به عبارت دیگر ‌در مورد مسائل ارزی و موازنه صادرات و پرداخت‌ها در برنامه های اقتصادی دولت نقش مؤثری داشته باشند. به عنوان نمونه کشور سوئیس از لحاظ امور مربوط به بیمه اتکایی در دنیا مقام اول را کسب ‌کرده‌است و در واقع یکی از بازارهای بزرگ بیمه اتکائی محسوب می شود. از نظر فنی نیز بیمه اتکایی وسیله ای است برای تقسیم خطر، ‌به این ترتیب که مقداری از تعهدات بیمه گر بین تعدادی شرکت بیمه دیگر تقسیم شده و در صورت بروز حادثه هر یک از آن شرکت‌ها یک قسمت از خسارت را جبران می‌کند در نتیجه هیچ یک از این شرکت‌ها متحمل زیان هنگفت نخواهد شد.

بند هفتم- تسهیل ورود و خروج از یک قلمرو جغرافیایی یا یک حوزه فعالیت بیمه ای

از جمله امکانات و مزایای بیمه اتکائی، فراهم آوردن خدمات بسیار با ارزش برای ورود به یک بازار جدید است. این امکانات، برای شرکت بیمه ای که قصد دارد تا فعالیت خود در یک رشته و با یک منطقه جغرافیایی را متوقف کند نیز بسیار مفید است. اگر یک شرکت بیمه قصد خروج از یک قلمرو جغرافیایی یا حوزه فعالیت بیمه ای داشته باشد، وقتی می‌تواند این کار را از لحاظ قانونی انجام دهد که کلیه قراردادهایش خاتمه یافته باشد. از لحاظ فنی، شرکت بیمه می‌تواند قراردادهای خود را فسخ و حق بیمه های عاید نشده را بازپرداخت کند، اما اینکار هزینه بسیار زیادی دارد و با اعتراض بیمه گذاران، تولیدکنندگان و نهادهای نظارتی نیز مواجه می شود. روش دیگر برای این کار، انتقال تمام پورتفوی شرکت بیمه به یک شرکت بیمه دیگر و یا یک شرکت بیمه اتکائی است.^[۴۱]

تغییراتی که در اثر پیشرفت علوم حاصل می شود همچون مصرف گسترده از انرژی اتمی، پیشرفت در اکتشافات دارویی و صنایع شیمیایی خطرهای جدیدی را به وجود آورده است که عواقب بعضی از آن ها هنوز ناشناخته باقی مانده است.

بدین ترتیب بیمه اتکایی هنوز هم نقش بسیار اساسی و ارزنده ای را برای مقابله با زیان‌های ناشی از این خطرات در جهت حمایت از شرکت‌های بیمه به عهده دارد.

فصل دوم

اوصاف عقد بیمه

اصول حاکم بر بیمه اتکایی

انعقاد بیمه اتکایی

اجرای بیمه اتکایی

انحلال بیمه اتکایی

مبحث نخست- اوصاف عقد بیمه

در این مبحث به تبیین هفت مورد از اوصاف بیمه اتکایی پرداخته ایم که به شرح ذیل بیان می‌گردد:

گفتار نخست- عقد بیمه اتکایی عقدی است رضایی ( قصدی )

اصول کلی حقوق در ایران توجیه کننده ی رضایی بودن عقد بیمه است، مطابق اصل اولیه در حقوق ایران، عقود با ایجاب و قبول و توافق اراده ها به وجود می‌آید، هرچند به صورت شفاهی باشد مگر اینکه خلاف آن تصریح شده باشد.

لذا جایی که شک در رضایی یا تشریفاتی بودن کنیم، اصل بر رضایی بودن است.^[۴۲]

ولی به نظر می‌رسد عقد بیمه مطابق ماده ی ۲ قانون بیمه که مقرر می‌دارد «باید به موجب سند کتبی باشد و سند مذبور موسوم به بیمه نامه خواهدا بود»، صراحت قانون گذار مبنی بر کتبی بودن توافق می‌تواند شائبه تشریفاتی بودن را نیز به وجود آورد.

گفتار دوم- عقد بیمه اتکایی عقدی است لازم

بنا به تعریف ق.م عقد لازم آن است که هیچ یک از طرفین حق فسخ آن را نداشته باشند مگر در موارد معینه^[۴۳] و عقد جایز آن است که هر یک از طرفین بتوانند هر وقتی بخواهد آن را فسخ کند.^[۴۴]

بیمه عقدی است لازم، ‌به این معنی که هیچ یک از طرفین حق فسخ آن را ندارند مگر در موارد معین و این موارد معین همان توافق طرفین و یا مجوز قانون می‌باشد.

لازم به ذکر است که عقد بیمه با فوت و جحر بیمه گذار منحل نمی شود و حقوق و تکالیف ناشی از عقد به ورثه منتقل می شود. ‌در مورد حجر نیز توسط نماینده قانونی محجور صورت می‌گیرد.^[۴۵]

البته بیمه عمر یک استثناء است در بیمه ها، بدین معنی که در بیمه عمر بیمه گذار هرگاه اراده کند می‌تواند یک‌طرفه بیمه ی عمر را فسخ کند و از پرداخت حق بیمه امتناع ورزد.

البته این اختیار متعلق به بیمه گذار است ولی در باب بیمه گر باید گفت که اختیار ندارد و مجبور به پذیرش بیمه عمر بیمه گذار بعد از انعقاد قرارداد است و به عبارتی نوعی بیمه اجباری – اختیاری است که از انواع عقد بیمه نسبی به شمار می رود که در این پایان نامه نیز بحث خواهد شد.

