیاری و آدی بیک، ۱۳۸۸؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰). علاوه بر این سرویس پیام چند رسانه ای ^[۴۶]MMS اجازه می‌دهد تا متون به همراه صدا و تصویر بر روی تلفن‌های همراه منتقل شوند و بر جذابیت سرویس پیام کوتاه نسبت به پست الکترونیکی افزوده است. در برخی موارد با همین پیام کوتاه بسیاری از فعالیت‌های تجاری را می‌توان پیگیری نمود و نسبت به پرداخت قبوض و انتقال حساب‌ها اقدام نمود. پیگیری ارسال بسته های پستی، زمان پرواز هواپیماها، وضعیت آب و هوای شهرها، خلافی اتومبیل و همه‌پرسی‌های تلویزیونی را هم می توان ‌به این فهرست افزود. حتی مدارس و بیمارستان‌ها می‌توانند برای تذکر به والدین دانش‌آموزان یا بیماران‌شان از این سرویس بهره بگیرند (کریستال^[۴۷]، ۲۰۰۸؛ به نقل از گل‌محمدیان و یاسمی‌نژاد، ۱۳۹۰).

تبصره – این مجازات‌ها شامل مواردی که ثابت شود چک‌های بلامحل بابت معاملات نامشروع و یا بهره ربوی صادر شده نمی‌باشد. (اصلاح طبق قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب ۸۱). ↑

1. 1. . ماده ۱۳ – در موارد زیر صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست:الف – در صورتی که ثابت شود چک سفید امضاء داده شده باشد.ب – هر گاه در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.

      ج – چنانچه در متن چک قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.

      د – هر گاه بدون قید در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی بوده یا چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است.

      ه‌- در صورتی که ثابت گردد چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد. (اصلاح طبق قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب ۸۱). ↑

1. 1. . ماده ۱۸ – مرجع رسیدگی کننده جرائم مربوط به چک بلامحل، از متهمان در صورت توجه اتهام طبق ضوابط مقرر در ماده (۱۳۴) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور کیفری) – مصوب ۲۸/۶/۱۳۷۸ کمیسیون امور قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی – حسب مورد یکی از قرارهای تامین کفالت یا وثیقه (اعم از وجه نقد یا ضمانت نامه بانکی یا مال منقول و غیر منقول) اخذ می‌کند. (اصلاح طبق قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب ۸۱). ↑

   

1. 1. . ماده ۱۰ – هر کس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود مبادرت به صدور چک نماید عمل وی در حکم صدور چک بی محل خواهد بود و به حداکثر مجازات مندرج در ماده ۷ محکوم خواهد شد و مجازات تعیین شده غیر قابل تعلیق است.اصلاح طبق قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب ۷۲٫ ↑

1. 1. . ماده ۹ – تنبیهات اداری به ترتیب زیر عبارتند از:الف – اخطار کتبی بدون درج در پرونده استخدامی.ب – توبیخ کتبی با درج در پرونده استخدامی.

      ج – کسر حقوق و فوق العاده شغل یا عناوین مشابه حداکثر تا یک سوم از یک ماه تا یک سال.

      د – انفصال موقت از یک ماه تا یک سال.

      ه – تغییر محل جغرافیایی خدمت به مدت یک تا پنج سال.

      و – تنزل مقام و یا محرومیت از انتصاب به پستهای حساس و مدیریتی در دستگاه‌های دولتی و دستگاه‌های مشمول این قانون.

      ز – تنزل یک یا دو گروه و یا تعویق در اعطای یک یا دو گروه به مدت یک یا دو سال.

      ح – بازخرید خدمت در صورت داشتن کمتر از ۲۰ سال سابقه خدمت دولتی ‌در مورد مستخدمین زن و کمتر از ۲۵ سال سابقه خدمت دولتی ‌در مورد مستخدمین مرد با پرداخت ۳۰ تا ۴۵ روز حقوق مبنای مربوط در قبال هر سال خدمت به تشخیص هیات صادرکننده رأی‌.

      ط – بازنشستگی در صورت داشتن بیش از بیست سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین زن و بیش از ۲۵ سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین مرد بر اساس سنوات خدمت دولتی با تقلیل یک یا دو گروه.

      

      ی – اخراج از دستگاه متبوع.

