در شعر هیپ هاپ اجرای قانون به عنوان ابزار سرکوبگری به تصویر کشیده شده است. علاوه بر این هنرمندان هیپ هاپ، پلیس را بازوی نامشروع دولت تلقی ‌می‌کنند که به وظایف خود از قبیل خدمات­دهی و حفاظت تحقق نمی­بخشد. در این شعر، دستگاه اصلاحی به عنوان سرکوبگر عمل می‌کند و مانع تحرک رو به بالا می­ شود. سیستم دادگاه نیز به عنوان یک ابزار کنترل به تصویر کشیده شده است. در نهایت در برداشت آنان، سیستم دادگاه از وعده خود برای تحقق عدالت عدول ‌کرده‌است. در نتیجه ‌می‌توان گفت بی­ عدالتی موضوعی است که در اشعار هیپ هاپ در رابطه با عدالت کیفری آمریکا نهفته است (F. Steinmetz & Henderson, 2012).

– مقاله­ دوندار و همکارش نیز با عنوان «ارتباط میان ادراک عدالت سازمانی و سطوح رضایت شغلی» آخرین پژوهشی است که در بخش پیشینه تحقیق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

هدف از این پژوهش تعیین ارتباط میان ادراک عدالت سازمانی و سطوح رضایت شغلی در میان معلمان مدارس ابتدایی است. شهر استانبول به عنوان جامعه آماری انتخاب شده است و در مجموع ۳۱۴ معلم در نمونه آماری مورد بررسی قرار ‌گرفته‌اند. در این پژوهش از مقیاس عدالت سازمانی نیهوف^[۱۲] و مورمن^[۱۳] (۱۹۹۳) استفاده شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که ادراک عدالت سازمانی تحت تأثیر متغیرهایی چون، جنس، وضعیت تأهل و سن قرار نمی­گیرد. همچنین، عقاید معلمان از عدالت سازمانی در جامعه مورد نظر، اغلب منصفانه ادراک شده است. در واقع ارتباط معناداری بین عدالت سازمانی و رضایت شغلی وجود دارد (Dundar & Tabancali, 2012).

۶-۱ جمع ­بندی فصل

تا این مرحله کلیات پژوهش نظیر مسئله اساسی پژوهش، سوالات و اهداف پژوهش به اختصار بیان شد. در واقع این فصل درصدد روشن نمودن ابعاد و گستره پژوهش حاضر بوده است. از آن­جا که عدالت و گرایش سیاسی به ترتیب متغیرهای مستقل و وابسته در پژوهش حاضر هستند به تعیین و تحدید آنان پرداختیم. از این­رو پس از تعریفی مختصر از گرایش­های سیاسی، به بررسی رابطه احزاب، ایدئولوژی­های سیاسی، ارزش­ها و گرایش­های سیاسی پرداختیم. در ادامه عدالت و جایگاه آن در اسلام و نظام جمهوری اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت نیز به بیان پیشینه پژوهش پرداختیم با این اعتقاد که از نتایج پژوهش دیگران به منظور تقلیل خطا و بارورکردن هرچه بیشتر پژوهش بهره گیریم. همان طور که ملاحظه شد، تحقیقی که دقیقاً با موضوع این پژوهش مطابقت داشته باشد در بین تحقیقات مرور شده یافت نشد، لذا ضرورت انجام این پژوهش و پر کردن خلاء تحقیقاتی درباره این موضوع مهم توجیه مناسبی بر انجام این پژوهش است، امید است از عهده آن برآییم.

فصل دوم

مبانی نظری پژوهش

۱-۲ مقدمه

در این فصل به بیان مبانی نظری و چارچوب نظری پژوهش خواهیم پرداخت. پیش از آن به منظور تفهیم بیشتر متغیر وابسته پژوهش- گرایش سیاسی- به اختصار به بیان تفاوت میان نگرش و گرایش می‌پردازیم و در ادامه مبانی نظری در حوزه گرایش سیاسی و نظریاتی از قبیل نظریه تضاد، کارکردگرایی، کنش متقابل نمادین و نظریه روانشناختی انقلاب مورد توجه قرار خواهند گرفت. هریک از این نظریات سهم بسیاری در تبیین گرایش­های سیاسی دارند. در واقع بر اساس نظریه­ های تضادگرا، جامعه، سازمانی منسجم و عادلانه برای تمامی اقشار و طبقات تلقی نمی­ شود. آنان طبقات را نیرویی عمده­ در ایجاد نابرابری­های اجتماعی (بی­ عدالتی) و انقلاب را راه حلی برای مقابله با آن دانسته ­اند. به طور کلی در این دیدگاه گرایش­های سیاسی در جامعه به دو دسته کلی محافظه ­کارانه و دگرگون خواهانه تقسیم می­ شود که خود طرفدار دسته دوم هستند.

در مقابلِ دیدگاه تضادگرا نظریه­ های کارکردگرا قرار دارد. نظریه­ های کارکردگرا جامعه را نظام منسجمی دانسته که هر خرده نظام و اجزاء در آن، کارکرد خاص خود را برای حفظ نظام دارا هستند. نظام اجتماعی در فرایند تطبیق با محیط دگرگونی تدریجی را تجربه و از این طریق تعادل خود را حفظ می‌کند. از این رو گرایش­های سیاسی رادیکال در این رویکرد مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد. موضوع گرایش‌های سیاسی در دیدگاه کارکردگرا در ذیل مباحث مربوط به فرهنگ سیاسی مطرح می­ شود، و عواملی چون سرمایه اجتماعی، احساس امنیت، دینداری از عوامل تأثیرگذار بر آن به­شمار می­آیند. در این رویکرد نظریات افرادی چون اینگلهارت و آلموند و وربا مطرح می­ شود. در چارچوب نظریه کنش متقابل نمادین نیز بحث گروه مرجع و نظریه یادگیری و اهمیت آن­ها در شکل­ گیری گرایشات افراد مورد توجه قرار ‌می‌گیرد. در این زمینه نظریات روانشناختی نیز آخرین و مهمترین نظریه­ای است که در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار خواهد گرفت؛ چراکه مبنای چارچوب نظری پژوهش را تشکیل می­ دهند.

پس از بیان مبانی نظری در زمینه گرایش­های سیاسی به بحث از عدالت می­پردازیم. از آن جا که احساس عدالت متغیر مستقل پژوهش است، نیاز به طرح نظریه های تبیینی در رابطه با عدالت نداریم؛ بلکه صرفاً به مباحث توصیفی مربوط به احساس عدالت خواهیم پرداخت. در این باره به اختصار برخی سنت­های فکری نظیر مارکسیسم، فایده­گرایی، مساوات­طلبی و راولزی را شرح می‌دهیم. در نهایت نیز چارچوب نظری منتخب پژوهش، فرضیه ­های پژوهش و مدل نظری پژوهش ارائه خواهد شد.

۲-۲ دیدگاه­ های مربوط به گرایش‌های سیاسی

نظریات محدودی در رابطه با گرایش­های سیاسی، به معنی اخص کلمه، ارائه شده است. اما از آنجا که نظریات مطرح شده درباره فرهنگ سیاسی، گرایش­های سیاسی را در بردارد، نظریات مربوط به فرهنگ سیاسی نیز در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد. علاوه بر این گرایش سیاسی با نگرش نیز نزدیکی بسیاری دارد. از این­رو ضمن اشاره مختصر به موضوع نگرش، به ارائه نظریاتی که تأکید بیشتری ‌بر گرایش­های سیاسی داشته اند، خواهیم پرداخت:

۱-۲-۲ تعریف مفهوم نگرش