شبیه ‌به این نوع بیمه، عقود دیگری نیز در ق.م وجود دارد ، از جمله رهن و کفالت.^[۴۶]

البته به نظر بنده باید این نکته را یادآور شد که در عقد بیمه اتکایی، استثناء بیمه عمر نیز قابل پذیرش نیست زیرا بیمه گر واگذارنده خودش را بیمه عمر نکرده است بلکه دیگری را بیمه کرده، پس بیمه گر واگذارنده ملزم است که ‌به این عقد پایبند باشد تا زمانی که بیمه گذار یک‌طرفه عقد را اقاله نماید. پس از آن چون موضوعی برای بیمه اتکایی کردن وجود ندارد، خودبخود بیمه اتکایی در این مورد زایل می شود.

گفتار سوم- بیمه اتکایی عقدی است معوض

در عقد بیمه اتکایی نیز مانند سایر عقود معوض هر یک از طرفین در مقابل دیگری تعهدی برعهده خواهد داشت. از یک طرف بیمه گر واگذارنده متعهد می‌گردد که ریسک موضوع بیمه را صحیح اعلام کرده و مطابق آن حق بیمه به بیمه گر اتکایی بپردازد و از طرف دیگر بیمه گر اتکایی نیز متعهد می شود به پوشش ریسک تعیین شده.

معوض بودن آثاری دارد که از جمله آثار در عقد بیمه ی اتکایی آن است که اگر واگذارنده به تعهداتش در برابر بیمه گر اتکایی عمل نکرد، او نیز مسئولیت تعهداتش در مقابل واگذارنده بری خواهد شد.

علاوه بر آن احکام دیگری نیز به عقد بیمه اتکایی به واسطه ی معوض بودنش مترتب می شود مثلاً رهایی بیمه گر اتکایی از تعهدات در صورت اعلام خلاف واقع ریسک توسط بیمه گر واگذارنده (که موجب بطلان عقد یا کاهش مسئولیت وی در جبران خسارت خواهد شد)، عدم اعلام به موقع خسارت که منجر به نفی حق جبران خسارت خواهد شد و واگذارنده خودش متضر می شود.

لازم است که ذکر شود از جمله معانی معوض بودن این است که این عقد مجانی نیست و هیچ یک از طرفین برای لطف به دیگری اقدام ‌به این عمل نمی کنند. بیمه گر واگذارنده همواره باید مبلغی را به عنوان ما به ازای تضمینی که از بیمه گر اتکایی دریافت می‌کند، پرداخت نماید. البته نیت خیرخواهانه در بیمه وجود دارد، به عنوان نمونه در بیمه ی عمر بیمه گذار منفعت این بیمه را برای اشخاص ثالث طلب می‌کند ولی این هیچ ارتباطی در رابطه با مفاد قرارداد بین بیمه گذار و بیمه گر ندارد.

گفتار چهارم- عقد بیمه اتکایی عقدی استمراری است

عقد بیمه عقدی است که آثار خود را در طول زمان می گسترد و در مدت زمان مشخصی ایجاد رابطه ی حقوقی بین افراد می نماد و در تمام طول این مدت منشأ اثر است.

همین کشش زمانی بیمه است که وصف اتفاقی بودن آن را نیز تبیین می‌کند ( که در بحث بعد اتفاقی بودن بیمه بحث خواهد شد )

1. مداخله در پردازش (داده پیام)

هر گونه مداخله در عملکرد سیتسم سخت افزاری یا علمیات پردازش داده پیام و سیستم­های نرم افزاری رایانه­ای می ­تواند رایانه را از مسیر پردازش صحیح داده پیام خارج کند و باعث اختلال در عملکرد آن شود.

1. صدور تولید جعلی امضاء شخص

یکی از روش­های تولید امضاء الکترونیکی، استفاده از سیستم کاربردی رمز نگاری است. عملیات مربوط به رمز نگاری و متعاقباً رمز گشایی از طریق یک جفت کلیدی عمومی و اختصاصی صورت می­پذیرید و آنچه مجرمانه و استفاده غیر مجاز آن جرم است، کلید اختصاصی است ^[۵۳]۱ که یک کد انحصاری و محرمانه است. از این رو چنانچه مرتکب با دستیابی به کلید اختصاصی شخص امضای وی را ذیل سند الکترونیکی یا داده پیامی که به عنوان گواهی یا سند الکترونیکی قابل بهره ­برداری است جعل کند، اقدام وی به عنوان قلب و تحریف حقیقت قابل مجازات است.

1. اخذ گواهی صحت و اصالت امضای الکترونیکی به طق مجعول

صدور گواهی صحت و اصالت امضای الکترونیکی ^[۵۴]۲، از طریق دفاتر خدمات صدور گواهی الکترونیکی صورت می­پذیرد. این دفاتر در بستر مبادلات الکترونیک و در فضای مجازی جایگزین سازمان­ های متولی ثبت حقایق مربوط به اشخصا و دفاتر صدور گواهی صحت و اصالت امضاء تلقی می­شوند و عملیات مربوط به شناسایی هویت طرف­های معاملاتی و گواهی صحت صدور و اصالت امضای اشخصاص را به عهده دارند. روش کار این دفاتر به گونه ­ای است که پس از بررسی کامل شناسایی هویت امضا کننده، یک جفت کلید ^[۵۵]۳ جهت صدور امضای الکترونیکی به طور کاملاً انحصاری ایجاد و در اختیار متقاضی قرار می­ دهند. و در کلیه مواردی که اصالت و صحت صدور این امضاء در مراجع یا نزد اشخاص مورد بررسی قرار گیرد، خدمات مربوط به تأیید اصالت و تصدیق صحت امضای الکترونیکی را که با بهره گرفتن از آن کلیدها صادر شده است به عهده دارند و مراتب را گواهی ‌می‌کنند. حال اگر گواهی صحت امضای