      ک – انفصال دائم از خدمات دولتی و دستگاه‌های مشمول این قانون. ↑

1. 1. . تبصره ۲ – ضوابط و مقررات مربوط به محرومیت اشخاص از افتتاح حساب جاری و نحوه پاسخ به استعلامات بانک‌ها به موجب آیین نامه ای خواهد بود که ظرف مدت سه ماه توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تنظیم و به تصویب هیات دولت می‌رسد. (اصلاح طبق قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب ۷۲). ↑

1. 1. Paul Valery ↑

1. 1. PLiability. responsibility ↑

1. 1. Delictual Liability ↑

1. 1. Liability for unitended uonculpable harm ↑

1. 1. . جلیلوند، یحیی، مسئولیت مدنی قضات و دولت، یلدا، تهران، ۱۳۷۳،‌ ص ۱۷٫ ↑

1. 1. . کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، الزام‌های خارج از قرارداد، ج ۱، چ ۸، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۶، ص ۴۶٫ ↑

1. 1. . ماده ۱۲۱۶ قانون مدنی مقرر داشته است: «هر گاه صغیر یا مجنون یا غیر رشید باعث ضرر شود ضامن است.» این ماده به صراحت مسئولیت مدنی کلیه محجورین را پذیرفته است. ↑

1. 1. . کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، الزام‌های خارج از قرارداد، پیشین، ص ۴۳٫ ↑

1. 1. . کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی، الزام‌های خارج از قرارداد، پیشین، ص ۱۰۸٫ ↑

1. 1. Civil liability & Criminal liability ↑

1. 1. Personal action ↑

1. 1. ماده ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۱۳۱۸: «در دعاوی که موضوع آن وجه نقد است اعم از اینکه راجع به معاملات با حق استرداد یا سایر معاملات استقراضی یا غیر معاملات استقراضی باشد خسارت تأخیر تأدیه معادل صدی دوازده ۱۲ درصد محکوم به در سال است و اگر علاوه بر این مبلغ قراردادی به عنوان وجه التزام یا مال الصلح یا مال الاجاره و هر عنوان دیگری شده باشد در هیچ مورد بیش از صدی دوازده در سال نسبت به مدت تأخیر حکم داده نخواهد شد، لیکن اگر مقدار خسار ت کمتر از صدی دوازده معین شده باشد به همان مبلغ که قرارداد شده است حکم داده می‌شود». ↑

1. 1. نظریه شماره ۹۴۹۹ مورخ ۲۵/۸/۱۳۶۲ شورای نگهبان ‌در مورد خسارت تأخیر تأدیه موضوع مواد ۷۱۲ و ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی مندرج در روزنامه رسمی شماره ۱۱۳۱۶ مورخ ۱۱/۱۰/۱۳۶۲ «عطف به شماره ۲۶۹۴۱/۱ مورخ ۳۱/۵/۱۳۶۲ موضوع در جلسه رسمی فقهای شورای نگهبان مطرح و بررسی شد. دریافت خسارت تأخیر تأدیه موضوع مواد ۷۱۲ و ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی به نظر اکثریت فقها مغایر با موازین شرعی شناخته شد». منصور، جهانگیر، مجموعه کامل قوانین و مقررات حقوقی، جلد نخست، تهران: دیدار، چاپ نخست، ۱۳۷۸، ص ۳۹۱٫ ↑

1. 1. ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی۱۳۷۹: «در دعاویی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صور تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه‌ی طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد. مگر اینکه طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند». مقایسه ماده ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی با وجود حکم عام مندرج در ماده ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی(۱۳۱۸) و ماده ۵۲۲ پیش گفته نشان می‌دهد که آن دو تفاوت بنیادین دارند. خسارت قابل مطالبه بر اساس ماده ۷۱۹ به معنای واقعی خسارت تأخیر تأدیه بود، ولی خسارت قابل مطالبه طبق ماده ۵۲۲ قانون جدید را نمی‌توان خسارت تأخیر تأدیه دانست؛ چون آنچه در ماده ۵۲۲ آمده است، تنها کاهش ارزش اسکناس است که قابل مطالبه دانسته شده است. به همین دلیل در صورتی که شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت تغییر نکرده باشد، طلبکار نمی‌تواند به دلیل تأخیر در پرداخت اصل طلب، خسارتی مطالبه کند. شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، چاپ نخست، مجد، تهران: ۱۳۸۲، ص ۲۸۲-۲۷۸؛ همو، ۱۳۷۷، ۹۳-۸۸٫ ↑

