دارایی­ ها و سبد سهام^[۱۲] دارای سه ویژگی است که با اداره کردن سبد سهام مرتبط است. این ویژگی­ها شامل بازده، ریسک، و نقدشوندگی است. بازده به آسانی تعریف و معرفی می­ شود. اگر چه اندازه ­گیری ریسک مشکل است، اما با این حال یک مفهوم عملیاتی است. ریسک معمولا به وسیله واریانس و انحراف معیار بازده­ها اندازه ­گیری می­ شود. ‌در مورد مدل قیمت­ گذاری دارایی­ ها سرمایه­ای، ریسک سیستماتیک برای یک سهم به وسیله بتا اندازه ­گیری می­ شود (اسچوارتز و فرانشینی^[۱۳]، ۲۰۰۴، ص۶۰).

اما چگونه ممکن است نقدشوندگی را تعریف و اندازه ­گیری کرد؟ به طور عام، دارایی نقدشونده دارایی است که به صورت نقد باشد یا به آسانی قابل تبدیل به وجه نقد باشد. این تعریف به ما خیلی کمک نمی­کند. آسانی به زمان مورد نیاز برای تبدیل و خارج کردن از وجه نقد، و هزینه معامله اشاره دارد (اسچوارتز و فرانشینی، ۲۰۰۴، ص۶۰). اسچوارتز و فرانشینی (۲۰۰۴) برای تعریف نقدشوندگی بر روی ویژگی­های نقدشوندگی مانند عمق، وسعت، برگشت پذیری بازار تمرکز کرده ­اند.

با توجه به اهمیت نقدشوندگی سهام در ادبیات مالی، محققین بسیاری سعی داشتند تعریفی جامع برای نشان دادن مفهوم نقدشوندگی ارائه دهند. به طور کلی تعاریف نقدشوندگی در دو رویکرد کلی طبقه بندی می­ شود : بعضی از تعاریف نقدشوندگی بر ویژگی دارایی­ ها(نقدشوندگی دارایی­ ها)^[۱۴] تمرکز کرده ­اند و بعضی دیگر، از دیدگاه بازار(نقدشوندگی بازار^[۱۵]) این موضوع را مورد توجه قرار داده ­اند ( موراسکی^[۱۶]، ۲۰۰۸، ص۹).

۲-۳ تعریف نقدشوندگی

بازار کاملا نقدشونده بازاری است که هر مقدار از اوراق بهادار می‌تواند فورا و بدون هزینه به وجه نقد تبدیل شود یا هر مقدار وجه نقد می ­تواند به اوراق بهادار تبدیل شود. در بازارهای کمتر نقدشونده نسبت به بازار های کاملا نقدشونده، یک بازار نقدشونده، بازاری است که هزینه معاملات مرتبط با تبدیل اوراق بهادار در حداقل باشد. هزینه معاملات شامل هزینه های ضمنی و صریح^[۱۷] است. هزینه­ های صریح شامل هزینه­ های مربوط به حق دلالی کمیسیون­ها^[۱۸] و مالیات­های دولت^[۱۹] است. این هزینه را به آسانی به صورت کمیت در می­آیند اما خارج از کنترل مستقیم بورس اوراق بهادار است و ‌بنابرین‏ در نظر گرفته نمی شود. توجه اساسی در معاملات بر هزینه­ های ضمنی معامله همچون اختلافات قیمت پیشنهادی خرید و فروش^[۲۰]، هزینه­ های تاثیر بازار و هزینه­ های فرصت است که به موجب تکنولوژی، مقررات، انتشار اطلاعاتی، مشارکت اطلاعاتی و ابزارهای اطلاعاتی ناکارا و یا ناکافی است (آیتکن و کامرتن فورد^[۲۱]، ۲۰۰۳، ص۴۶).

بررسی ادبیات مالی آشکار می‌کند که اختلافات قابل توجهی میان محققان ‌در مورد ماهیت نقدشوندگی، منابع آن، و نتایجش برای سرمایه ­گذاری وجود دراد. تعاریف ‌در مورد نقدشوندگی تا اندکی متضاد و نامنظم است. اصطلاح نقدشوندگی به صورت گسترده ­ای در ادبیات مالی استفاده شده است، از این جهت درک مفهوم آن مهم است. ‌بنابرین‏ هدف ما در این جا فراهم کردن تعریفی روشن از نقدشوندگی است که می‌تواند در تجزیه و تحلیل­های مالی به کار گرفته شود ( موراسکی^[۲۲]، ۲۰۰۸، ص۹).