الکترونیکی برای امضایی صادر شود که جزییات آن قبلاً در چنین دفاتری به ثبت نرسیده و هویت صادر کنند ان از طریق این دفاتر بررسی و شناسایی نشده است، عمل مرتکب، صدور گواهی مجعول تلقی می­ شود و تحت عنوان جرم جعل قابل پیگرد قانونی است ^[۵۶]۱٫ ‌در مورد جرم جعل رایانه­ای باید به نکات ذیل توجه کرد:

1. 1. جرم جعل تنها در صورتی محقق می­ شود، که داده پیام تولید شده اولاً دارای ارزش مالی و اثباتی باشد و ثانیاًً قابلیت این را داشته باشد که در مراجع مختلف اداری، قضایی و غیره به عنوان داده پیام معتبر به کار گفته شود و مؤثر در تضییح حق و اثبات ناحق باشد. در غیر این صورت ایجاد داده پیامی که قابلیت به کارگیری به عنوان داده پیام معتبر تأیید شده را ندارد و یا فاقد ارزش مادی و اثباتی است جعل تلقی نمی­ شود.

1. همانند جعل کلاسیک، عنصر ضرر جزء عناصر تشکیل دهنده جرم رایانه­ای است، چرا که جرم انگاری جعل رایانه­ای بر همان پایه و اساس جرم جعل کلاسیک صورت گرفته است و تفاوت آن ها در موضوع و روش ارتکاب جرم است نه در اصول اساسی حاکم بر جرم جعل، از این رو صرف قلب و تحریف حقیقت بدون امکان ضرر به غیر ، جعلی تلقی نمی­ شود. ^[۵۷]۲ و چنانچه امکان ایراد ضرر مادی یا معنوی به شخص یا جامعه در جعل رایانه­ای وجود داشته باشد، جرم جعل رایانه­ای تحقق پیدا کند.

ج) رکن روانی

بای تحقق جرم جعل رایانه­ای مرتکب باید عمد در فعل داشته باشد ‌بنابرین‏، وارد کردن« داده پیام» در اثر سهل انگاری متصدی سیستم که به جعل «داده» منجر شده باشد موجب تحقق جرم جعل نیست.

ماده ۶۸ قانون تجارت الکترونیک انگیزه خاصی را شرط تحقق این جرم داشته که عبارت است از انگیزه ارائه «داده پیام» های مجعول به منزله « داده پیام» های معتبر به مرجع اداری قضایی، مالی و غیره بای استفاده با تمسک به اصل تفسیر محدود این جرم زمانی ارتکاب می­یابد که مرتکب بخواهد راساً «داده پیام»های مجعول را به مراجع یاد شده ارائه کند.

از این رو در مواردی که مرتکب اصولاً انگیزه ارائه « داده پیام» مجعول را نداشته یا انگیزه وی تحویل این «داده پیام» به شخصی ثالثی باشد و آن شخص ثالث قصد ارائه «پیام» را به مراجع اداری و … و به عنوان «داده پیام» معتبر داشته باشد جرم جعل موضوع این ماده اتفاق نیفتاده است. در حلی که در جرم جعل سنتی انگیزه استفاده یا عدم استفاده از سند مجعول شرط تحقق جعل نیست.^[۵۸]۱

گفتار دوم) جعل رایانه­ای در قانون جرایم رایانه­ای

در ماده ۶ قانون جرایم رایانه­ای بیان شده « هر کس به طور غیر مجاز مرتکب اعمال زیر شود جاعل محسوب و به ___ از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال تا یکصد میلوین ریال، یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.»

الف) تغییر یا ایجاد داده ­های قابل استناد یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانه داده به آن ها .

ب – تغییر داده ­ها یا علائم موجود در کارت­های حافظه یا قابل پردازش در سامانه­های رایانه­ای یا مخابراتی یا تراشه­ها یا ایجاد یا وارد کردن متقلبانه داده ­ها یا علائم به آن ها .

در این ماده کلمه قصد مجرمانه مستتر بوده و شخص جاعل باید با قصد داده ­ها را قلب نماید و آن ها را خلاف آنچه که هست یا تغییر دهد یا به گونه ­ای نشان دهد که از این طریق بخواهد منفعتی را که حقش نیست کسب کند و یا ضرری که برای اوست از خود دفع کند.

لذا قصد تقلب بنیان جعل است و جعل با آن شکل ‌می‌گیرد و در این ماده داده ­های که قابل استناد و معتبر را قانون‌گذار مورد حمایت قرار داده که در هر مرجعی اعم از رسمی به آن ها استناد کرد و به عنوان داده ­های صحیح مورد توجه قرار داده و همچنین قانون‌گذار در قسمت دوم ماده انوع مختلف تقلب یعنی قلب کردن داده ­ها را بیان نموده که در واقع این موارد تشکیل دهنده عنصر مادی جعل رایانه محسوب می­شوند تقلب ممکن است با ایجاد داده_­­های جدید باشد، ممکن است ایجاد داده ­ها به صورت جزیی باشد یعنی ما داده­هایی کلی دارم و در بطن و به همراه آن داده ­های جدید ایجاد می­کنیم یا اینکه ایجاد داده ­های کلی باشد یعنی دست به ایجاد داده ­های می­زنیم که در گذشته وجود نداشته که این داده ­ها مستقل بوده و به همراه داده ­های دیگر نمی­آیند که قانون‌گذار در ماده ۷ قانون جرایم رایانه­ای استفاده از این داده ­ها را با علم به مجعول بودن قابل مجازات و جرم تلقی نمود.