۲-۲-۱-۱۰- تنظیم هیجان و تمایز آن با سبک های مقابله

انسان موجودی نیست که هیجان ها را فقط تجربه نماید بلکه علاوه بر تجربه نمودن

هیجان ها آن ها را مورد بازبینی قرار داده، نظم جویی کرده و در برخی موارد با آن ها مبارزه می‌کند، همان گونه که قبلاً ذکر شد، افراد برای تنظیم هیجان از راهبرد های مختلفی استفاده می‌کنند، یکی از متداول ترین این راهبرد ها، تنظیم هیجان با بهره گرفتن از راهبرد های شناختی است . تنظیم هیجان از طریق شناخت‌ها در زندگی روزمره افراد به چشم می‌خورد. شناخت‌ها با فرایند های شناختی به افراد کمک می‌کنند که هیجان ها و احساس های خود را تنظیم نموده و توسط شدت هیجان ها مغلوب نشوند . فرایند های شناختی را می توان به فرایند های نا هشیار (مانند فرافکنی و انکار) و هشیار، نظیرسرزنش خویش، تلقی فاجعه آمیز و نشخوار فکری تقسیم نمود ( حسنی، ۱۳۸۹). راهبرد های شناختی تنظیم هیجان، بر فرایند های هشیار و خود آگاه تمرکز دارند، بر خلاف مکانیسم های دفاعی که به صورت نا هشیار عمل می‌کنند (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۹).


تنظیم هیجان شناختی همراه همیشگی آدمی است که به مدیریت یا تنظیم عواطف و
هیجان ها کمک می‌کند؛ به انسان توان سازگاری بیشتر به خصوص بعد از تجارب هیجانی منفی را می‌دهد (امین آبادی و همکاران، ۱۳۹۰).

تنظیم شناختی هیجان در بیشتر مطالعات همسان با مطالعه شناختی فرض می شود و در کل به راه های شناختی مدیریت عواطف با بهره گرفتن از اطلاعات برانگیخته هیجانی گفته می شود (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۱).

سبک های مقابله، مشتمل بر کوشش هایی از نوع عملی و درون روانی برای مهار مقتضیات درونی و محیطی و تعارض های میان آن ها‌ است. لذا مفهوم تنظیم شناختی هیجان، به دقت مرتبط با مفهوم مقابله است (الک^[۱۱۷]، گارنفسکی وکرایچ، ۲۰۰۷؛ به نقل از عبدی، باباپور و فتحی، ۱۳۸۹).
سبک های مقابله در سه بعد ۱- شناختی (با تفکر)۲- مداخلات رفتاری و ۳- ترکیبی از دو بعد شناختی و رفتاری، هیجان را تنظیم می‌کنند (عبدی و همکاران، ۱۳۸۹).

‌بنابرین‏ با وجود تشابه میان این دو مفهوم، تنظیم هیجان شناختی، برخلاف سبک های مقابله ای که متشکل از بعد رفتاری و شناختی تنظیم هیجان می‌باشد، به صورت آشکار بین افکار فرد و اعمال واقعی وی تمایز قائل می شود، و منحصراًً افکار فرد را پس از مواجهه با یک تجربه‌ منفی یا وقایع آسیب زا ارزیابی می‌کند (اندامی خشک، ۱۳۹۲).

۲-۲-۱-۱۱-۱- پیامد تنظیم مؤفق هیجانات

هیجان ها می‌توانند، هم سازمان دهنده ی توجه و هم مانعی برای سازماندهی توجه باشند، هم می‌توانند حل مسئله را تسهیل و هم مختل کنند و همچنین هم باعث ایجاد روابط و هم تخریب آن شوند. در خصوص مزایای تنظیم هیجان بیان شده که تنظیم هیجان یکی از مؤلفه های اساسی انعطاف پذیری و شایستگی فرد می‌باشد و همچنین به عنوان یکی از تعدیل کننده های اجتماعی قوی عمل می‌کند، پیش‌بینی کننده ی سلامت می‌باشد، در موفقیت، انطباقی اساسی است، توسط بعضی ها به ‌عنوان بهترین پیش‌بینی کننده ی سازگاری معرفی شده است و برای موفقیت و شادکامی شدیداًً مهم دانسته شده است (مک لم، ۱۳۹۰).

تنظیم هیجان یک فرایند محوری برای همه ی جنبه‌های عملکردی انسان است و نقش حیاتی در شیوه ای که افراد با تجارب استرس زا مقابله می‌کنند و شادی را تجربه می‌کنند، ایفا می‌کند. تنظیم هیجان دلالت های بالینی مهمی دارد، روش هایی که افراد هیجانهایشان را مدیریت می‌کنند، عملکرد روانشناختی (مانند مشکلات بیرونی^[۱۱۸] و مشکلات درونی^[۱۱۹] ) آن ها را متأثر می‌سازد. همچنین تنظیم هیجان دارای تلویحات رشدی و اجتماعی مهمی مانند رشد همدلی و روابط با همسالان می‌باشد ( فوسکا^[۱۲۰]، ۲۰۰۸).