در بسیاری از موارد، مخصوصاً در معاملات روزمره^[۲۳]، استدلال­های نظری گسترده ‌در مورد معنی نقدشوندگی واقعا لازم نیست. اکثر سرمایه­ گذار­ها به صورت ذاتی می ­توانند کیفیت بازارها یا انواع دارایی­ ها، مانند قابلیت نقدشدن یا غیر قابل نقدشدن را درک کنند و اثرات مربوط به آن را تشخیص دهند. به هر حال نبود یک تعریف رسمی از نقدشوندگی در زمانی که توسعه رویکرد­های رسمی، نقدشوندگی را به عنوان یک معیار سرمایه ­گذاری در نظر ‌می‌گیرد موجب مشکلات جدی می­ شود (موراسکی^[۲۴]، ۲۰۰۸، ص۱۰).

وصف­های مختلفی از تعارف نقدشوندگی در کتاب­ها و مقالات مالی و مدیریت مالی وجود دارد. لیو (۲۰۰۶،ص ۶۳۱) بیان می­ کند که به طور عام نقدشوندگی توانایی برای تعداد زیاد معامله با سرعت بالا در هزینه پایین و با اثر قیمتی کم توصیف می شود. این توصیف چه بعد را برای نقدشوندگی، یعنی، تعداد معامله، سرعت معامله، هزینه معامله، و اثر قیمتی را مشخص می‌کند. یودین (۲۰۰۹، ص۲۴) نقدشوندگی را به عنوان سرعت و سهولتی که یک نفر می‌تواند سهام را در بازار مورد معامله قرار دهد تعریف ‌کرده‌است. پاستور و استمبیو (۲۰۰۳، ص۲) نقدشوندگی را به عنوان یک مفهوم وسیع توصیف ‌می‌کنند که به طور کلی توانایی برای تعداد زیادی معامله به طور سریع، در هزینه پایین، و بدون تغییر قیمت را نشان می­دهد. ریلی و برون^[۲۵](۱۹۹۷، ص۱۰۷-۱۰۶) نقدشوندگی را به عنوان خرید یا فروش یک دارایی با سرعت و در یک قیمت مشخص شرح داده ­اند؛ بر طبق نظر بودی و مرتن^[۲۶](۱۹۹۸، ص۳۵) نقدشوندگی، سرعت و سهولت نسبی است که یک دارایی می ­تواند به وجه نقد تبدیل شود؛ بر طبق نظر آرنلد^[۲۷] (۲۰۰۵، ص۱۸) نقدشوندگی، درجه­ای که یک دارایی می ­تواند به سرعت و به سهولت بدون از دست دادن ارزش فروخته شود؛ اسچارتز و فرانشونی^[۲۸] (۲۰۰۴، ص۶۰) دارایی را نقد شونده می­نامند که به سهولت قابل تبدیل به وجه نقد باشد؛ و بریلی و همکارانش^[۲۹] (۲۰۰۶،ص۱۰۰۰) یک دارایی را نقد شونده می­نامند، اگر به آسانی و ارزان به وجه نقد تبدیل شود و بگ و همکارانش^[۳۰] (۲۰۰۳، ص۳۱۵) بیان ‌می‌کنند که نقدشوندگی، ارزانی، سرعت، و اطمینانی است که ارزش دارایی می ­تواند به پول تبدیل شود. همچنین شارپ و الکساندر^[۳۱](۱۹۹۰، ص۸۰۴) بیان ‌می‌کنند که نقدشوندگی عبارت است از توانایی سرمایه­گذارن برای تبدیل اوراق بهادار به وجه نقد در یک قیمت مشابه نسبت به معامله قبلی در اوراق بهادار، با فرض این که هیچ اطلاعات جدیدی مهمی از وقتی که معامله قبلی صورت گرفته، وارد نشده باشد. هریس^[۳۲](۲۰۰۳، ص۳۹۴) کسی است که نقدشوندگی را به عنوان توانایی برای حجم زیادی از معامله به سرعت، در هزینه پایین، و وقتی که تمایل برای معامله وجود داشته باشد، تعریف ‌کرده‌است. از طرف دیگر مُیر^[۳۳] و همکارانش(۱۹۹۸، ص۶۰۹) نقدشوندگی یا نقدشوندگی شرکت را به عنوان توانایی یک شرکت جهت پرداخت وجه نقد برای تعهداتش در زمانی که این تعهدات سر رسید می­ شود، تعریف می‌کنند.

این بررسی کوتاه از دیدگاه­ های مختلف بیان قبلی که هیچ توافق عمومی ‌در مورد معنای معینی از اصطلاح نقدشوندگی در جامعه مالی وجود ندارد را تقویت می­ کند. با این حال نظم و ترتیب تقریبی در مفهوم نقدشوندگی وجود دارد. اما به نظر می­‌رسد که تعاریف موجود درباره نقدشوندگی را ‌می‌توان طبقه ­بندی کرد. هر یک از تعاریف نقدشوندگی را ‌می‌توان در یکی از طبقاتی که در زیر بیان می شود جای داد. تعاریف نقدشوندگی را ‌می‌توان در سه دیدگاه زیر جای داد:

۲-۳-۱ نقدشوندگی دارایی ها