مبحث دوم) جاسوسی در فضای مجازی

یکی از مصادیق جرایم علیه امنیت که دارای سابقه تاریخی ‌می‌باشد جرم جاسوسی است. که در هر زمانی متناسب با آن دوران مصادیق آن به تناسب زمان تغییر پیدا می­ نماید.

توسعه‌ اعتماد جمعی: پیگیری‌ و مورد چالش‌ قرار دادن‌ اثرات‌ برنامه های‌ آموزشی‌ به‌ سه‌ طریق‌ می‌تواند درخصوص‌ فعالیت‌های‌ آموزشی‌ نگرش‌ مثبت‌ و اعتماد ایجاد کند:

بخشی‌ از رسالت‌ عمده‌ برنامه های‌ آموزشی‌ توسعه‌ حرفه‌ای‌ و پرورش‌ قابلیت‌های‌ فکری‌ و عملی‌ جدید در اعضای‌ سازمان‌ است. ‌از طرف‌‌ دیگر، ‌سیاست‌گزاران‌‌ و گروه‌ مدیریت‌ ارشد سازمان ها اهل‌ حساب‌ و ‌کتاب‌اند. یعنی‌ بیشتر برآنند تا از نتایج‌ خط مشی‌های‌ اعمال‌ شده‌ و فعالیت‌های‌ به‌عمل‌ آمده‌ در بخش‌های‌ مختلف‌ به طور مشخص‌ آگاهی‌ یابند. لذا کارگزاران‌ برنامه های‌ آموزشی‌ با ارائه‌ گزارش‌ و استناد بر یافته ها و شواهدی‌ (پژوهشی) که‌ مؤ‌ید اثربخشی‌ آموزش‌ها در افزایش‌ بهره‌وری‌ و توسعه‌ سازمانی‌ هستند، می‌توانند اعتماد مدیریت‌ عالی‌ سازمان‌ را نسبت‌ به‌ جایگاه، اهمیت‌ و اعتبار آموزش‌ها تحکیم‌ بخشند.

مطالعات هاسورن نشان‌ داده‌ است‌ که‌ وقتی‌ فعالیت‌ها و نتایج‌ تلاش‌های‌ افراد موردنظر واقع‌ شده‌ و به‌ نقطه‌ نظراتشان‌ ترتیب‌ اثر داده‌ می‌شود؛ دلگرمی، اعتماد و رضایت‌ آنان‌ بهبود می‌یابد. چنین‌ شرایطی‌ می‌تواند موجب‌ انگیزش‌ درونی‌ درخصوص‌ وظایف‌ محوله‌ گردد. ‌بنابرین‏، تلاش_‌های‌ سنجیده‌ای‌ که‌ در قالب‌ مصاحبه های‌ انفرادی، بحث‌های‌ گروهی، نظرخواهی‌های‌ کتبی‌ برای‌ ارزیابی برنامه های‌ آموزشی‌ درحین‌ دوره‌ یا پس‌ از آن‌ به‌عمل‌ می‌آید و به‌علاوه‌ راهکاری‌ عملی‌ که‌ برای‌ اجابت‌ خواسته‌ها و نظرات‌ اعضا به ‌اجرا درمی‌آید، می‌تواند در افزایش‌ اهمیت‌دهی‌ و عنایت‌ اعضا نسبت‌ به‌ برنامه های‌ آموزشی‌ نقش‌ بسزایی‌ را ایفا کند. ثالثاً‌ برنامه های‌ آموزشی‌ همانند دیگر برنامه های‌ سازمانی‌ دارای‌ فرآیندی‌ منظم‌ و علمی‌ هستند. درحالت‌ مطلوب‌ چرخه‌ کلی‌ عملیات‌ آموزشی‌ به‌ صورت‌ شکل ۳ است‌.

شکل شماره ۳٫ فراگرد آموزش. اقتباس از جباری، ۱۳۸۱

به‌طورکلی، غفلت‌ یا کم‌توجهی‌ به‌ هریک‌ از بخش‌ها یا مراحل‌ فوق‌ زمینه‌ ناکامی‌ و عقیم‌گذاری‌ برنامه ها را فراهم‌ خواهد ساخت. برعکس‌ پیگیری‌ و مورد توجه‌ قرار دادن‌ هریک‌ از مراحل‌ و تبعیت‌ از چرخه‌ منطقی‌ فعالیت‌ها، باعث‌ می‌شود تا اعضای‌ درونی‌ (برنامه‌ریزان‌ و مجریان) و همچنین‌ مشتریان‌ آموزش‌ها با جدیت‌ و اعتماد با فعالیت‌های‌ آموزشی‌ برخورد کنند (جباری، ۱۳۸۱).

۲-۱۱-۸- ارزیابی اثر‌بخشی دوره های آموزشی

‌در مورد ارزیابی اثربخشی آموزش، تعریف جامع و مشخصی وجود ندارد و این به خاطر آن است که فرایند دستیابی به آن، کار دشواری است. ارزیابی اثر‌بخشی آموزش یعنی اینکه تا حدودی تعیین کنیم آموزش‌های انجام شده تا چه حد منجر به ایجاد مهارت‌های مورد نیاز سازمان به صورت عملی و کاربردی شده است.