سایر تحقیقات نشان داده‌اند، اینکه آیا مردم اصول تنظیم هیجان را می دانند یانه، با سلامت، روابط اجتماعی نزدیک، درجات بالای تحصیلی و عملکرد شغلی بالا مرتبط است. طبق این
پژوهش ها افزایش مهارت های تنظیم شناختی هیجان دو اثر دارد:

1. پاسخ های خودکار به محرک های هیجانی مرتبط، به طریقی بهبود می‌یابند که مانع رشد هیجان منفی می‌شوند.

۲- مهارت های تنظیم هیجان فرد را قادر به مواجهه با هیجانات منفی می‌کند که به روش سازگارانه‌تری پیش برود و به احتمال کمتری دچار مشکلات سلامت روان شود (برکینگ^[۱۲۱] و همکاران، ۲۰۰۸). تنظیم هیجان سازگارانه با اعتماد به نفس مثبت و تعاملات اجتماعی، افزایش در فراوانی تجارب هیجانی مثبت، مقابله مؤثر در مواجهه با موقعیت های پر استرس و حتی گسترش فعالیت های ممکن در پاسخ به موقعیت های اجتماعی، مرتبط است (دکر^[۱۲۲] و همکاران، ۲۰۰۸).

۲-۲-۱-۱۱-۲- پیامد تنظیم نا مؤفق هیجانات

دانشمندان بالینی به طور فزاینده ای اهمیت هیجان را در فهم آسیب شناسی روانی فهمیده اند (محمدی، ۱۳۸۹). مهارت های تنظیم هیجان به چندین دلیل حائز اهمیت می‌باشند؛ اول اینکه، هیجان ها و احساس های منفی که ضرورتاً در شناخت و تشخیص معیار های سنجش یک اختلال ذکر نمی شوند، اغلب به الگو های رفتاری مربوط به یک اختلال اشاره می‌کنند (به طور مثال خشم، نشانه ای از پر خوری عصبی است و غم نشانه ای از سوء مصرف مواد است ). دوم، هیجانات منفی که ضرورتاً در ملاک های تشخیص ذکر نشده اند اغلب با مقابله ی مؤثر و اجرای راهبرد های یاد گرفته شده در درمان مداخله می‌کنند (مثلاً، اضطراب مانع حل مسئله فعال افراد افسرده می شود و خلق افسرده و احساس نا امیدی مانع از وارد شدن در موقعیت های ترسناک در افراد مضطرب می شود ). سرانجام، تعدادی از بیماران ازبیش از یک اختلال رنج می‌برند که می‌تواند تا حدی با نقایص تنظیم هیجان تبیین شود؛ به عنوان مثال ناتوانی برای پذیرش احساس خود احتمالاً به پاسخ های متنوعی مثل اجتناب یا نشخوار منجر می شود که عموماً منجر به اختلالات چند گانه مثل اضطراب و افسردگی می شود (برکینگ و همکاران، ۲۰۰۸).

شکست در تنظیم هیجان، بی نظمی^[۱۲۳] نامیده می شود که به طور موقت می‌تواند موجب نشانه های اضطراب و به احتمال زیاد حتی ناراحتی شدید، رفتار های کنترل نشده و انزوا شود. هیجان نا منظم، با بسیاری از اختلالات روانشناختی که در افراد می بینیم ارتباط دارد (اندامی خشک، ۱۳۹۲). در واقع، بر طبق نظر گراس (۱۹۹۸)، هیجان نامنظم شامل بسیاری از اختلالاتی می شود که در راهنمای آماری و تشخیصی انجمن روانپزشکی آمریکا (DSM)^[124] شرح داده شده است و شامل بیش از نیمی از اختلالات محور یک^[۱۲۵] و تمام اختلالات محور دو^[۱۲۶] است که مشخصه ی بارز آسیب شناسی روانی تلقی می شود.

از آنجا که تنظیم هیجان، بخش مهمی از زندگی هر فرد را به خود اختصاص می‌دهد، تعجب آور نیست که آشفتگی در هیجان و تنظیم آن می‌تواند منجر به اندوهگینی و حتی آسیب روانی شود (آمستادتر^[۱۲۷]، ۲۰۰۸).

بی نظمی هیجانی در زمینه‌های زیر نقش دارد :

• • اختلالات فیزیولوژیکی

• • اختلالات زیست شناختی

• • اختلالاتی که معلول استرس هستند