ارزیابی اثربخشی آموزش یعنی:

• • • تعیین میزان تحقق اهداف آموزش؛
  • • تعیین نتایج قابل مشاهده از کارآموزان در اثر آموزش‌های اجرا شده؛
  • • تعیین میزان انطباق رفتار کارآموزان با انتظارات نقش سازمانی؛
  • • تعیین میزان درست انجام دادن کاری که مورد نظر آموزش بوده است؛
  • • تعیین میزان توانایی‌های ایجاد شده در اثر آموزش‌ها برای دسترسی به هدف‌ها؛
  • تعیین میزان ارزش افزوده به عنوان کیفیت و آن میزان ارزشی که به نظام آموزشی افزوده می‌شود، میزانی که موقعیت کنونی فراگیران و کارآموزان از نظر دانش، نگرش و مهارت‌های عملی به هر طریق بتوان به نظام آموزشی نسبت داد کیفیت ارزش افزوده به شمار می‌آید (بازرگان، ۱۳۸۲).

علی رغم محدودیت‌ها وعوامل بازدارنده‌ای که ارزیابی اثر بخشی برنامه های آموزشی را محدود می‌سازند دلایل منطقی و قابل قبول دیگری نیز وجود دارد که اجرای برنامه های ارزیابی آموزشی درسازمان ها را ضروری ساخته است.

• تلقی آموزش به عنوان یک امر ارزشمند به جای تلقی آن به عنوان یک هزینه؛

انسان‌ها اساساً موجوداتی ارزیاب هستند که پیوسته ‌در مورد پدیده‌های پیرامون خود ارزشیابی می‌کنند. کلیه فعالیت‌های موجود در سازمان در معرض ارزشیابی می‌باشند خواه برنامه ارزیابی در اختیار باشد و یا نباشد. اما وجود یک برنامه ارزیابی آموزشی در سازمان فرصتی را فراهم می‌آورد که برخی معیارهای ذهنی به صورت عینی و مشخص‌تری مورداستفاده قرار می‌گیرند. بدیهی است که ثبات و اعتبار معیارهای عینی بیش از قضاوت‌های ذهنی است؛

• • الزامات ناشی از مقررات و آئین نامه‌های سازمانی، سیستم‌های مدیریت کیفیت که سازمان‌ها را مقید می‌سازند نسبت به فعالیت‌های آموزشی و نتایج حاصل از آن ها بی تفاوت نبوده و نتایج حاصل از آن را مورد پیگیری قرار دهند؛

• • جهت دار نمودن برنامه های آموزشی سازمان با توجه به مشخص شدن نقاط قوت و ضعف آن؛

• • به حداقل رسانیدن هزینه های زائد آموزشی؛

• تطبیق هر چه بیشتر نیازهای دانشی، مهارتی و رفتاری کارکنان با دوره های آموزشی موجود در سازمان (ابطحی و پیدایی، ۱۳۸۲).

کرک پاتریک (۱۹۹۸) دلایل اصلی ارزیابی اثربخشی آموزش ضمن خدمت را چنین بیان می‌کند:

1. 1. توجیه دلایل وجودی واحد آموزش با نشان دادن نقش و اهمیت آن در تحقق اهداف و رسالت های سازمان؛

1. 1. تصمیم‌گیری لازم در خصوص تداوم داشتن یا تداوم نداشتن یک برنامه آموزشی؛

1. کسب اطلاعات ‌در مورد اینکه چگونه می‌توان برنامه های آموزشی را در آینده بهبود داد.

یک اصل کلی و قدیمی در بین بزرگان امر آموزش وجود دارد مبنی بر اینکه هر وقت در یک سازمان بخواهند تعدیل نیرو انجام دهند یا سازمان خود بخواهد سیاست کوچک سازی را در پیش بگیرد، ابتدا به دنبال واحدهایی می‌رود که با حذف آن ها، کمترین ضرر ممکن به سازمان برسد. به عنوان مثال، در بخش مدیریت منابع انسانی، واحدهایی همچون اداره امور کارکنان، حقوق و دستمزد، روابط عمومی و واحد آموزش وجود دارند. در برخی از سازمان‌ها مدیر ارشد ممکن است چنین فکر کند که همه آن ها به جز واحد آموزش برای سازمان ضروری هستند. حال در چنین زمانی است که میزان اثر‌بخشی برنامه های آموزشی در واحد آموزش مورد توجه واقع می‌شود (ابطحی، ۱۳۸۳).

۲-۱۱-۱۰- عوامل مؤثر ‌بر اثربخشی برنامه های آموزشی

طبقه بندی افسردگی

دو نوع اختلال افسردگی وجود دارد.افسردگی یک قطبی که طی آن فرد از نشانه های افسردگی رنج می‌برد بدون اینکه اصلا به مانی مبتلا شود و افسردگی دو قطبی(مانیک دپرسیون)که طی آن هم افسردگی و هم مانی رخ می‌دهد.مانی عبارت است از :سرخوشی وگشاده رویی و همراه با تحریک پذیری و پر حرفی و عزت نفس کاذب و پرش افکار افراطی.وجود این دو اختلال خلقی که در ظاهر در دو جهت مختلف پیش می‌روند باعث پیدایی نام اختلالات عاطفی شده است تا افسردگی یک قطبی و افسردگی دو قطبی و مانی را در بر می‌گیرد.افسردگی بهنجار از نظر درجه با افسردگی یک قطبی فرق دارد.هر دوی آن ها نشانه های مشابهی دارند اما افسردگی یک قطبی نشانه های بیشتر و شدت و فراوانی بیشتر وزمان طولانی تری دارد.مرز بین اختلال افسردگی(( بهنجار)) و اختلال افسردگی که اهمیت بالینی دارد نامشخص است(سلیگمن و همکاران ۲۰۰۱).

در طبقه بندی علاوه بر تمایز افسردگی یک قطبی و دو قطبی افسردگی های دوره ای و مزمن را نیز متمایز می‌کند.در افسردگی مزمن یعنی اختلال افسرده خویی فرد حداقل دو سال تمام افسرده است بدون اینکه حداقل دو ماه به حال طبیعی برگشته باشد.افسردگی دوره ای که بسیار متداول تر است کمتر از دو سال دوام دارد و شروع آن مشخص است که این مورد آن را از عملکرد غیر افسرده قبل از آن متمایز می‌کند.بعضی افراد به افسردگی مضاعف دچار می‌شوند که علاوه بر اختلال افسرده خویی اساسی دوره افسردگی را نیز شامل می شود.کسانی که به افسردگی مضاعف مبتلا هستند نشانه های شدیدتر و میزان بهبودی کمتری دارند(ولز و ماتیو۱۹۹۴).

انواع افسردگی :

همان طور که گفته شد افسردگی درجاتی از یک حالت احساسی زود گذر تا یک اختلال شدید را در برمی گیرد. برای فهم بهتر این نکته، لازم است اشاره ای به انواع افسردگی داشته باشیم:

۱- احساس افسردگی:

که معمولا به عنوان اندوه شناخته می شود و در اثر تغییرات موقعیتی و شرایط جدید یا برخوردهای مقطعی ایجاد می شود. این احساس معمولا بعد از برطرف شدن موقعیت و سازگار شدن شخص با شرایط تازه، به سرعت از بین می رود.

۲- ‌داغ‌دیدگی یا واکنش سوگ:

غمی است که در اثر از دست دادن نزدیکان به وجود می‌آید در افراد رفتاری عادی است اما اگر این رفتار ادامه داشته باشد تبدیل به سوگ می شود.

۳- اختلال سازگاری با خلق افسرده:

مواجهه ی فرد با یک موقعیت قابل توجه گاهی منجر ‌به این حالت می شود. در چنین وضعیتی، انتظار می رود با کاهش تأثیر موقعیت، حالت های بیمار گونه نیز از بین برود.

۴- اختلال افسردگی عمده و افسردگی خویی:

زمانی که شدت علائم افسردگی به حدی باشد که کلیه ی عملکردهای آدمی را تحت الشعاع قرار می‌دهد و باعث تأثیرات عمده در عواطف، رفتار، تفکر و روابط اجتماعی می‌گردد، اختلال افسردگی عمده نامیده می شود. در صورتی که شدت علائم افسردگی به اندازه ای باشد که عملکردها کمتر آسیب ببینند، اختلال افسرده خویی وجود دارد.

۵- اختلال دو قطبی و ادواری خویی:

نوسانات خلقی شدیدی که بین دوره های شیدایی (شادی و خوشی افراطی که به نشئه تعبیر می شود) و افسردگی به وجود می‌آید، نشان دهنده و شاخص اصلی این اختلال است. در صورتی که نوسانات خفیف باشد و کمتر بر عملکرد آدمی تأثیر بگذارد، به آن اختلال خلقی ادواری یا ادواری خویی گفته می شود.

۶- اختلال دلبستگی واکنشی:

وابستگی های بیمار گونه ی دوران کودکی که از آن به عنوان افسردگی های دوران کودکی یاد می شود، تحت این گروه طبقه بندی می شود.

۷- اختلال خلقی یا افسردگی فصلی:

نوعی یا دوره ای از افسردگی است که معمولا در پاییز و زمستان تجربه می شود و یکی از عوامل مهم آن نور ناکافی است. احتمالا نور ناکافی تغییرات معنی داری را در سطوح برخی از هورمون ها به ویژه “ملاتونین” ایجاد می‌کند و از طرفی تغییرات دما و نور موجب به هم خوردن ساعت درونی بدن که الگوهای خواب و بیداری را کنترل می‌کند، می‌گردد و این تغییرات منجر به بروز این اختلال می شود.

جنبه جسمانی افسردگی

تا کنون بیشتر به جنبه‏ های روحی حالت افسردگی اشاره شده و برخی پزشکان و روان پزشکان و روان شناسان آن را یک بیماری روانی دانسته‏اند.

پژوهش های ۵۰ سال اخیر نشان می‏ دهد، کمبود ماده‏ای به نام “سروتونین” در مغز نیز یکی از عوامل ایجاد این بیماری است. دلتنگی فعال ‏در کتاب (ذهن ناآرام) نوشته کی جیمیسون آمده است:”درباره حالت افسردگی هیچ چیز خوبی نمی‏توان گفت، جز این که به شما تجربه‏ای می‏ دهد که می‏فهمید سالخوردگی یعنی چه، پیری و بیماری چه جور است، حالت مردن چگونه است و این که می‏گویند ذهن انسان کند و آدمی خرفت می‏ شود، به چه معنا است.

در ضمن شما معنای حالت هایی مانند: وقار، آراستگی، هماهنگی را می‏فهمید و خلاصه اینکه متوجه می‏شوید زشتی رفتار به چه می‏گویند. در این حالت شما هیچ باوری نسبت به امکانات خوش زندگی ندارید، به لذت‏های جنسی بی عقیده می‏شوید، زیبایی فعالیت را ‌در نمی‏یابید و سرانجام توانایی خود را برای خندیدن و خنداندن دیگران از دست می‏دهید.

دانشمندی دیگر به نام “آن پایکی” در مقاله‏ای که خلاصه آن در اینجا می ‏آید، می‏گوید: افسردگی همان غم و اندوه معمولی نیست، در مرحله‏ای از زندگی خود، همه‏ما درد و رنج را احساس می‏ کنیم، اما افرادی که گرفتار افسردگی هستند، تجربه‏ای کاملا متفاوت دارند. یک احساس فلج کننده، از دست دادن همه چیز و پوچی بر ما مستولی می‏ شود.

توان خلاقیت و نوآوری، ممکن است منسوب به منابع انسانی و یا دارایی هـای سازمانی باشد. توان خلاقیت منابع انسانی، به ایجاد محصولات و خدماتی متمایز در زیبایی و جذابیت ظاهری و نوآوری در دارایی های سازمانی نیز در نهایت می‌تواند به کاهش هزینه های عملیاتی، کاهش زمان تولید و ارائه محصـول و حتی توسعه محصول و رسوخ در بـازار منجـر گـردد (مهری، ۱۳۸۰، ۸۹).

نوآوری را میتوان به نوعی مهمترین سنگ بنای مزیت رقابتی بـه حساب آورد. زیـرا در درازمدت، رقابت به سبب نوآوری ادامه می‌یابد. اگر چه تمام نوآوری ها موفق نمیگردند ولی آنهائی که موفق می‌شوند می‌توانند به عنوان منبع مهمی برای مزیت رقابتی بـه حیات خود ادامه دهند. دلیل آن، این است که با بهره گرفتن از تعریف، یک نوآوری موفق به شرکت چیـزی منحصر به فرد عطا می‌کند، چیزی که رقبا از داشتن آن محرومند (البته تا زمانی که آن را تقلید نمایند). این منحصر به فرد بودن می‌تواند شرکت را قادر سازد تا خود را از رقبـایش متمـایز سازد و قیمتی بالاتر برای محصولاتش در نظر بگیرد و یا می‌تواند شرکت را قادر سازد تا هزینه هر واحد را نسبت به رقبایش بسیار پائین بکشد (سعیدی، ۱۳۸۸، ۲۰).

۲-۱-۲-۳-۱) سرمایه نوآوری

سرمایه نوآوری به ارائه (معرفی) ترکیب جدیدی از عوامل حیاتی و ضروری تولید در درون یک سیستم تولیدی اطلاق می شود. این سرمایه می‌تواند شامل محصولات جدید، تکنولوژی های جدید، بازار جدید و مواد جدید و ترکیب جدید باشد. با افزایش اهمیت دانش، سرمایه نوآوری به جزء مهمی از سرمایه فکری تبدیل می شود و این سرمایه می‌تواند به سه جزء موفقیت های نوآوری، مکانیزم های نوآوری و فرهنگ نوآوری تقسیم شود. (چن و همکاران، ۲۰۰۴، ۲۱۶)

در این تحقیق برای بررسی سرمایه نوآوری سه مورد توان تحقیق و توسعه، توان توسعه محصول جدید و میزان ارتباط با نهادهای تحقیقاتی و مشاوره ای مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. (مهرگان، ۱۳۹۱، ۲۵۳)

۲-۱-۲-۳-۲) توان فناوری اطلاعات

زیرساخت فناوری اطلاعات در هر کسب و کار ابتکاری به کار می رود تا قسمت های مختلف بنگاه را به هم متصل کرده و آن ها را به تأمین کنندگان، مشتریان و شرکای تجاری پیوند دهد. پورتفوی فناوری اطلاعات سازمان دربرگینده کل سرمایه گذاری شرکت در فناوری رایانه ای و ارتباطی بوده و شامل سخت افزار، نرم افزار، ارتباطات از راه دور، ذخیره الکترونیکی داده ها، وسایل جمع‌ آوری و نمایش داده ها و افرادی که خدمات فناوری اطلاعاتی را ارائه می‌دهند می شود. این توانمندی زیرساختی ممکن است از داخل سازمان یا خارج سازمان تأمین شود. (ویل، ۲۰۰۱، ۱۸۸)

۲-۱-۲-۳-۳) مدیریت دانش

تفاوت در زنجیره ارزش رقبا، یک منبع کلیدی مزیت رقابتی است. در فرهنگ رقابت، ارزش میزان تمایل مشتری به پرداخت برای خرید محصولات/خدمات شرکت است. ارزش با درآمد کل سنجیده می شود که انعکاسی از قیمت محصول یک شرکت است. یک شرکت زمانی سودمند است که ارزش محصولاتش بیشتر از هزینه خلق و تولید محصولاتش باشد (پورتر، ۱۹۷۵، ۶۱). خلق ارزش برای مشتریان که بیشتر از هزینه خلق آن ارزش باشد، هدف هر استراتژی رقابتی است. در اصل بجای هزینه، شرکت ها باید از ارزش برای تجزیه و تحلیل موقعیت رقابتی استفاده کنند، خصوصاً زمانی که هزینه هایشان را به منظور ایجاد تمایز افزایش می‌دهند. فرایند مدیریت دانش شامل پنج فعالیت تحصیل دانش، ادغام دانش، نوآوری، حفظ دانش و درنهایت نشر دانش است. (مهرگان، ۱۳۹۱، ۲۶۳)

۲-۱-۳) ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﭘﻴﺸﻴﻦ

ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﭘﺬﻳﺮﻱ، ﭼﻨﺪ ﻣﮑﺘﺐ ﻋﻠﻤﻲ ﻃﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﮑﺎﺗﺐ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ ﻣﻨﻈﻮﺭﻫﺎﻱ ﺁﻥﻫﺎ ﻭ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ. ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﮑﺘﺐ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﮐﻼﺳﻴﮏ ﻫﺎ ﺍﺳﺖ. ﻣﮑﺘﺐ ﻛﻼﺳﻴﻚﻫﺎ ﻣﺰﻳﺖ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞ ﺭﺍ ﻫﺪﻑ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻣـﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟـﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﺩﺍﻧﺎﻥ ﻗـﺮﺍﺭ ﻣـﻲ ﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ ﺣﻮﺯﻩ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﺩﻫﻨﺪ. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﻄﻊ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻫﺎﻱ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﺩﺍﻧﺎﻥ ﺑﺪﻧﺒﺎﻝ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎ ﻭ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎﻱ ﺭﻗﺎﺑﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺭﻛﻦ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻛﻼﺳﻴﻜﻲ ﻟﺰﻭﻡ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺑـﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻞ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻫﺎﻱ ﻓﺮﺩﻱ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻋﻤﻮﻣﻲ است. ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺰﻳﺖ ﻣﻄﻠﻖ (ﺍﺳﻤﻴﺖ) ﻭ ﻣﺰﻳﺖ ﻧﺴﺒﻲ (ﺭﻳﻜﺎﺭﺩﻭ) ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺷـﺪﻩ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻮﺩ، ﻣﻘﺎﺭﻥ ﺑﺎ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺻﻨﻌﺘﻲ، ﺁﺛﺎﺭ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺑﺮ ﺟﺎﻱ ﮔﺬﺍﺷﺖ. ﻧﻈﺮﺍﺕ ﺍﺳﻤﻴﺖ ﺩﺭ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺰﻳﺖ ﻣﻄﻠﻖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻀﺎﻱ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺁﺯﺍﺩ ﻭ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺑﻮﺩ، ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﺎﺭ ﺷـﺪ. ﻧﻈﺮﻳـﻪ ﻣﺰﻳﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﺭﻳﻜﺎﺭﺩﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻭ ﺭﻭﺷﻦ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺑﺮﺧﻲ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺒﻬﻢ ﺁﻥ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺮﻁ ﻻﺯﻡ ﻭ ﻛﺎﻓﻲ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭ ﻛﺸﻮﺭ، ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ. ﺍﺳﺘﻮﺍﺭﺕ ﻣﻴﻞ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ، ﺑﻪ ﻧﻘﺺ ﺑﺮﺧﻲ ﻓﺮﻭﺽ ﻣـﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺭﻳﻜﺎﺭﺩﻭ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﺧﻮﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻘﺺﻫﺎ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨـﺪ ﺍﺯ : ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺩﺭﺁﻣﺪﻫﺎﻱ ﺗﺠﺎﺭﻱ ﻣﻴﺎﻥ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ، ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﻭﺟﻮﺩ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪﻱ ﻣﺘﻌـﺪﺩ ﻭ ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺮﺿﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ.

ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻗﺮﻥ ۱۶ ﺗﺎ ﺍﺑﺘﺪﺍﻱ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ، ﻋﺼﺮ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﺰﻳﺖ ﻫﺎ ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻣﻲ ﺷـﺪ . ﺍﻣﺎ ﻓﺮﺩﺭﻳﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻫﻤﻔﻜﺮﺍﻥ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺳـﺎﻝ ۱۸۴۰ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺯﻣﺰﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺭﺍ ﺳﺮﺩﺍﺩﻧﺪ . ﻓﺮﺩﺭﻳﻚ ﻟﻴﺴﺖ ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻫﺮ ﻣﻠﺖ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩ . ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺘﻘﺪﻳﻦ ﺟﺪﻱ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺁﺯﺍﺩ، ﺭﺍﺋﻮﻝ ﭘﺮ ﺑﻴﺶ ﺑـﻮﺩ ﻛﻪ ﻭﺍﻗﻌﻴﺘﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑـﻪ ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺁﻥ ﻧﺰﻭﻟﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮﺭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎً ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺍﺳﺖ . ﺍﻣﺎ ﺳﻴﻨﮕﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺗﻮﺟﻴﻬﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻴﺮ ﻧﺰﻭﻟﻲ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺑﺮ ﺁﺛـﺎﺭ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﺗﻨﺰﻝ ﻧﺴﺒﻲ ﺍﺭﺯﺵ ﻭﺍﺣﺪ ﻛﺎﻻ ﻫﺎﻱ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺻﺎﺩﺭﺍﺗﻲ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻭﺍﺣﺪ ﻛﺎﻻﻫﺎﻱ ﺻﺎﺩﺭﺍﺗﻲ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺩﻟﻴﻞ ﺁﻧﺮﺍ ﺑﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻱ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺩﺍﺩ.

ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺯ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻓﻮﻕ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺁﻏـﺎﺯ ﺍﺿﻤﺤﻼﻝ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭﻱ ﻫﺎﻱ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭﻱ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﻗﺎﺭﻩ ﻫﺎﻱ ﺟﻬﺎﻥ، ﻣﻮﺟﻲ ﺍﺯ ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻱ ﺑﻴﻦ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﺎﻭﻳﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨـﺪﻱ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺍﺯ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﮔﻮﻧﺎﺭﺩ ﻣﻴﺮﺩﺍﻝ ﻭ ﻣﺎﻳﻜﻞ ﺗﻮﺩﺍﺭﻭ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻣﻴﺮﺩﺍﻝ ﻛﻪ ﺍﺳﺎﺳﺎً ﺍﺯ ﻣﺨﺎﻟﻔﻴﻦ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺁﺯﺍﺩ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺍﺳﺖ، ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﺯﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﻓﻘﻴﺮ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻄـﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻳﻚ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻌﻜﻮﺱ ﺑﻴﻦ ﺁﺯﺍﺩﻱ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻭ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﺑـﺮﺍﻱ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﻓﻘﻴﺮ ﺭﺍ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ. ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﺩﺍﺭﻭ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺟﻬﺎﻥ ﺳﻮﻡ ﺍﺻﻮﻻً ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩ ﺧﺎﺹ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺑﻠﻜﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﻞ ﺑـﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ، ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺳﻬﻢ ﺩﺭ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻫـﺎﻱ ﺁﻥ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺭﻭﺍﺑـﻂ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻣﻴﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ.